«Ενα παιδί κάνει λαβή σε ενήλικο αθλητή τζούντο και τον ρίχνει κάτω – και ο τζουντόκα δεν είναι άλλος από τον Πούτιν. Μια κοπέλα ισορροπεί στα ερείπια ενός κτιρίου. Αυτά είναι μερικά από τα έργα που ζωγράφισε ο Banksy στα ερείπια της βομβαρδισμένης Ουκρανίας και έχουν γίνει viral», έγραψε με ανυπόκριτο ενθουσιασμό στην Corriere della Sera o Λούκα Αντζελίνι.

Με την ευκαιρία, προβληματίστηκε πάνω στον ρόλο της Τέχνης –έστω «της τέχνης του δρόμου», την οποία ασκεί ο βρετανός καλλιτέχνης– σε ένα θέατρο πολέμου. Τι συμβαίνει σε τέτοια περίπτωση; «Βοηθάει;» – την Ουκρανία εν προκειμένω, διότι ο ιταλός συντάκτης θεώρησε εξ ορισμού αδύνατον οι ζωγραφιές του Banksy να βοηθούν τη Ρωσία, παρότι ο ίδιος δεν έχει καμία τέτοια πρόθεση. «Μήπως απλώς επιζητεί περισσότερη προβολή;»

Η Ρέιτσελ Κερ, καθηγήτρια στο King’s College του Λονδίνου, που ενέκυψε με ζήλο στο ζητούμενο μέσω του ιστοτόπου The Conversation και την οποία επικαλέστηκε ο Αντζελίνι, απεφάνθη ότι ο νεαρός ζωγράφος βοήθησε την ουκρανική υπόθεση και την ουκρανική κυβέρνηση. «Τα έργα Τέχνης του Banksy στην Ουκρανία μάς καλούν να προσέξουμε την καταστροφή που προκάλεσε η ρωσική εισβολή. Ζωγραφίζοντας πάνω σε βομβαρδισμένα κτίρια, οι εικόνες αντικατοπτρίζουν τον τρόπο με τον οποίο η εμπειρία του πολέμου διαταράσσει την καθημερινότητα».

Εξάλλου, ο ίδιος ο Banksy είπε ότι μέσω αυτών των εικόνων «δηλώνει την υποστήριξή του στον ουκρανικό λαό» – αυτό ανέφερε σε ένα βίντεο που ανέβασε στο Instagram, με το οποίο διεκδίκησε την πατρότητα των συγκεκριμένων ζωγραφιών.

Η Κερ σχολίασε: «Οπως δείχνει η ανταπόκριση στα έργα του Banksy, η Τέχνη στην Ουκρανία χρησιμεύει για έκφραση, επίδειξη αλληλεγγύης και λειτουργεί σαν σύμβολο αντίστασης. Οπως είπε και η ουκρανική κυβέρνηση, τέτοια έργα δεν αφορούν μόνο το αίμα, τον θάνατο και την καταστροφή, αλλά και την αγάπη, την υποστήριξη και την ελπίδα». Οι γενικότερες απόψεις της Κερ για το θέμα Τέχνη και πόλεμος στην Ουκρανία είναι ενδιαφέρουσες, αλλά συμπυκνώνονται σε μία φράση: «Η καταστροφή του πολιτισμού και της πολιτιστικής κληρονομιάς ήταν ανάμεσα στα πολλά εγκλήματα που διέπραξε η Ρωσία στην Ουκρανία» έγραψε.

«Τον Ιούλιο του 2022 η UNESCO ανέφερε ζημιές σε περισσότερους από 164 πολιτιστικούς χώρους, συμπεριλαμβανομένων θρησκευτικών χώρων, μουσείων, ιστορικών κτιρίων, κτιρίων αφιερωμένων σε πολιτιστικές δραστηριότητες, μνημείων και βιβλιοθηκών. Ενα από τα πρώτα πολιτιστικά θύματα στην Ουκρανία ήταν το μνημείο Babi Yar, στο Κίεβο, το οποίο πιστεύεται ότι έγινε άμεσα στόχος των ρωσικών δυνάμεων». Το Babi Yar είναι μια χαράδρα την οποία οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν στις μαζικές εκτελέσεις του Ανατολικού Μετώπου κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Παρά ταύτα, «η Κερ δεν είναι αφελής ώστε να αυταπατάται ότι η Τέχνη μπορεί από μόνη της να αλλάξει την πορεία μιας σύγκρουσης», σχολίασε ο Ιταλός, συμπληρώνοντας: «Ωστόσο, θα ήταν επίσης λάθος να πιστεύουμε ότι η Τέχνη είναι άχρηστη σε ένα θέατρο πολέμου». Και αυτό επειδή η Τέχνη είναι πολιτική, είτε το επιδιώκει είτε όχι.

Η Corriere θύμισε ότι και άλλοι καθηγητές Τέχνης, όπως ο ιταλός Βιτσέντζο Τριόνε, μέσω της εφημερίδας ανέλυσαν το φαινόμενο των έργων του Banksy στην Ουκρανία. Ο Τριόνε είχε γράψει: «Μήνες μετά την έναρξη της σύγκρουσης, ο Banksy επέλεξε να πάει στην Ουκρανία. Και, όπως είχε κάνει και στη Δυτική Οχθη, κατέθεσε τις εικόνες του πάνω σε κομμάτια βομβαρδισμένων κτιρίων. Κινούνται μεταξύ δημοσιογραφίας και μαύρου χιούμορ, αλλά δηλώνουν και τους ακούσιους ήρωες που εναντιώνονται στο Κακό με τη δύναμη της φαντασίας, με τη δύναμη της ελπίδας».

Οι ίδιοι οι ουκρανοί εικαστικοί δημοσιεύουν έργα τους σχετιζόμενα με τον πόλεμο στη διεύθυνση war.ukraine.ua. Ενας από αυτούς, ο Ιβάν Σοφκοπλιάς, λέει: «Η ζωγραφική ήταν πάντα ισχυρός τρόπος επικοινωνίας και μνήμης της φρίκης του πολέμου. Για την Ουκρανία, αντανακλά επίσης τη φωτιά της ελπίδας και της πρόκλησης που πηγάζει από τέτοια τραγωδία. Τα βάσανα οξύνουν και ενθαρρύνουν την Τέχνη. Ο αγώνας για ένα καλύτερο μέλλον την ενδυναμώνει».

Και ο Αντζελίνι κατέληξε: «Ετσι είναι και τώρα, που οι Ουκρανοί προσπαθούν να φυλαχτούν από τις ρωσικές βόμβες. Ζωγράφοι και εικονογράφοι ξεδιπλώνουν την καρδιά τους σε χαρτιά και καμβάδες. Προκύπτουν έργα Τέχνης, εκθέσεις και δημιουργικά έργα που αιχμαλωτίζουν την ίδια την ψυχή του ουκρανικού πόνου».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News