Ο γατόπαρδος –γνωστός και ως τσίτα– είναι το ταχύτερο ζώο στην ξηρά, αγγίζοντας ταχύτητες των 100 χιλιομέτρων την ώρα. Σειρά ερευνών για τα άγρια τσίτα και τα θηράματα τους προσφέρουν ευρύτερες πληροφορίες σχετικά με την ταχύτητά τους και στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους αθλητές, ώστε να καλυτερεύσουν τις επιδόσεις τους.

Ο Αλαν Γουίλσον, καθηγητής κινητικής εμβιο-μηχανικής στο Βασιλικό Κτηνιατρικό Κολλέγιο του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, και η ομάδα του, ανακάλυψαν μια ραφιναρισμένη εικόνα της αθλητικότητας των τσίτα, χρησιμοποιώντας ειδικά κολάρα παρακολούθησης για να μετρήσουν την ταχύτητα και τις κινήσεις τους.

Η ομάδα έχει κινηματογραφήσει τα ζώα από αεροπλάνο, και έχει κάνει βιοψίες των μυών νεκρών γατόπαρδων. Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, το πιο κρίσιμο εύρημα του Γουίλσον είναι ότι οι αθλητικές τους επιδόσεις υπερβαίνουν τις ταχύτητές τους. «Τα τσίτα έχουν τη φήμη των κορυφαίων σπρίντερ, αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς – έχουν εξελιχθεί σε ζώα που κάνουν απίστευτους ελιγμούς, και τυχαίνει αν είναι γρήγορα», εξηγεί.

Σε μια μελέτη του 2013 που δημοσιεύθηκε στο Nature, ο Γουίλσον και η ομάδα του εξόπλισαν τρία θηλυκά και δύο αρσενικά ενήλικα τσίτα στη Μποτσουάνα με περιλαίμια παρακολούθησης, για τη συλλογή δεδομένων από 367 τρεξίματα τους σε διάστημα 17 μηνών. Μέχρι τότε, οι μόνες μελέτες για τη συμπεριφορά των ζώων γίνονταν σε κατάσταση αιχμαλωσίας.

Τα δεδομένα από τα κολάρα επιβεβαίωσαν ότι οι γατόπαρδοι είναι απίστευτα γρήγοροι – η υψηλότερη καταγεγραμμένη ταχύτητά τους ήταν 93 χιλιόμετρα την ώρα. Συγκριτικά, η μεγαλύτερη ταχύτητα που επιτυγχάνει ένας άνθρωπος είναι 20 χιλιόμετρα την ώρα – αυτήν πέτυχε ο Γιουσέιν Μπολτ στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου του Βερολίνου το 2009.

Δεν υπάρχει αμφιβολία, επομένως, ότι αν τα τσίτα μετείχαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, θα κέρδιζαν το χρυσό μετάλλιο. Αλλά ο Γουίλσον και η ομάδα του ανακάλυψαν ότι στα περισσότερα κυνήγια που παρακολούθησαν, τα ζώα έπιαναν μέτριες ταχύτητες – αλλά περιελάμβαναν πολλούς ελιγμούς, όπως επιτάχυνση, επιβράδυνση και απότομη στροφή.

Τα τσίτα, που κυνηγούσαν κυρίως αφρικανικές αντιλόπες, επιτάχυναν και επιβράδυναν με διπλάσια δύναμη από τα άλογα που μετέχουν στο αγώνισμα του πόλο, και επιτάχυναν γρηγορότερα από όσο τα λαγωνικά στην αρχή ενός αγώνα. Η ανατομία τους παίζει βασικό ρόλο σε αυτά τα κατορθώματα, με τους ισχυρούς μύες της πλάτης τους να τα βοηθούν να επιταχύνουν.

Αυτοί οι δυνατοί μύες υποστηρίζονται από άλλα χρήσιμα ανατομικά χαρακτηριστικά που τους επιτρέπουν να κινούνται προς τα εμπρός από το έδαφος πολύ γρήγορα, καθώς και να στρίβουν.  Διαθέτουν δυνατά πόδια και ευέλικτα σώματα, ώστε να μπορούν να ανακατευθύνονται αστραπιαία. Παράλληλα, χρησιμοποιούν τις ουρές τους ως αντίβαρο σε απότομες στροφές.

Σε μεταγενέστερη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2018, ο Γουίλσον και η ομάδα του παρακολούθησαν τη δυναμική μεταξύ των αρπακτικών και των θηραμάτων τους σε αυτά τα κυνήγια, τοποθετώντας περιλαίμια σε γατόπαρδους και αντιλόπες και –σε ένα άλλο ζευγάρωμα– σε λιοντάρια και ζέβρες.

Διαπίστωσαν ότι τα τσίτα και οι αντιλόπες είναι συνολικά πιο αθλητικά από τα λιοντάρια και τις ζέβρες όσον αφορά στην ταχύτητα, την επιτάχυνση και τη στροφή – σύμφωνα με τα δεδομένα από πέντε τσίτα, επτά αντιλόπες, εννέα λιοντάρια και επτά ζέβρες, που παρακολούθησαν σε εκατοντάδες τρεξίματα, καθώς και από βιοψίες νεκρών ζώων.

Ωστόσο, μέσα σε κάθε ζευγάρι αρπακτικού και θηράματος, τα αρπακτικά ήταν πιο αθλητικά από το θήραμά τους. Συγκεκριμένα, τα αρπακτικά είχαν ισχυρότερους μύες και μεγαλύτερη ικανότητα επιτάχυνσης και επιβράδυνσης από το θήραμά τους. Αυτά τα χαρακτηριστικά του συνόλου δεξιοτήτων των τσίτα είναι πολύ χρήσιμα και για τη φυσική κατάσταση των ανθρώπων.

Ο Γουίλσον, που είναι παράλληλα και δρομέας, πιστεύει ότι στα αθλήματα η ευελιξία μικτών ασκήσεων, όπως αυτές που επιτυγχάνουν τα αιλουροειδή, είναι καθοριστική παράμετρος για τα σπριντ. Για όσους επιθυμούν να ξεκινήσουν το τρέξιμο, συνιστά να το αντιμετωπίσουν ως επίκτητη δεξιότητα και να αποκτούν δύναμη με ασκήσεις υψηλής έντασης, όπως σπριντ σε μικρές αποστάσεις, μετά περπάτημα, μετά πάλι σπριντ και αύξηση της απόστασης με την πάροδο του χρόνου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News