Το νέο Εθνικό Μουσείο του Οσλο, που εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι, κόστισε πάνω από μισό δισ. ευρώ, ποσό δυσβάσταχτο για τις περισσότερες χώρες του κόσμου. Οχι όμως για τη Νορβηγία, η οποία έχει δει τα ταμεία της να γεμίζουν με δισ. ευρώ από την ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Δεν είναι μόνο τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου χάρη στα οποία η Νορβηγία είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς πετρελαίου στον πλανήτη κάτι που της εξασφαλίζει συνεχή ροή «ζεστού» χρήματος. Είναι και η επιτυχής διαχείριση των κεφαλαίων, που οφείλεται στη νοοτροπία, την κουλτούρα και την προνοητικότητα των Νορβηγών.

Το χρήμα που εισρέει άφθονο στη χώρα, ακόμα περισσότερο τους τελευταίους μήνες, που οι τιμές στην ενέργεια έχουν εκτοξευθεί λόγω του πολέμου, έχει μεταμορφώσει συνοικίες του Οσλο στη σκανδιναβική εκδοχή του Αμπου Ντάμπι, σύμφωνα με τους Times. Ανάμεσα στα πανέμορφα παραδοσιακά κτίρια της πόλης έχουν ανεγερθεί κοσμήματα μοντέρνας αρχιτεκτονικής.

Σε απόσταση τεσσάρων χλμ. από το νέο Εθνικό Μουσείο, πάνω στην προκυμαία της νορβηγικής πρωτεύουσας, βρίσκεται ακόμα ένα εντυπωσιακό μουσείο 13 ορόφων αφιερωμένο στον εθνικό ζωγράφο της χώρας, Εντβαρντ Μουνκ, διάσημο για την «Κραυγή» του, το οποίο άνοιξε πέρυσι τις πόρτες του και κόστισε περίπου 220 εκατ. ευρώ.

Το 2022, τα κέρδη από την ενέργεια πενταπλασιάστηκαν για τη Νορβηγία. Ομως, το γεγονός ότι είναι μια από τις χώρες που, έστω και «άθελά» τους, έχουν πλουτίσει ακόμα περισσότερο εξαιτίας του πολέμου, έχει φέρει σε δύσκολη θέση τον πρωθυπουργό Γιόνας Γκαρ Στέρε και την κυβέρνησή του, καθώς δέχονται πιέσεις να μοιράσουν τα υπερβολικά κέρδη τους με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.

Αλλωστε, όπως σημειώνουν οι Times, οι Νορβηγοί γνωρίζουν ότι το δικό τους συμφέρον συνάδει με εκείνο μιας ενωμένης και σταθερής Ευρώπης. Η Νορβηγία δεν είναι μέλος της ΕΕ, αλλά του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, στον οποίο επίσης συμμετέχουν η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν. Παράλληλα, είναι μέλος του ΝΑΤΟ και… συνορεύει με τη Ρωσία, ψηλά, στον Αρκτικό Κύκλο.

Την ίδια στιγμή, οι νορβηγοί πολίτες είναι δυσαρεστημένοι γιατί καλούνται να πληρώσουν υπέρογκους λογαριασμούς ρεύματος σε μια χώρα που έχει λυμένο το ενεργειακό ζήτημα, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι τιμές των ήδη πανάκριβων τροφίμων και άλλων αγαθών. Το Οσλο κατατάσσεται κάθε χρόνο μέσα στις τέσσερις-πέντε πιο ακριβές πόλεις του κόσμου.

Εκτός αυτών, είναι διάχυτη η ανησυχία για επιθέσεις στο ευάλωτο ενεργειακό δίκτυο της χώρας, ιδίως μετά το σαμποτάζ στους αγωγούς Nord Stream. Drones έχουν θεαθεί πάνω από πλατφόρμες πετρελαίου και αερίου στα ανοιχτά της θάλασσας, ενώ την περασμένη Παρασκευή, ένας ρώσος υπήκοος συνελήφθη στα βόρεια σύνορα της Νορβηγίας με δύο drones, φωτογραφίες και βίντεο εγκαταστάσεων.

Οι ισορροπίες είναι δύσκολες για τον 62χρονο Στέρε, αρχηγό του Εργατικού Κόμματος και επικεφαλής του μειοψηφικού κυβερνητικού συνασπισμού, που έγινε πρωθυπουργός πριν έναν χρόνο και από τότε έχει δει τα ποσοστά του να κατρακυλούν στις δημοσκοπήσεις.

Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι θεωρείται πολιτικός της παλιάς σχολής –τον κατηγορούν ότι είναι «ανέκφραστος» και αγέλαστος– αλλά και ότι είναι μέλος οικογένειας εκατομμυριούχων, κάτι που δεν αρέσει και τόσο στους ψηφοφόρους.

Οπως λέει στους Times ο Ερικ Μπέργκεσεν, παρουσιαστής πολιτικού τηλεοπτικού τοκ-σόου, δεν είναι εύκολο να πείσει τους πολίτες ότι συναισθάνεται τις οικονομικές τους δυσκολίες.

Σε γενικές γραμμές, η πλειονότητα των 5,4 εκατ. Νορβηγών έχουν καλούς μισθούς και ζουν άνετα, παρά την ακρίβεια. Και αυτό φαίνεται, όχι μόνο από τα καινούργια κτίρια στο Οσλο. Το χρήμα ρέει και στο σύστημα υγείας και στην παιδεία, η φοίτηση στα πανεπιστήμια είναι δωρεάν και το κοινωνικό κράτος γενναιόδωρο, επισημαίνει ο Πίτερ Κόνραντι, δημοσιογράφος των Times.

Το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Νορβηγίας το 2021 ήταν 90.588 ευρώ, της Σουηδίας 61.174 ευρώ και της Βρετανίας 48.069 ευρώ – στην Ελλάδα, το 2019, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ήταν 17.092 ευρώ.

«Δεν ισχύει, βέβαια, ότι το κράτος μοιράζει λεφτά σαν καραμέλες σε όλους και όλοι μπορούν να αγοράσουν ό,τι θέλουν. Φυσικά, υπάρχουν και στη Νορβηγία άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά. Αλλά σε σύγκριση με άλλες χώρες, πιστεύω ότι η Νορβηγία είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση», εξηγεί ο νορβηγός ιστορικός Τροντ Νόρεν Ισακσεν.

Εξάλλου, η Νορβηγία βρίσκεται συχνά στην κορυφή της λίστας με τους πιο ευτυχισμένους λαούς στον κόσμο και στον πάτο της λίστας με τις πιο διεφθαρμένες χώρες του πλανήτη.

Η υδροηλεκτρική ενέργεια, που θερμαίνει τα σπίτια των περισσότερων κατοίκων και κινεί τα εννέα από τα δέκα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στη χώρα, ήταν πάντα φθηνή.

Η χώρα όμως, ξέρει να διαχειρίζεται με μαεστρία τα τεράστια αποθέματα ενέργειας στο υπέδαφός της, καθώς και τα κέρδη της. Από το 1990, η Νορβηγία αποταμιεύει τα κεφάλαιά της στο νορβηγικό επενδυτικό ταμείο, γνωστό ως «Oil Fund», το οποίο διαχειρίζεται ένα τρισ. ευρώ και αποτελεί το μεγαλύτερο κρατικό επενδυτικό ταμείο στον κόσμο.

Το ταμείο έχει την ευθύνη να διαχειρίζεται τα έσοδα που προκύπτουν από τα ενεργειακά αποθέματα και να διασφαλίζει ότι ο εθνικός πλούτος της Νορβηγίας θα διαρκέσει για όσο το δυνατόν περισσότερο.

Για αυτόν τον λόγο, οι νορβηγικές κυβερνήσεις επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουν κάθε χρόνο μόνο το 3% του ταμείου, το οποίο αντιστοιχεί περίπου στο ένα πέμπτο του ετήσιου προϋπολογισμού. Του χρόνου, μάλιστα, θα χρησιμοποιήσουν το 2,5%, για να μην… υπερθερμανθεί η οικονομία.

Οι γείτονες της Νορβηγίας πάντα ζήλευαν τα πλούτη της, σημειώνουν οι Times. Πλέον, όμως, έχουν αρχίσει και διαμαρτύρονται. Ο Ματέους Μοραβιέτσκι, πρωθυπουργός της Πολωνίας, κατηγόρησε τη Νορβηγία ότι εκμεταλλεύεται τον πόλεμο –«άθελά της, βέβαια»– και έκρινε ότι «πρέπει να μοιράσει τα τεράστια κέρδη της».

Αλλοι ευρωπαίοι ηγέτες συμφωνούν, έστω και παρασκηνιακά, για αυτό και η πίεση προς τους Νορβηγούς μεγαλώνει. Στην άτυπη σύνοδο κορυφής της Πράγας, πριν 10 ημέρες, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Στέρε ανακοίνωσαν τη σύσταση κοινής επιτροπής που «θα διερευνήσει τρόπους με τους οποίους μπορούν να σταθεροποιηθούν οι αγορές ενέργειας».

Το μικρό νορβηγικό κόμμα των Πρασίνων ζητά από την κυβέρνηση να στήσει δύο ταμεία μέσω των οποίων θα διοχετεύσει τα υπέρογκα κέρδη, το ένα για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και το άλλο για την αποζημίωση των Ευρωπαίων που αγοράζουν το νορβηγικό αέριο.

«Τα έξτρα δισεκατομμύρια που έρχονται στη Νορβηγία εφέτος, κυρίως από το ακριβό αέριο, είναι χρήματα που ανήκουν στους Ουκρανούς και στους πολίτες της Ευρώπης, οι οποίοι πληρώνουν τρομερά υψηλές τιμές για την ενέργειά τους», είπε χαρακτηριστικά ο Ράσμους Χάνσον, ένας από τους τρεις βουλευτές των Πρασίνων.

Η κυβέρνηση είναι πιθανό να κάνει σχετικές ανακοινώσεις πριν τη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης. Οι Νορβηγοί δεν φαίνεται να στηρίζουν την επιβολή πλαφόν στην τιμή του αερίου, καθώς η Equinor, η κρατική εταιρεία ενέργειας, έχει στείλει 18% περισσότερο αέριο στην ΕΕ κατά το δεύτερο τρίμηνο του ’22 σε σχέση με πέρυσι και ελπίζει να αυξήσει κι άλλο την παραγωγή της.

Πάντως, ο Στέρε φαίνεται να υιοθετεί την άποψη ότι η χώρα του δεν θα κερδίσει μακροπρόθεσμα από τις τόσο υψηλές τιμές στο αέριο. «Αυτό που είναι ξεκάθαρο για τη νορβηγική κυβέρνηση και τον νορβηγικό λαό είναι ότι μια σταθερή Ευρώπη είναι προς το στρατηγικό τους συμφέρον», σημειώνει στους Times ο Νορβηγός Γκέοργκ Ρίκελες, από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτικής στις Βρυξέλλες.

Ο Στέρε θα βρεθεί στη δύσκολη θέση να δεχθεί, από τη μία να πουλήσει το πετρέλαιο και το αέριο σε χαμηλότερες τιμές, από την άλλη να πείσει τους Νορβηγούς που δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος, κάτι παράδοξο για μια τόσο πλούσια ενεργειακά χώρα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News