Οσοι προσπάθησαν τα τελευταία χρόνια να έρθουν σε επαφή με την Κλοέ Ζάο είναι μάλλον εξοικειωμένοι με τα μηνύματα που τους στέλνουν οι άνθρωποι του περιβάλλοντός της: «Ταξιδεύει», «Δεν είμαι πραγματικά σίγουρος για το πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή», «Είναι κάπου όπου δεν υπάρχει σήμα»…

Τι σημαίνει, όμως, «Δεν υπάρχει σήμα»; Το εξηγεί στη συνέντευξή της στο The Wrap η ταλαντούχα κινέζα σκηνοθέτρια του «Nomadland», που γεννήθηκε στο Πεκίνο, έζησε μερικά χρόνια σε ένα λονδρέζικο οικοτροφείο, τέλειωσε το γυμνάσιο στο Λος Ανζελες και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στη Νέα Υόρκη, πριν ασχοληθεί με τον κινηματογράφο: «Μερικές φορές αισθάνομαι ότι έχουμε φορτωθεί τόσα πολλά, τις δουλειές μας, τις σχέσεις μας, λογαριασμούς και ευθύνες, που δεν έχω ιδέα ποια είμαι και τι θέλω να πω», λέει στον Στιβ Ποντ τονίζοντας ότι «Για έναν σκηνοθέτη, αυτό το συναίσθημα είναι τρομακτικό. Ετσι, όταν βάζω στη βαλίτσα μου μερικά πράγματα και πηγαίνω σε ένα μέρος, όπου κανείς δεν ξέρει ποια είμαι, και δεν υπάρχει σήμα, ακούω καλύτερα τον εαυτό μου, και ανησυχώ λιγότερο για τις επιλογές που κάνω. Απλά νιώθω ότι όλοι έχουμε την επιθυμία να ξαναβρούμε τον εαυτό μας αποβάλλοντας τα πάντα», λέει.

Η κίνηση και η επανανακάλυψη, όμως, βρίσκονται στον πυρήνα της νέας ταινίας της Ζάο, η οποία άρχισε να προβάλλεται στο Hulu μετά από μια σειρά προβολές σε κινηματογραφικά φεστιβάλ, όπου απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και έναν σωρό βραβεία. Μετά τον περσινό Χρυσό Λέοντα του φεστιβάλ της Βενετίας (η Ζάο ήταν η πρώτη γυναίκα που πήρε το βραβείο μετα από δέκα χρόνια και μόλις η πέμπτη στην ιστορία του), και το Βραβείο κοινού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο, η θριαμβευτική πορεία του «Nomadland» συνεχίστηκε με το Βραβείο Γκόθαμ Καλύτερης ταινίας και το βραβείο Καλύτερης Ταινίας από την Ενωση Κριτικών της Αμερικής, έτσι ώστε πλέον να θεωρείται φαβορί για τα Οσκαρ.

Με βάση το βιβλίο «Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century» (2017) της αμερικανίδας δημοσιογράφου και καθηγήτριας στο Κολούμπια Τζέσικα Μπρούντερ, η Κλοέ Ζάο έγραψε και το σενάριο της ταινίας. Το στόρι ακολουθεί την Φερν (Φράνσις ΜακΝτόρμαντ), μια χήρα στα 60 της, η οποία χάνει τη δουλειά και το σπίτι της όταν κλείνει το εργοστάσιο στο Εμπάιρ, μια μικρή πόλη της Νεβάδα. Φορτώνει τα πράγματά της σε ένα φορτηγό, που έχει μετατρέψει σε τροχόσπιτο, και ταξιδεύει χωρίς προορισμό επιδιώκοντας να δουλεύει περιστασιακά. Στον δρόμο της συναντάει μια κοινότητα άλλων μεσήλικων νομάδων που ζουν στα φορτηγά τους (είτε γιατί αναγκάστηκαν είτε γιατί το επέλεξαν) και ταξιδεύουν στην Αμερικανική Δύση αναζητώντας επίσης ευκαιριακές δουλειές.

Το δράμα «Songs My Brother Taught Me» («Τραγούδια που μου έμαθε ο αδελφός μου») ήταν η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους, που έγραψε και σκηνοθέτησε η Ζάο σε παραγωγή δική της και του Φόρεστ Γουίτακερ, και δημιουργήθηκε στα workshops του Sundance Institute. Γυρισμένη στο Pine Ridge Indian Reservation, η ταινία αναφέρεται στη σχέση ενός νεαρού Ινδιάνου Λακότα Σιου και της μικρότερης αδελφής του. Δύο χρόνια αργότερα η Ζάο γύρισε το «The Rider» («Καλπάζοντας με το όνειρο»), που τιμήθηκε με πολλά βραβεία ανεξάρτητου κινηματογράφου. Πρόκειται για ένα σύγχρονο δραματικό γουέστερν με πρωταγωνιστή ένα ανερχόμενο αστέρι στις αρένες του Ροντέο, που όμως αναγκάζεται να εγκαταλείψει αυτό που αγαπά μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό, και καλείται να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του.

Ελεγειακό και μελαγχολικό σαν θλιμμένο τραγούδι, που ακούγεται μια νύχτα μέσα στην έρημο, το ύφος της Ζάο διατηρείται και στην τρίτη ταινία της, το «Nomandland». Η μοναδική Φράνσες ΜακΝτόρμαντ και ο συμπρωταγωνιστής της Ντέιβιντ Στράθερν γλιστρούν αβίαστα στο ύφος της, και περιβάλλονται με άνεση από μη επαγγελματίες ηθοποιούς, που ερμηνεύουν με φυσικότητα τους εαυτούς τους μέσα σε ερημικά τοπία εκπληκτικής ομορφιάς στις Δυτικές Πολιτείες.

Η ταινία προέκυψε από την επιθυμία της Κλοέ Ζάο να γυρίσει ένα είδος ταινίας δρόμου, αν και αρχικά είχε σκεφτεί να εστιάσει σε νέους που ταξίδευαν: «Είχα δει μερικούς νομάδες μεγαλύτερης ηλικίας εδώ γύρω, αλλά δεν ήξερα ότι ήταν ένα μεγάλο κίνημα ή το πώς είναι για κάποιον στη δύση της ζωής του να πάρει τους δρόμους. Και βρήκα πολύ γοητευτική την ιδέα», λέει η κινέζα σκηνοθέτρια.

Η Κλοέ έγραψε ένα σενάριο βασισμένο σε μερικούς από τους ανθρώπους που περιγράφει η Μπρούντερ στο βιβλίο της, ενώ η ΜακΝτόρμαντ δούλεψε επίσης τον χαρακτήρα της Φερν, βάζοντας κομμάτια του εαυτού της στον ρόλο: «Γνωρίσαμε μερικούς από τους αρχετυπικούς χαρακτήρες του βιβλίου, και επιλέξαμε ιστορίες, αλλά επίσης αντλήσαμε στοιχεία από τη ζωή της Φράνσες. Παίξαμε πολλά παιχνίδια του τύπου “Κι αν;” Κι αν δεν τα κατάφερνε ποτέ ως ηθοποιός τι θα γινόταν;», λέει.

Η ταινία, προσθέτει η Ζάο στη συνέντευξή της στο The Wrap, την στράγγιξε με έναν τρόπο που δεν είχε βιώσει ποτέ προηγουμένως. «Η πτυχή του road movie δεν ήταν εύκολη», λέει, «Ημουν συνεχώς σε κίνηση και στο τέλος της ταινίας ένιωσα συναισθηματικά στραγγισμένη. Δεν είχα συνηθίσει να πηγαίνω κάπου, να συνδέομαι με το μέρος και με τους ανθρώπους, και μετά να τα αφήνω όλα πίσω μου», αποκαλύπτει.

«Όταν έκανα τις δύο πρώτες ταινίες, μπορούσα να βλέπω τα παιδιά το Σαββατοκύριακο και να κάνουμε μια κουβεντούλα ή να βρεθούμε στο Ροντέο. Αλλά αυτή τη φορά, τους άφησα πίσω, και πιθανότατα δεν θα τους ξαναδώ. Αυτό το συναίσθημα με κάνει να υποφέρω», λέει.

Οπως όλες οι ταινίες της Ζάο, το «Nomadland» μοιάζει με την πεμπτουσία της αμερικανικής ιστορίας, από τα έρημα τοπία της Δύσης μέχρι την αποθήκη της Amazon (όπου βρίσκει δουλειά η Φερν). Η Αμερική, λέει η κινέζα σκηνοθέτρια, που είναι εγκατεστημένη εδώ και χρόνια στις ΗΠΑ, άρχισε να τη γοητεύει, πολύ καιρό πριν: «Μεγαλώνοντας τη δεκαετία του 1990 στην Κίνα, όλοι είμαστε γοητευμένοι με την Αμερική. Με τα πάντα, από τον Μάικλ Τζόρνταν και τον Μάικλ Τζάκσον μέχρι την τηλεόραση και την ποπ κουλτούρα και τις ταινίες. Η ποπ κουλτούρα της Αμερικής ήταν τεράστια».

Ωστόσο, παραδέχεται, ότι η ποπ κουλτούρα των ΗΠΑ δεν έχει καμία σχέση με την Αμερική που απεικονίζεται στις ταινίες της. «Πέρασα τα νεανικά μου χρόνια παθιασμένη με την ποπ κουλτούρα της Αμερικής, πιστεύοντας ότι έτσι είναι αυτή η χώρα», είπε στον Στιβ Ποντ, «Αλλά όταν έφτασα εδώ και έζησα στο κέντρο του Λος Άντζελες, πήγαινα τότε στην τελευταία τάξη του γυμνασίου, σοκαρίστηκα από αυτό που είδα σε αυτή τη χώρα και δεν καταλάβαινα. Αυτό μου προκάλεσε το ενδιαφέρον να μελετήσω στο κολέγιο την αμερικανική πολιτική, και να ερευνήσω τις αντί-κουλτούρες και να αμφισβητήσω το status quo του ταξιδιού μου».

Και στις τρεις χαμηλού προϋπολογισμού ταινίες της η Κλοέ Ζάο μιλάει με τεράστια ευαισθησία για ανθρώπους που δεν θα τους αναφέρει ποτέ η αμερικανική ιστορία χωρίς μελοδραματική λύπηση αλλά και χωρίς να αγνοεί τη σκληρότητα και τη μελαγχολία της ζωής τους.

Η επόμενη «στάση» στο ταξίδι της είναι η ταινία της Marvel «The Eternals», που αναμένεται να κάνει πρεμιέρα στις 5 Νοεμβρίου. Και με αυτή μοιάζει να αφήνει πίσω της τις ταινίες μικρής κλίμακας, που έχει γυρίσει μέχρι τώρα. Τα γυρίσματα άρχισαν τον Σεπτέμβριο του 2019 και ολοκληρώθηκαν τον Φεβρουάριο του 2020, λίγο πριν ξεκινήσει το lockdown, κάτι που όμως δεν επηρέασε την ολοκλήρωση της ταινίας, την οποία η δημιουργός της επεξεργάστηκε ψηφιακά.

Εικοστή έκτη ταινία του Marvel Cinematic Universe, οι «Eternals» είναι βασισμένη στην ομώνυμη σειρά κόμικ της Marvel Comics, με πρωταγωνιστές μια πλειάδα σταρ του Χόλιγουντ: Αντζελίνα Τζολί, Ρίτσαρντ Μάντεν, Κουμάιλ Ναντζιανί, Λόρεν Ρίντλοφ, Μπράιαν Τάιρι Χένρι, Σάλμα Χάγιεκ, Λάια ΜακΧιου, Κιτ Χάρινγκτον, Τζέμα Τσαν και Μπάρι Κίογκαν. Και το στόρι; Οι υπερήρωες Ετέρναλς που κρυβόντουσαν για χιλιάδες χρόνια, πρέπει τώρα να επανενωθούν για να προστατεύσουν τη Γη από τους εχθρούς τους, τους Ντίβιαντς…

«Θα βαριόμουν αν ήταν απλώς μια επέκταση όσων έχω κάνει», λέει η 38χρονη σκηνοθέτρια η οποία μέσα σε λίγα χρόνια έχει δει την καριέρα της να εκτοξεύεται, «Θέλω να μπορώ να προκαλώ τον εαυτό μου και να μάθω έναν νέο τρόπο δημιουργίας ταινιών, αλλά και να διατηρήσω τα πράγματα, που έχω μάθει στις προηγούμενες ταινίες, για να συνεχίσω να χτίζω και να κάνω καλύτερες», συμπληρώνει.

Και προσθέτει: «Προσπαθώ να πάρω μαζί μου σε έναν νέο κόσμο όσο το δυνατόν περισσότερα από τα πράγματα που δουλεύουν για μένα. Εγινε το ίδιο όταν πήγα από το “The Rider” στο “Nomadland”. Πήρα πράγματα από το “The Rider”, αλλά η πρόκληση ήταν πώς το κάνουμε με τους ηθοποιούς του Χόλιγουντ. Το ίδιο συμβαίνει με το “The Eternals”.  Υπάρχουν πολλές νέες προκλήσεις, αλλά προσπαθώ να κρατήσω όσα έμαθα στις άλλες ταινίες», λέει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News