Την ώρα που ο κόσμος βγαίνει αργά από τον κύκλο της πανδημίας (ή, πάντως, αυτό υποστηρίζουν οι κυβερνήσεις), αρχίζει να μπαίνει σε αυτόν των πληθωριστικών πιέσεων, που μεταθέτουν για ακόμη πιο μακριά στο μέλλον την επιστροφή στην κανονικότητα.

Ο φόβος για την αύξηση του επιπέδου των τιμών κατατρύχει κυβερνήσεις σε Δύση και Ανατολή. Οι πολίτες το βλέπουν και αυτοί όλο και πιο έντονα, από τα ψώνια της ημέρας που γίνονται όλο και πιο ακριβά ως στο πρατήριο καυσίμων.

«Ο πληθωρισμός είναι βίαιος όσο και ο λωποδύτης, τρομακτικός όσο ο ένοπλος ληστής, θανατηφόρος σαν εκτελεστής», έλεγε ο Ρόναλντ Ρίγκαν, απηχώντας την ανησυχία από τα διψήφια ποσοστά επί του προκατόχου του Τζίμι Κάρτερ.

Ο οδυνηρή πραγματικότητα του τότε είναι η παγκόσμια πραγματικότητα του σήμερα, γράφει ο Guardian. Τον Ιανουάριο ο πληθωρισμός ήταν 7,5% σε ετήσια βάση στις ΗΠΑ, το υψηλότερο ποσοστό εδώ και 40 χρόνια, στη Βρετανία 5,4% τον Δεκέμβριο, στην Ευρωζώνη 5,1% τον Ιανουάριο, το υψηλότερο που έχει καταγραφεί ποτέ στο μπλοκ, στην Ελλάδα ήταν στο 5,1% τον Δεκέμβριο.

Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητα των πολιτών;

Ενας τρόπος για να το δουν είναι η αλλαγή στις τιμές που ήταν σταθερές για χρόνια, ακόμη και για τα «μικρά». Οι Νεοϋρκέζοι, για παράδειγμα, είχαν συνηθίσει στο ένα δολάριο για ένα κομμάτι πίτσας. Οχι πια: όταν έχουν ακριβύνει τα πάντα, από τη σάλτσα έως τις συσκευασίες, οι καταστηματάρχες απλά αναγκάζονται να αυξήσουν τις τιμές. Φαίνεται και στα μεγάλα, όπως την τιμή των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων που τον Δεκέμβριο ήταν κατά μέσο όρο 28.000 δολάρια, για πρώτη φορά σε αυτό το επίπεδο.

Για τους Αμερικανούς με χαμηλά εισοδήματα οι αυξήσεις πιέζουν όλο και περισσότερο το κόστος ζωής. Το ένα πέμπτο των φτωχότερων δαπανά το 83% του ήδη ισχνού εισοδήματος σε έξοδα για τη στέγαση και πολύ δύσκολα διαχειρίζονται αυξήσεις στα καύσιμα ή τα τρόφιμα.

Από την πλευρά της η Fed σκοπεύει να αυξήσει τα επιτόκια, αλλά με τον πληθωρισμό να αυξάνεται παγκόσμια είναι αμφίβολο αν αυτό το κλασικό μέτρο θα έχει επιτυχία.

Στην εδώ πλευρά του Ατλαντικού, στην Ιταλία (αλλά, βέβαια, αυτό είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο) οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού και του φυσικού αερίου αυξάνονται συνεχώς, επηρεάζοντας τα τρόφιμα και τα βιομηχανικά αγαθά. Ο πληθωρισμός ήταν στο 4,2% τον Δεκέμβριο, υψηλό δεκαετίας.

Η εξαρτώμενη από τις εισαγωγές ενέργειας Ιταλία, καθώς έχει κλείσει τους πυρηνικούς της αντιδραστήρες, προβλέπει ότι βραχυπρόθεσμα η επίδραση θα είναι μεγάλη στους λογαριασμούς, αλλά και μεσοπρόθεσμα λόγω της πράσινης μετάβασης.

Στη Γερμανία τον Δεκέμβριο ο πληθωρισμός ήταν στο 5,3% (μόλις η δεύτερη φορά από την επανένωση του 1990 που ξεπερνάει το 5%), ενώ αναμένεται να μείνει σε υψηλά επίπεδα ως τα μέσα του 2022. Οι τιμές στο πετρέλαιο, τα καύσιμα και το ηλεκτρικό ρεύμα είναι από τις μεγαλύτερες και συνεισφέρουν πολλά στον δείκτη τιμών καταναλωτή.

Δεν λείπουν και οι πιέσεις στα καταναλωτικά αγαθά, όπως οι πατάτες, οι τιμές των οποίων εκτινάχθηκαν κατά 43%, λόγω και της κακοκαιρίας. Κρεμμύδια, αυγά, ντομάτες και σαλάτες είδαν αυξήσεις από 5% ως και 20%.

Σε αυτό το πλαίσιο τα συνδικάτα πιέζουν για ικανοποιητικές αυξήσεις και στον βασικό μισθό, το επίπεδο του οποίου θα αυξηθεί κατά 20%, αλλά ίσως να μην είναι επαρκές.

Στην Αυστραλία, μία από τις λίγες χώρες που είχε βγει αλώβητη από τη μεγάλη κρίση μετά το 2008, ο πληθωρισμός έχει αρχίσει να γίνεται ανησυχητικό πρόβλημα, καθώς τον Δεκέμβριο ήταν στο 3,5%. Η Κεντρική Τράπεζα είναι παραδοσιακά διστακτική στο να αυξήσει τα επιτόκια, αλλά μάλλον θα αναγκαστεί να το κάνει ως τον Ιούνιο – μετά πάντως τις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες το πρόβλημα είναι εξίσου δραματικό, με δεδομένο ότι τα εθνικά νομίσματα υποτιμώνται σε μεγάλους ρυθμούς.

Το Πακιστάν ανακοίνωσε πληθωρισμό στο 13% τον Ιανουάριο. Οι τιμές στα τρόφιμα αυξήθηκαν κατά 17%, πιέζοντας τα μεσαία εισοδήματα, ενώ το μαγειρικό λάδι εκτοξεύτηκε κατά 27% μέσα σε τρία χρόνια. Η ζάχαρη έχει φτάσει να είναι πιο ακριβή από την βενζίνη, η οποία έχει φτάσει τις 150 ρουπίες το λίτρο (0,75 ευρώ), ποσοστό αύξησης που φτάνει το 40%.

Ολα αυτά εν μέσω συνομιλιών του Πακιστάν με το ΔΝΤ για δάνειο 6 δισ. δολαρίων και της συνακόλουθης λιτότητας. Γιατί υπάρχουν και αυτοί οι πονοκέφαλοι δίπλα στον πληθωρισμό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News