Η Ελλάδα παρ’ ότι έχει επανέλθει τις αγορές και στο κλαμπ των χωρών της ευρωζώνης που δανείζονται με χαμηλά επιτόκια έχοντας ξεφύγει από το μοντέλο του κρατισμού και υπερδανεισμού περασμένων δεκαετιών «υποφέρει» ακόμη από τις ανισότητες της δεκαετίας των μνημονίων και του ευρωπαϊκού «κορσέ» της δημοσιονομικής σταθερότητας. Αυτά ίσως αποτελούν τα μεγαλύτερα εμπόδια ώστε η χώρα να προσφέρει τις ευκαιρίες για βελτίωση των όρων ζωής στους νέους, στους επιστήμονες, στους εργαζόμενους.

Οι απαντήσεις για το πώς η Ελλάδα θα καταφέρει το 2025, που θα είναι μια δύσκολη χρονιά για ολόκληρη την Ευρώπη, να ξεφύγει από αυτή την πραγματικότητα και να δώσει νέες ευκαιρίες για εργασία και βελτίωση των εισοδημάτων δεν είναι εύκολες.

Γι’ αυτό τον λόγο ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας παραμονές Χριστουγέννων στοv ΣΚΑΪ (εδώ), εξήγησε:

– «Δεν πάμε άσχημα μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον αρκετά ταραγμένο, με μεγάλη αβεβαιότητα, με δυο πολέμους αριστερά και δεξιά των συνόρων μας. Η Ελλάδα, όπως είπατε, αναπτύσσεται με 2,3%. Η Ευρώπη με 0,7 – 0,8%, άρα συγκλίνουμε για μια χρονιά ακόμα».

Και στη συνέχεια αναρωτήθηκε:

– «Είναι αρκετό αυτό; Τώρα οι επενδύσεις αυξάνονται ετήσια κατά 2%. Τρίμηνο – τρίμηνο έχουν πέσει πολύ χαμηλά. Το διερευνούμε γιατί. Είναι το Ταμείο Ανάκαμψης και Σταθερότητας (RRF), είναι άλλοι λόγοι;». 

Η μεγάλη εικόνα είναι ότι στην Ελλάδα οι επενδύσεις, ως απότοκο της κρίσης, είχαν πέσει πολύ χαμηλά, αλλά αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Δηλαδή είχαμε φτάσει οι επενδύσεις να είναι 22% του ΑΕΠ, και στην κρίση έπεσαν στο 10%, 11%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας τώρα έχουμε φτάσει περίπου στο 15,8%, άρα πρέπει να φτάσουμε πάλι στο 22%. 

Η στόχευση του συγκεκριμένου αυτού στόχου, αποτελεί σχέδιο και απαιτεί μεγάλη προσπάθεια από την κυβέρνηση, αλλά και τις επιχειρήσεις.

Δεν επιτρέπεται να εισάγουμε ντομάτες από την Ολλανδία

Στο δεύτερο μεγάλο ερώτημα πού πρέπει να γίνουν οι επενδύσεις ο κ. Στουρνάρας σημείωσε τα εξής:

– «Το επιθυμητό είναι να έχουμε επενδύσεις στον παραγωγικό τομέα, αλλά και στην οικοδομή καθώς έχουμε μείνει πίσω ακόμα, υπάρχει ζήτηση κατοικίας και δεν υπάρχει η ανάλογη προσφορά. Κυρίως όμως θέλουμε στη βιομηχανία, στον παραγωγικό τομέα, εκεί που λέμε στην παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών, διότι υπάρχει κι ένα άλλο πρόβλημα.

»Ισως το μελανό σημείο στην ελληνική οικονομία είναι το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Αρα τι πρέπει να κάνουμε; Πρέπει να βελτιώσουμε τη δυνατότητα να παράγουμε διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες. Προϊόντα τα οποία είτε εξάγονται είτε υποκαθιστούν εισαγωγές. Γιατί κάθε φορά που αναπτυσσόμαστε αμέσως χτυπάει στο ισοζύγιο, διότι εισάγουμε ένα μεγάλο κομμάτι από τα επενδυτικά αγαθά, εισάγουμε όμως και τρόφιμα. Δηλαδή εγώ το θεωρώ παράλογο να εισάγουμε από την Ολλανδία φρούτα, ντομάτες και λαχανικά».

Πανευρωπαϊκό πρόβλημα

Το πρόβλημα αυτό, της χαμηλής συμμετοχής των επενδύσεων στην ανάπτυξη της οικονομίας είναι πανευρωπαϊκό. Στις επενδύσεις η ΕΕ υστερεί έναντι της Αμερικής περίπου 5% του ΑΕΠ τον χρόνο, δηλαδή γύρω στα 500 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Ολα αυτά τα έχουν επισημαίνει έγκαιρα με δύο εκθέσεις τους δύο πρώην πρωθυπουργοί της Ιταλίας, κορυφαίες προσωπικότητες της πολιτικής ζωής της ΕΕ, ο  Μάριο Ντράγκι ο οποίος έχει διατελέσει διοικητής της ΕΚΤ κι ο Ενρίκο Λέτα. 

Η έκθεση Ντράγκι για το πώς θα κάνουμε πιο παραγωγική την Ευρώπη αποτέλεσε σημείο αναφοράς το 2024 στον προβληματισμό που αναπτύσσεται για το που πηγαίνει η οικονομία της ευρωζώνης κατέληγε στο βασικό συμπέρασμα ότι:

– Χρειαζόμαστε αύξηση των επενδύσεων κατά 5% του ΑΕΠ το χρόνο στην Ευρώπη για να φτάσουμε την Αμερική, γιατί ένα μεγάλο μέρος στο χάσμα της παραγωγικότητας εξηγείται από τις επενδύσεις.

– Από τότε που ξεκίνησε η κρίση χρέους στην Ευρώπη, έπεσαν οι επενδύσεις στην Ευρώπη και δεν ξανασηκώθηκαν ποτέ.

Η έκθεση Λέτα εντοπίζει το πρόβλημα της χαμηλής ανάπτυξης στην ΕΕ και τη διεύρυνση της απόστασης από τις ΗΠΑ, στον κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς στο ευρωπαϊκό μπλοκ και στους διαφορετικούς κανόνες από χώρα σε χώρα. Και τονίζει «πρέπει να κάνουμε την εσωτερική αγορά… σέξι» καθώς σήμερα η Ευρώπη δεν είναι ανταγωνιστική και θα αργήσει πολύ να γίνει Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. 

Είμαστε ακόμη μακριά να γίνουμε Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης

Οπως εξηγεί ο κ. Στουρνάρας «είμαστε ακόμα χώρες διαφορετικές, μας ενώνουν πολλά πράγματα, έχουμε κοινή νομισματική πολιτική, όμως το μόνο κοινό που έχουμε, απόλυτα κοινό, είναι η νομισματική πολιτική. 

Διότι έχουμε μια Κεντρική Τράπεζα, ένα σύστημα Κεντρικών Τραπεζών που συναποτελούν το Ευρωσύστημα, αλλά από εκεί και πέρα:

– Δεν έχουμε κοινή δημοσιονομική πολιτική, 

– Δεν έχουμε ακόμα κοινό ομόλογο.

– Δεν έχουμε ακόμα σύστημα εγγύησης καταθέσεων, 

– Δεν έχουμε μια ένωση κεφαλαιαγορών, γι’ αυτό πολύ μεγάλες επιχειρήσεις όταν θέλουν να σηκώσουν κεφάλαια, πηγαίνουν στην Αμερική ή στο Λονδίνο ή στην Ιαπωνία».

Ντράγκι: Αλλαγή μοντέλου

Μιλώντας σε διεθνές φόρουμ ο Μάριο Ντράγκι συμπύκνωσε τις προτάσεις για την Ευρώπη στα εξής:

1. Η ΕΕ χρειάζεται μια συνδυασμένη αναπτυξιακή στρατηγική με στροφή των δαπανών προς επενδύσεις μέσω καλύτερων κεφαλαιαγορών, μείωση εσωτερικών εμπορικών τριβών και ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης, ταυτόχρονα.
2. Αυτό σημαίνει την εγκατάλειψη του υφιστάμενου μοντέλου ανάπτυξης που βασίζεται στις εξαγωγές και στη χαμηλή αύξηση των μισθών για τη διατήρηση του μεριδίου αγοράς. 

Κι όπως επισημαίνουν οι FT στην ανάλυση τους «αυτό που υπονοεί ο Ντράγκι, είναι ότι η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ μπορεί να σημαίνει πως το παλιό μοντέλο είναι νεκρό ούτως ή άλλως».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News