Τα ψυγεία μας, πέρα από τη βασική τους χρήση, έχουν συνήθως και μια επιπρόσθετη, διακοσμητική: να συγκρατούν υπενθυμίσεις, λίστες και φωτογραφίες με μαρμάρινα μαγνητάκια σε σχήμα ανεμόμυλου, σαγιονάρας ή κυκλαδίτικου σπιτιού, από καλοκαιρινούς προορισμούς που επισκεφθήκαμε εμείς ή οι αγαπημένοι μας. Εχετε αναρωτηθεί όμως ποτέ πώς φτάνουν στις κουζίνες μας;

Ο Σον Ουάνγκ, σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «Το Οδοιπορικό των Μαρμάρων», που έκανε την αθηναϊκή του πρεμιέρα χθες, ταξιδεύει μαζί με μερικά κομμάτια μαρμάρου από το λατομείο των Διδύμων της Πελοποννήσου μέχρι την Κίνα και από εκεί πάλι πίσω στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας, μέσω πρωταγωνιστών που μιλάνε λίγο και μια αλληλουχία μεταφορικών εικόνων που μιλάνε πολύ, το παραπάνω ερώτημα.

Αυτός όμως δεν είναι ο μοναδικός άξονας που κινεί την πολυεπίπεδη αφήγηση: το ντοκιμαντέρ συνδέει πολύπλοκους κόμβους, που αφορούν τις εμπορικές, πολιτιστικές και τουριστικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και τις σφαίρες επιρροής που αντιπροσωπεύουν, όπως αυτές αντανακλώνται από το λευκό πέτρωμα, το οποίο «σμιλεύεται» από μια παγκοσμιοποιημένη καταναλωτική αλυσίδα.

Το μάρμαρο είναι μια πρώτη ύλη που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες και εξαιρετική ποιότητα στον ελλαδικό χώρο, από την Αρχαιότητα. Σύμφωνα με δημοσίευμα του China Global Television Network, η ελληνική βιομηχανία μαρμάρων είναι η τέταρτη μεγαλύτερη του κόσμου, ενώ το μάρμαρο ανήκει στο τοπ 10 των προϊόντων που εξάγει η χώρα. Το 80% του ακατέργαστου μαρμάρου που εξάγεται καταλήγει στην Κίνα: από το λιμάνι της COSCO στον Πειραιά μεταφέρεται στο Κουανζού, ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού.

Ως παράλληλο κείμενο στην εξαγωγή των ελληνικών μαρμάρων λειτουργούν οι ελληνοκύπριες δίδυμες Μαριάννα και Σοφία Ερωτοκρίτου. Αφού έμαθαν κινέζικα σπούδαζοντας οικονομικά και διεθνές εμπόριο στο Πεκίνο, άρχισαν να «ανεβάζουν» βίντεο, μέσα από τα οποία προωθούσαν τα αξιοθέατα και την κουζίνα Ελλάδας και Κύπρου στα κινέζικα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα βίντεο συγκέντρωσαν εκατομμύρια «like» και οι «Greek Twins» έγιναν «influencers», μέχρι που το 2021 ανακηρύχθηκαν επίσημα Πρέσβειρες Ελληνικού Τουρισμού στην Κίνα από τον τότε υπουργό Τουρισμού Χάρη Θεοχάρη. 

Οι αδερφές κάνουν εντατικά μαθήματα ελληνικών χορών, φοράνε χρυσά κοσμήματα που παραπέμπουν στην Αρχαία Ελλάδα και προσπαθούν να δώσουν ψυχή στην απαγγελία στίχων του Ελύτη, μετατρέποντας τον ίδιο τον εαυτό τους σε βιτρίνα της ελληνικότητας ως πολιτιστικού προϊόντος. Σε σχετικές εκθέσεις στο Πεκίνο υποστηρίζουν ότι οι Ελληνες προτιμούν τα κινητά Huawei από τα iPhone. Το κοινό χαμογελά ευγενικά και στη συνέχεια ποζάρει με ελληνικά σημαιάκια. Κάποιος περαστικός ρωτάει τις αδερφές «τι είναι η Ελλάδα»;

Η αλήθεια είναι πως δεν θα καταφέρουν όλοι οι Κινέζοι να μάθουν τι είναι η Ελλάδα ή να την επισκεφθούν, όπως προσπαθούν να τους πείσουν οι δίδυμες, που φοράνε διαρτκώς ένα χαμόγελο, σαν μάσκα που καλύπτει οποιοδήποτε συναίσθημα. Ο Κόνγκτα Ζεν, ένας γλύπτης με μεγάλο εργαστήριο γλυπτικής, είχε αντιγράψει το αγαπημένο του γλυπτό, την Αφροδίτη της Μήλου, πάνω από 100 φορές μέχρι να καταφέρει να τη δει από κοντά, σε ένα ταξίδι στην Ευρώπη που… δεν περιελάμβανε την Ελλάδα. Οταν, μετά το Παρίσι, έφτασε στη Ρώμη, είδε ένα γλυπτό του έξω από το Κολοσσαίο – δεν έφερε όμως τη δική του υπογραφή. Στενοχωρέθηκε, ήξερε όμως ότι με ιταλική υπογραφή θα πωλούνταν πιο ακριβά.

Οσα κομμάτια μάρμαρο περισσεύουν από το εργαστήριο του Ζεν συνεχίζουν το ταξίδι τους σε εργοστάσια αναμνηστικών. Ο ιδιοκτήτης ενός εργοστασίου στην Κουαντού έχει φυτέψει βουκαμβίλιες στο μπαλκόνι του, επειδή τις έχει δει σε φωτογραφίες από την Ελλάδα. Ενα μικρό κορίτσι που δουλεύει εκεί εξηγεί, καταπιέζοντας τον βήχα που της έχει προκαλέσει η έκθεση στις τοξικές πρώτες ύλες, ότι οι μόνες πόλεις που θυμάται ανάμεσα στα σουβενίρ που χρωματίζει είναι η Νέα Υόρκη και το Παρίσι.

Το 2017 κτίστηκε στην Κίνα η πόλη Τιαντουτσένγκ, η οποία διαθέτει ένα αντίγραφο του Πύργου του Αϊφελ και ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα με αγάλματα που θυμίζουν το Παρίσι. Αυτό, σε συνδυασμό με τις προσόψεεις κτιρίων μεσοαστών Κινέζων διακοσμημένες σε κορινθιακό ρυθμό, ή τα υδάτινα πάρκα με τεχνητή θάλασσα και θέμα τη Σαντορίνη, δείχνει τη θέση που αποκτούν τα σύμβολα της Δύσης στην αισθητική των Κινέζων – ανεξαρτήτως αν θα καταφέρουν ποτέ, λόγω οικονομικών συνθηκών, να επισκεφθούν τα «αυθεντικά», τα οποία στέκουν πάντα έτοιμα να αντιγραφούν σε πίξελ, πλαστικό και μάρμαρο. Ενας Γάλλος που εργάζεται στην πόλη Σουιτού, το κέντρο της παγκόσμιας αγοράς πέτρας, εξομολογήθηκε ότι δεν είχε πάει ποτέ του σε μουσείο, μέχρι να χρειαστεί να ξεναγήσει Κινέζους πελάτες για να διαλέξουν πέτρα και στυλ.

Τελικά, όμως, οι μικρές μαρμάρινες Οίες θα ταξιδέψουν πίσω στην πατρίδα των συμβόλων τους, στη «Θάλασσα της Αγάπης», όπως μεταφράζεται στα Κινέζικα το Αιγαίο. Οι Κινέζοι τουρίστες θα βρεθούν και πάλι μπροστά στο επαναπατρισμένο μάρμαρο, αυτή τη φορά σε μεταλλικά σταντ και παραφωτισμένα μαγαζιά με αναμνηστικά, τα οποία θα αγοράσουν αφού φωτογραφηθούν με φόντο την Καλντέρα ή αφού παντρευτούν ή βαφτίσουν τα παιδιά τους. Οι αδερφές Ερωτοκρίτου συχνά αναλαμβάνουν να γίνονται κουμπάρες ή νονές κινέζων υπηκόων, ασκώντας έτσι μια πολύ ιδιαίτερης μορφής… soft διπλωματία.

Ο Ουάνγκ, μέσα από τις εικόνες του, αναδεικνύει, χωρίς να υπεραπλουστεύει, τους διαφορετικούς τρόπους που οι πολιτισμοί Ανατολής και Δύσης συνδιαλέγονται σήμερα με όρους διεθνούς εμπορίου και βαριάς βιομηχανίας – ό,τι κι αν αυτό σημαίνει για την κάθε χώρα. Πρόκειται για μια «τρέλα» της παγκοσμιοποιημένης εφοδιαστικής αλυσίδας: μια πρώτη ύλη που χρησιμοποιήθηκε κατά την Αρχαιότητα για να γεννηθούν έργα-σύμβολα του Δυτικού πολιτισμού, πλέον ταξιδεύει μέχρι την Κίνα, για να επιστρέψει ξανά πίσω σε μορφή αντιγράφων-μινιατούρες, που λησμονούνται σε πόρτες ψυγείων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News