«Κάλλιο αργά παρά ποτέ»: αυτό γράφει χαρακτηριστικά ο Economist, αναφερόμενος στην άφιξη των πρώτων δέκα (από 79 συνολικά) F-16 στην Ουκρανία. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι άρχισε να τα ζητάει σχεδόν αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή, τον Φεβρουάριο του 2022. Ωστόσο χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν δυόμισι χρόνια, ώσπου να παραλάβει το Κίεβο τα πρώτα αμερικανικής κατασκευής μαχητικά αεροσκάφη –συγκεκριμένα, την τελευταία ημέρα του Ιουλίου, έναν ολόκληρο χρόνο αφότου η κυβέρνηση Μπάιντεν άναψε το πράσινο φως στους πιο πρόθυμους από τους ευρωπαίους συμμάχους τους να συνδράμουν με δικά τους αεροσκάφη την εμπόλεμη Ουκρανία.

Εως το τέλος του τρέχοντος έτους, το Κίεβο θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του 20 μαχητικά, ενώ τα υπόλοιπα (για την παράδοση των οποίων έχει δεσμευτεί η αποκαλούμενη Συμμαχία των F-16 της οποίας ηγούνται η Δανία και η Ολλανδία) θα παραδοθούν ανά παρτίδες κατά τη διάρκεια του 2025.

Μιλώντας στο έγκριτο βρετανικό έντυπο ο Μπεν Χότζες, πρώην διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, σημείωσε καταρχάς ότι η απογοήτευση για τον χρόνο που χρειάστηκε, έως ότου να φτάσουν τα πρώτα μαχητικά στην Ουκρανία, είναι μεγάλη. Εξήγησε πως η καθυστέρηση στην παράδοση ενός επαρκούς –ώστε να έχουν κάποιον αντίκτυπο– αριθμού αεροσκαφών, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις ελάχιστες ευκαιρίες που δόθηκαν σε ουκρανούς πιλότους να εκπαιδευτούν. Στην καθυστέρηση συνέβαλαν στη συνέχεια γλωσσικές δυσκολίες, καθώς και το γεγονός ότι τα F-16, ακόμη και τα συγκεκριμένα, τα οποία είναι σχετικά παλιά, είναι πολύ διαφορετικά και πιο πολύπλοκα από τα σοβιετικής εποχής Mig-29 and Sukhoi-27 με τα οποία πετούσαν στο παρελθόν οι ουκρανοί πιλότοι.

Ζήτημα αποτέλεσε και ο χρόνος που απαιτείται για τη δημιουργία των υποδομών που ήταν απαραίτητες για την παραλαβή τους, με τον Economist να αναφέρει ενδεικτικά ότι η εκπαίδευση των μηχανικών στη συντήρηση των F-16 είναι τόσο απαιτητική και δύσκολη και χρονοβόρα όσο και των πιλότων (αν και στη συντήρηση και στην επισκευή τους ενδέχεται επίσης να συνδράμουν όμορα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Πολωνία και η Ρουμανία, εξέλιξη που κατά πάσα πιθανότητα θα εξοργίσει τη Ρωσία).

Τα άρτι αφιχθέντα μαχητικά αποτελούν, φυσικά, βασικό στόχο των Ρώσων, όπως ανέφερε στο βρετανικό περιοδικό ο Νίκο Λάνγκε, πρώην προσωπάρχης του γερμανικού υπουργείου Αμυνας, εξηγώντας πως για αυτόν τον λόγο μεταφέρθηκαν με απόλυτη μυστικότητα σε βάσεις διάσπαρτες ανά την Ουκρανία με υπόγεια ή ενισχυμένα καταφύγια.

Οσον αφορά το πιο κρίσιμο ερώτημα –«κατά πόσο τα F-16 θα αλλάξουν όντως τα δεδομένα;», όπως το θέτει ο Economist– σύμφωνα με τον Ντάγκλας Μπάρι, ειδικό στις αεροπορικές δυνάμεις που συνεργάζεται με το International Institute for Strategic Studies, ο άμεσος αντίκτυπος της άφιξής τους είναι κυρίως η τόνωση του ηθικού των Ουκρανών. Τα δέκα μαχητικά που διαθέτουν, πλέον, οι Ουκρανοί είναι πολύ λίγα, οπότε θα τα χρησιμοποιούν με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να μη ριψοκινδυνεύσουν απώλειες που θα προσέφεραν στους Ρώσους μια σημαντική νίκη, από απόψεως προπαγάνδας καταρχάς.

Θα μπορούσαν, όμως, να αρχίσουν να συμβάλουν σε μια σταδιακή αλλαγή της κατάστασης στα διάφορα μέτωπα του πολέμου που μαίνεται εδώ και σχεδόν 2,5 χρόνια. Σύμφωνα με αναφορές τις οποίες επικαλείται ο Economist, οι Αμερικανοί εξοπλίζουν τα ουκρανικά F-16 με προηγμένους πυραύλους αέρος-αέρος, καθώς και με αντιραντάρ βλήματα υψηλής ταχύτητας. Θα μπορούν να φέρουν επίσης έως και τέσσερις βόμβες ολίσθησης, οι οποίες, αν και μικρότερες από τις αντίστοιχες ρωσικές, είναι πολύ πιο ακριβείς και μεγαλύτερης εμβέλειας. Μπορούν επίσης να φέρουν πυρομαχικά διασποράς για χρήση εναντίον στρατευμάτων, αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων. Καθ΄οδόν προς την Ουκρανία είναι, σύμφωνα με πληροφορίες,  και αναβαθμισμένα ραντάρ.

Οπως ανέφερε ο πρώην προσωπάρχης του γερμανικού υπουργείου Αμυνας, τα F-16 θα μπορούσαν να περιορίσουν την ευκολία με την οποία τα ρωσικά Su-34 σφυροκοπούν τις πρώτες γραμμές της Ουκρανίας, καθώς οι Ρώσοι εκτοξεύουν καθημερινά περισσότερες από εκατό απαρχαιωμένες μεν, αλλά αποτελεσματικές βόμβες ολίσθησης, χωρίς να χρειάζεται να εγκαταλείψουν τον ρωσικό εναέριο χώρο. Προτεραιότητα των Ουκρανών θα είναι, σύμφωνα με τον γερμανικό ειδικό, να αναγκάσουν τους ρώσους πιλότους να επιχειρούν από μεγαλύτερη απόσταση από τα σύνορα, φοβούμενοι μην τυχόν καταρριφθούν (ένας από τους πυραύλους των ουκρανικών F-16 είναι παντός καιρού, διαθέτει δικό του ενεργό ραντάρ ενώ το βεληνεκές του ανέρχεται έως τα 180 χιλιόμετρα).

Τα αμερικανικά μαχητικά μπορούν να φέρουν επίσης σχετικά φθηνούς πυραύλους εντοπισμού θερμότητας για την αναχαίτιση των ρωσικών πυραύλων τύπου cruise που πλήττουν τις υποδομές της Ουκρανίας. Το πυροβόλο που διαθέτουν τα F-16 κατά πάσα πιθανότητα θα είναι αποτελεσματικό κατά των αργών ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών ενώ θα μπορούσαν να πλήξουν και τα απομεινάρια του ρωσικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα με αντιπλοϊκούς πυραύλους.

Αλλά με τον αριθμό τους να αυξάνονται αργά, μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος μέχρι τα F-16 να έχουν τόσο μεγάλο αντίκτυπο. Σύμφωνα, μάλιστα, με μια πρόσφατη έκθεση του Centre for Strategic and International Studies, για να μπορέσει να αλλάξει τα δεδομένα στο πεδίο η Ουκρανία, χρειάζεται πολύ περισσότερα αεροσκάφη από όσα της έχουν υποσχεθεί έως τώρα. Από τα 79 που πρόκειται να λάβει φέτος και την επόμενη χρονιά, τουλάχιστον δέκα είναι εκπαιδευτικά, ενώ κάποια άλλα ενδέχεται να είναι σε τόσο κακή κατάσταση, που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν κυρίως ως πηγή ανταλλακτικών.

Συνολικά η Ουκρανία μπορεί να καταλήξει να έχει στη διάθεσή της αρκετά μαχητικά για μόλις τρεις έως τέσσερις μοίρες. Οι συντάκτες της έκθεσης υποστηρίζουν ότι το Κίεβο χρειάζεται τουλάχιστον 12 μοίρες με 18 αεροπλάνα ανά μοίρα, ώστε να είναι σε θέση να κερδίσει την υπεροχή στους αιθέρες (σε τοπικό επίπεδο) και να υποστηρίξει μια χερσαία επίθεση.

Η Ουκρανία είναι αναμφίβολα ικανοποιημένη από τις γαλλικές και σουηδικές προσφορές μαχητικών αεροσκαφών Mirage και Gripen αντίστοιχα. Αλλά λόγω των πλεονεκτημάτων της χρήσης ενός μόνο τύπου αεροσκάφους, θα προτιμούσε να λάβει περισσότερα F-16.

Ο Σεθ Τζόουνς του Center for Strategic and International Studies εξήγησε, όμως, πως η Ουκρανία θα μπορούσε να είναι σε θέση να ξεπεράσει το αριθμητικό μειονέκτημα, συνδυάζοντας τη χρήση των F-16 με τη χρήση ουκρανικών drones τύπου «wingman», τα οποία είναι εξοπλισμένα με συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης και μπορούν να συνεργάζονται με προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη, ακόμη και έκτης γενιάς. «Η Ουκρανία κατασκευάζει ολοένα πιο ικανά drones κάθε είδους και τα χρησιμοποιεί με καινοτόμους τρόπους», αναφέρει σχετικά ο Economist.

Ζήτημα αποτελεί και το ότι θα χρειαστεί χρόνος και για τον συντονισμό των F-16 με τα συστήματα αεράμυνας της Ουκρανίας και για την απόκτηση επιχειρησιακής εμπειρίας. Επιπλέον ο συντονισμός αεροσκαφών που θα επιχειρούν από διαφορετικές βάσεις, εκτιμάται πως θα είναι ιδιαίτερα απαιτητικός (σε αυτό το πλαίσιο σημαντικό ρόλο θα μπορούσαν να διαδραματίσουν τα δύο αεροσκάφη ελέγχου και επιτήρησης ASC 890 που προσέφερε η Σουηδία στην Ουκρανία, ωστόσο είναι δεν σαφές πότε τα ουκρανικά πληρώματα θα είναι έτοιμα να πετάξουν).

Ωστόσο, παρά τα πολλά ζητήματα, εάν όχι ακριβώς προβλήματα, που υφίστανται, «η άφιξη των F-16 σηματοδοτεί την έναρξη της δημιουργίας μιας αεροπορικής δύναμης κατά τα πρότυπα του ΝΑΤΟ. Εντάσσει την Ουκρανία στην καλά αναπτυγμένη αλυσίδα εφοδιασμού των F-16. Τα οπλικά συστήματα του ΝΑΤΟ, όπως οι πύραυλοι Storm Shadow/Scalp, θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικά όταν μεταφέρονται από ένα αεροπλάνο για το οποίο σχεδιάστηκαν, αντί να “δένονται” σε πεπαλαιωμένα MiG και Sukhoi. Τα F-16 της Ουκρανίας είναι επίσης εξοπλισμένα με Link-16, έναν τακτικό σύνδεσμο δεδομένων του ΝΑΤΟ που διασφαλίζει την ασφάλεια των επικοινωνιών και καθιστά δυνατή την καλύτερη επίγνωση της κατάστασης. Αν και είναι πολύ λίγα και έφτασαν πολύ αργά, η σημασία των F-16 δεν πρέπει να υποτιμάται», καταλήγει ο Economist.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News