Σχεδόν τα τρία τέταρτα των θαλάσσιων ψαριών σε όλον τον κόσμο έχουν μικρύνει τα τελευταία 60 χρόνια.

Σίγουρα ευθύνονται η υπεραλίευση και η κλιματική αλλαγή, αλλά οι επιστήμονες ακόμη δεν έχουν κατανοήσει επακριβώς τον μηχανισμό συρρίκνωσης των ψαριών, που αποτελούν βασική πηγή πρωτεΐνης για 3 δισ. ανθρώπους.

«Το έχουμε διαπιστώσει εδώ και χρόνια ότι τα ψάρια μικραίνουν. Ομως δεν γνωρίζουμε το γιατί και το πώς» λέει στην Washington Post η δρ Λίζα Κομορόσκι, επίκουρη καθηγήτρια Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης, στο Αμερστ.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η αλιεία είναι σίγουρα μία από τις αιτίες μείωσης του μεγέθους των ψαριών. Οι ψαράδες πάνε για τα μεγάλα και αφήνουν πίσω τα μικρά…

Ο Ρικ Στιούαρτ Σμιθ, βιολόγος θαλάσσιας ζωής στο Πανεπιστήμιο της Τασμανίας στην Αυστραλία, έχει ερευνήσει τους κοραλλιογενείς υφάλους σε όλον τον κόσμο και, όπως αναφέρει στην Washington Post, το μικρό μέγεθος των ψαριών είναι ένα από τα σημάδια που δείχνουν ότι μια προστατευόμενη περιοχή έχει «ταλαιπωρηθεί» από την παράνομη αλιεία.

Υπάρχουν όμως πολλά θαλάσσια είδη που αντιμετωπίζουν μικρή αλιευτική πίεση και τα οποία επίσης συρρικνώνονται.

Μήπως η θερμοκρασία του νερού κρύβει τις απαντήσεις;

Για να διερευνήσουν το γιατί, η Κομορόσκι και ο συνάδελφός της Τζόσουα Λόντχερ αποφάσισαν να καλλιεργήσουν τα δικά τους ψάρια και συγκεκριμένα 400 πέστροφες οι οποίες εκτρέφονταν σε δεξαμενές για περίπου οκτώ μήνες. Ολα τα ψάρια ακολουθούσαν την ίδια διατροφή, αλλά τα μισά ζούσαν στους 15 βαθμούς Κελσίου (θερμοκρασία νερού) και τα άλλα μισά στους 20.

Στο τέλος του πειράματος η διαφορά ήταν έντονη. Οι πέστροφες που εκτρέφονταν σε θερμότερο νερό είχαν κατά μέσο όρο το μισό ή και μικρότερο μέγεθος από τις άλλες!

Παλαιότερα, γύρω στο 1970, και πολλά χρόνια πριν η κλιματική αλλαγή γίνει κλιματική κρίση, πολλοί ειδικοί στη θαλάσσια βιολογία υποστήριζαν ότι η εξήγηση για το πώς η θερμοκρασία του νερού επηρεάζει την ανάπτυξη των ψαριών κρύβεται στα βράγχια.

Οπως γράφει η Washington Post επικαλούμενη ειδικούς, τα ψάρια, σε αντίθεση με τους ανθρώπους, δεν μπορούν να ρυθμίσουν καλά τη θερμοκρασία του σώματός τους. Ετσι, όταν η θερμοκρασία του νερού ανεβαίνει, αυξάνεται και το οξυγόνο που χρειάζονται. Κατά ορισμένους επιστήμονες τα μικρά βράγχια δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην επιπλέον ζήτηση οξυγόνου, με συνέπεια να περιορίζεται η ανάπτυξη των ψαριών.

Ομως η θεωρία των μικρών βραγχίων αναπτύχθηκε πριν από την κλιματική αλλαγή, τη δεκαετία του 1970. Πιο πρόσφατα, η Κομορόσκι και ο Λόντχερ διαπίστωσαν κατά την έρευνα σε πέστροφες ότι τα βράγχια είναι αρκετά σε μέγεθος ώστε να καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες του ψαριού. «Η θεωρία για τα βράγχια θα έπρεπε να επιβεβαιώνεται σε όλα τα είδη ψαριού και εμείς είδαμε ότι δεν ισχύει για την πέστροφα» λέει στην Washington Post o Λόντχερ.

Η ανακάλυψη των ακριβών αιτίων μείωσης του μεγέθους των ψαριών στα θερμότερα νερά θεωρείται κλειδί για να αποτραπεί η υπεραλίευση (των πιο ευάλωτων στη συρρίκνωση ειδών), αλλά και για να μπορούν οι ιχθυοκαλλιεργητές να επιλέγουν τα σωστά ψάρια για εκτροφή.

«Αν δεν ξέρουμε τι είναι αυτό που προκαλεί το πρόβλημα, είναι σαν να βαδίζουμε στα τυφλά για τη λύση του» λέει στην Post ο Τίμοθι Κλαρκ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Deakin στην Αυστραλία, ο οποίος επίσης έχει ασχοληθεί με τη σχετική έρευνα.

Η συρρίκνωση των ψαριών έχει και ευρύτερες προεκτάσεις, αφού μπορεί ουσιαστικά να διαταράξει ολόκληρα οικοσυστήματα. Στο νερό το μέγεθος καθορίζει εν πολλοίς ποιος είναι το αρπακτικό και ποιος το θήραμα. Επιπλέον, τα μικρότερα ψάρια μπορούν να παράγουν λιγότερα αυγά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους πληθυσμούς.

Με όρους οικονομίας, το μικρότερο μέγεθος ρίχνει τις τιμές και αυξάνει την ανάγκη επιπλέον αλίευσης, άρα τροφοδοτεί την υπερεκμετάλλευση της θάλασσας. Η Washington Post δίνει το παράδειγμα του Αρτ Μπλουμ, επαγγελματία αλιέα σολομού στον κόλπο του Μπρίστολ της Αλάσκας, με περισσότερες από τρεις δεκαετίες πείρα, ο οποίος τα τελευταία χρόνια αναγκάστηκε να αγοράσει δίχτυα με μικρότερα ανοίγματα (από 5¼ σε 4¾ ίντσες) επειδή τα ψάρια έχουν μικρύνει.

Ευτυχώς για τα θαλάσσια οικοσυστήματα, παρά τη συρρίκνωση του μεγέθους, παρατηρείται αύξηση των πληθυσμών σε διάφορα είδη ψαριών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News