Από ό,τι φαίνεται έχουμε μέσα μας μια έμφυτη αίσθηση δικαιοσύνης. Ψυχολογικές έρευνες κατέδειξαν πως όταν κάποιος εξαπατά τους άλλους ή συμπεριφέρεται άσχημα καταστρατηγώντας τους κανόνες της κοινωνικής συμβίωσης, ενστικτωδώς αποφεύγουμε να έχουμε πάρε δώσε μαζί του.

Το εντυπωσιακό είναι πως η δυσανεξία αυτή να συγχρωτισθούμε με άτομα ανήθικα, άδικα και μοχθηρά εμφανίζεται όχι μονάχα στους ενήλικες αλλά και στα παιδιά, ακόμη και στα νήπια!

Οι έρευνες συμπεριφοράς έχουν αποφανθεί ότι τα νήπια αποφεύγουν να έρχονται σε επαφή με άτομα που αδικούν κατάφωρα τους άλλους.

Και προσπαθούν να περνούν όσο γίνεται λιγότερο χρόνο μαζί τους ή τους αρνούνται ευσχήμως τη βοήθειά τους. Και -κάτι ακόμα πιο εντυπωσιακό- προσδοκούν και από τους άλλους, τον περίγυρό τους δηλαδή, να κάνει ακριβώς το ίδιο.

Πώς όμως τα έχουμε καταλάβει όλα αυτά; Οι ερευνητές κατέληξαν στα παραπάνω συμπεράσματα… δωροδοκώντας νήπια και παιδιά.

Στο πρώτο πείραμα ζήτησαν από 160 παιδιά μεταξύ 5 και 8 ετών να δεχθούν από δύο επινοημένους ειδικά για την περίσταση χαρακτήρες, ένα αυτοκόλλητο από τον ένα και 2, 4, 8 ή 16 αυτοκόλλητα από τον άλλον, ανάλογα με την ομάδα στην οποία συμμετείχαν. Οπως θα έκανε και κάθε άλλο μικρό ζώο στην ηλικία τους τα παιδιά προτίμησαν τη μεγαλύτερη ποσοτικά προσφορά από τη μικρότερη.

Οι έρευνες συμπεριφοράς έχουν αποφανθεί ότι τα νήπια αποφεύγουν να έρχονται σε επαφή με άτομα που αδικούν κατάφωρα τους άλλους. Και προσπαθούν να περνούν όσο γίνεται λιγότερο χρόνο μαζί τους ή αρνούνται τη βοήθειά τους

Στη συνέχεια το πείραμα επαναλήφθηκε με μια μικρή διαφοροποίηση. Οι ερευνητές είπαν στα παιδιά ότι το άτομο που τους πρόσφερε το ένα αυτοκόλλητο ήταν καλό και συμπαθητικό ενώ το άλλο που τους πρότεινε πολλαπλάσια αυτοκόλλητα ήταν μοχθηρό και μάλιστα το ίδιο εκείνο πρωί είχε χτυπήσει κάποιον άσχημα στην παιδικά χαρά.

Στην ομάδα στην οποία προσφέρθηκαν 2 αυτοκόλλητα από το μοχθηρό άτομο τα 16 από τα 20 παιδιά προτίμησαν να πάρουν το ένα που τους προσέφερε το καλό και συμπαθητικό. Μόνο 4 παιδιά δέχτηκαν αυτή τη φορά να ενθυλακώσουν τα 2 αυτοκόλλητα από τον τύπο που είχε βιαιοπραγήσει εναντίον κάποιου ανυπεράσπιστου.

Οταν η προσφορά ξεπέρασε κάποιο επίπεδο τα παιδιά εμφανίσθηκαν διατεθειμένα να βάλουν κατά μέρος τις ηθικές τους επιλογές και να «συμμαχήσουν ακόμη και με το διάβολο»

Δείτε όμως πώς αντέδρασαν τα παιδιά από την ομάδα στην οποία ο «καλός» είχε προσφέρει ένα αυτοκόλλητο και ο «κακός» 16 αυτοκόλλητα.

Στην περίπτωση αυτή πάνω από το 65% των παιδιών δέχτηκαν την προσφορά του «κακού», επειδή το διακύβευμα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό. Σύμφωνα δηλαδή με τα ευρήματα της έρευνας, όταν η προσφορά ξεπέρασε κάποιο επίπεδο τα παιδιά εμφανίσθηκαν διατεθειμένα να βάλουν κατά μέρος τις ηθικές τους επιλογές και να «συμμαχήσουν ακόμη και με το διάβολο».

Οπως επισημαίνει η Ανα Σουάνσον στον Independent, δεν υπάρχει λόγος να διαρρήξουμε τα ιμάτιά μας, γιατί έτσι κάνουμε όλοι. Οι ερευνητές από την πλευρά τους σημειώνουν πως τα παιδιά ίσως να επέλεξαν τον «καλό» τύπο για να ευχαριστήσουν όσους έκαναν το πείραμα.

Oι άνθρωποι εξ απαλών ονύχων είμαστε πρόθυμοι να πληρώσουμε -ακόμα και ακριβά- το κόστος των επιλογών μας με βάση τις ηθικές αρχές μας, αποφεύγοντας να σχετιστούμε με άτομα τα οποία θεωρούμε μοχθηρά ή ανήθικα

Για να διευκρινίσουν τι ακριβώς συμβαίνει οι ερευνητές οργάνωσαν ένα ακόμη πείραμα, αυτή τη φορά με νήπια.

Ξέρουμε ότι τα παιδιά αρχίζουν να ενδιαφέρονται για το πώς τα βλέπουν οι άλλοι στην ηλικία μεταξύ των 3 και 5 ετών. Κάτω από τη συγκεκριμένη ηλικία είναι πολύ νέα για να συμμετέχουν σε αυτό που οι επιστήμονες ονομάζουν «αναστοχασμό της φήμης» ή απλά «μάνατζμεντ».

Ετσι επέλεξαν 80 νήπια που η ηλικία τους δεν ξεπερνούσε το ένα έτος και στα οποία δυο κουνελάκια που βγήκαν από την αυλαία μιας λιλιπούτειας σκηνής πρόσφεραν το πρώτο ένα πιάτο με ένα μπισκότο και το άλλο ένα πιάτο με δύο ή οκτώ μπισκότα. Οπως και τα παιδιά στο πρώτο πείραμα τα νήπια διάλεξαν το πιάτο με τα περισσότερα μπισκότα.

Στη συνέχεια οι επιστήμονες εισήγαγαν εκ νέου τη γνωστή παράμετρο της ηθικής. Τα νήπια κλήθηκαν να παρακολουθήσουν επί σκηνής ένα αρνάκι μαριονέτα που πασχίζει να βγάλει από ένα διαφανές κουτί ένα παιχνίδι. Τότε είτε το ένα κουνελάκι (επίσης μαριονέτα, όπως θα καταλάβατε) βοηθάει το αρνάκι να βγάλει επιτέλους το παιχνίδι είτε το άλλο κλείνει το κουτί με πάταγο και το αρνάκι σωριάζεται κάτω με τα μούτρα ενώ αναλύεται σε αναφιλητά. Υστερα στα νήπια προσφέρονται ξανά μπισκότα.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (σχεδόν 70%) τα νήπια προτίμησαν το ένα μπισκότο του καλού κουνελιού από τα δύο που έδινε το κακό. Οταν όμως η ποσότητά τους αυξήθηκε θεαματικά ακολούθησαν και εκείνα το παράδειγμα των παιδιών: προτίμησαν τα περισσότερα, ασχέτως αν προέρχονταν από το πιατάκι του κακού και βίαιου κουνελιού.

Ανακεφαλαιώνοντας: οι άνθρωποι εξ απαλών ονύχων είμαστε πρόθυμοι να πληρώσουμε -ακόμα και ακριβά- το κόστος των επιλογών μας με βάση τις ηθικές αρχές μας, αποφεύγοντας να σχετιστούμε με άτομα τα οποία θεωρούμε μοχθηρά ή ανήθικα. Μέχρι ενός σημείου όμως. Αν κάποιος ξεπεράσει εκείνο το σημείο η κοινωνία μας τον χαρακτηρίζει πλέον αιθεροβάμονα, ιδεαλιστή, άτεγκτο ή ρομαντικό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News