Για πρώτη φορά ο δισεκατομμυριούχος και φιλάνθρωπος Λέοναρντ Στερν μίλησε και φωτογραφήθηκε στους New York Times, για τη συλλογή του με τα πολύτιμα αντικείμενα Κυκλαδικής Τέχνης η οποία άρχισε να συγκροτείται πριν από 40 χρόνια και ανήκει πλέον στο  ελληνικό κράτος.

Η Συλλογή Στερν περιλαμβάνει αντικείμενα από την Υστερη Νεολιθική περίοδο έως τα τέλη της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, με μέγεθος που κυμαίνεται από μικροσκοπικά ειδώλια έως 1,21 μέτρο. Ολα τα αντικείμενα της Συλλογής, 161 στο σύνολο, παραδόθηκαν αυτή την εβδομάδα στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης (Metropolitan Museum of Art, γνωστό και ως MET). 

Προς το παρόν φυλάσσονται σε ειδικά ξύλινα κουτιά, ενώ στις αρχές Νοεμβρίου 15 από αυτά θα έρθουν στην Ελλάδα και θα εκτεθούν για έναν χρόνο στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Στη συνέχεια θα επιστρέψουν στο ΜΕΤ και θα σταλούν στην Αθήνα άλλα αντικείμενα της συλλογής του, για μια νέα έκθεσή τους στη χώρα μας. Μετά την πάροδο δέκα ετών κατά τα οποία θα εκτίθενται στο ΜΕΤ, δεκάδες αντικείμενα της συλλογής θα επιστρέψουν στην Ελλάδα, όπου προβλέπεται να παραμείνουν έως και για 40 χρόνια. 

Mιλώντας στους New York Times για τη συλλογή του, η οποία περιλαμβάνει κυκλαδικά ειδώλια και αντικείμενα, ο Στερν σημείωσε ότι τον γοήτευσε «η δύναμη και η απλότητα αυτών των υπέροχων λιθόγλυπτων», τονίζοντας ότι «το σημαντικό για μένα είναι ότι συλλογή θα διατηρηθεί  ολόκληρη». Με βάση τη συμφωνία που επιτεύχθηκε, οι αρχαιότητες περνούν πλέον για πάντα στα χέρια του ελληνικού κράτους.

Διότι, όπως σημείωσαν οι New York Τimes, ο Στερν δέχθηκε να δωρίσει το σύνολο της συλλογής του στο μη κερδοσκοπικό Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχαίου Πολιτισμού, στο Ντέλαγουερ των ΗΠΑ, όπου ο πρόεδρος και η πλειοψηφία των μελών του συμβουλίου θα διορίζονται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το ίδρυμα που ιδρύθηκε το 1986 για να στεγάσει τη συλλογή του Νικολάου και της Αικατερίνης (Ντόλυ) Γουλανδρή και εποπτεύεται από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού.

Από την πλευρά του, ο διευθυντής του MET, o Αυστριακός Μαξ Χολάιν, μίλησε και αυτός για πρώτη φορά για τη συμφωνία, τονίζοντας σε γραπτή του δήλωση ότι «η συμφωνία οικοδομείται πάνω σε δεκαετίες μιας γόνιμης συνεργασίας μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του MΕΤ. Eίμαστε ευτυχείς που παίξαμε ρόλο στη συμφωνία αυτή και ενθουσιασμένοι που θα μπορέσουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στους επισκέπτες και στους μελετητές να εμβαθύνουν και να πλουτίσουν τις γνώσεις τους».

Από τη Δευτέρα 10 Οκτωβρίου, όπως προβλέπει η συμφωνία που έχει ήδη ενεργοποιηθεί, σχεδόν όλα τα έργα Κυκλαδικής Τέχνης — ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνεται μια από τις πιο αναγνωρίσιμες κυκλαδικές μορφές, ένα μαρμάρινο κυκλαδικό ειδώλιο χωρίς στόμα και χωρίς μάτια που απεικονίζεται όρθιο με σταυρωμένα χέρια — έχουν μεταφερθεί στο ΜΕΤ.

«Μαγικά αντικείμενα» 

Οπως σημειώνουν οι New York Times, τα έργα κυκλαδικής τέχνης έχουν ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα καθώς, σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, αντιπροσωπεύουν τη γένεση της Δυτικής τέχνης, ενώ ενέπνευσαν καλλιτέχνες όπως ο Μπρανκούζι, ο Μοντιλιάνι και ο Πικάσο, οι οποίοι τα αποκαλούσαν «μαγικά αντικείμενα»

Τα έργα βρίσκονταν μέχρι πρόσφατα στο αρχοντικό του Στερν, στην Πέμπτη Λεωφόρο της Νέας Υόρκης, σε έναν χώρο που τον χρησιμοποιούσε ως γραφείο και βιβλιοθήκη. Πριν από περίπου τρία χρόνια, ο Στερν πλησίασε τον διευθυντή του ΜΕΤ και έτσι ξεκίνησε η διαδικασία που οδήγησε στη δημόσια έκθεσή τους και στη συμφωνία με την Ελλάδα, ώστε να μην υπάρχουν αμφιβολίες για την κυριότητα και τον έλεγχο της συλλογής. 

Πιο αναλυτικά, με βάση τη συμφωνία για τη συλλογή Στερν, 15 πολύ σημαντικά αντικείμενα (από τα συνολικά 161) θα εκτεθούν από τον Νοέμβριο στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, ενώ από το 2024 ολόκληρη η συλλογή θα εκτεθεί σε περίοπτη θέση στο ΜΕΤ της Νέας Υόρκης, όπου θα υπάρχει η αναφορά Ελληνική Δημοκρατία – Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης της Αθήνας – Δάνειο Κυκλαδικής Τέχνης, στο ΜΕΤ. Στη συνέχεια, μετά την έκθεση στο ΜΕΤ, η συλλογή θα επιστρέψει στην Ελλάδα για να εκτεθεί στα ελληνικά μουσεία. 

H ιδιοκτησία και τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Η πολυδιάστατη συμφωνία που ανέδειξαν με το δημοσίευμά τους οι New York Times υπήρξε το αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης με το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, σε μια περίοδο κατά την οποία η χώρα μας κινείται δραστήρια για την επιστροφή αρχαιοτήτων που βγήκαν παράνομα από την Ελλάδα, με απώτερο στόχο τον επαναπατρισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. 

Το πρώτο βήμα έγινε εφέτος με το «θραύσμα Fagan», το οποίο επέστρεψε εντός του έτους από την Ιταλία στην Ελλάδα και επανενώθηκε οριστικά και αμετάκλητα στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα, στο Μουσείο Ακρόπολης. Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη χειρίστηκε το ζήτημα των διαπραγματεύσεων για τη συλλογή Στερν, το οποίο βρισκόταν υπό συζήτηση επί τρία ολόκληρα χρόνια. 

Η αναγνώριση χωρίς αστερίσκους και αμφισβητήσεις ότι η συλλογή ανήκει στην Ελλάδα έχει ιδιαίτερη σημασία, ειδικά  καθώς είναι γνωστό ότι η Ελλάδα απορρίπτει την «ντρίμπλα» του Βρετανικού Μουσείου, που εμφανιζόταν ανοιχτό νωρίτερα εφέτος να συζητήσει τον δανεισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα, εφόσον η Ελλάδα αναγνώριζε ότι ανήκουν (!) στη Βρετανία και στο Μουσείο. Πρόκειται για έναν ισχυρισμό που δεν θα δεχτεί ποτέ η χώρα μας, όπως έχει ξεκαθαρίσει πολλές φορές η κυρία Μενδώνη, η οποία με τις τελευταίες συμφωνίες στέλνει το ακριβώς αντίθετο σήμα: την αναγνώριση ότι αρχαιότητες που βρίσκονται στο εξωτερικό ανήκουν στην Ελλάδα και επιστρέφουν σε αυτήν, ακόμη και αν απαιτηθούν μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News