Την τελευταία της πνοή, σε ηλικία 83 ετών, άφησε η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης.

Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα είχε προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου στις 15 Ιουνίου στην Εθνική πινακοθήκη για να παρουσιάσει μία μεγάλη έκθεση για τον Κωνσταντίνο Παρθένη, την οποία προετοίμαζε χρόνια.

Η είδηση του θανάτου της προκάλεσε σοκ στον κόσμο του πολιτισμού. Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλακα υπηρέτησε επί δεκαετίες ολόκληρες την Εθνική Πινακοθήκη, την πήρε από την παρακμή της και την οδήγησε στη μεγαλειώδη αναβίωσή της, όταν αναδείχθηκε σε τοπόσημο του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού και της πόλης των Αθηνών.

Γεννήθηκε στο Αρκαλοχώρι Ηρακλείου Κρήτης πριν 83 χρόνια. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Κλασική Αρχαιολογία με θέμα την «Προσωκρατική Φιλοσοφία και Τέχνη».

Με υποτροφία του ΙΚΥ πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές Ιστορίας και Κοινωνιολογίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και το 1973 έλαβε «Κρατικό Διδακτορικό Δίπλωμα» με τίτλο: Ο Μπουρντέλ και η Ελλάδα.

Το 1975 εξελέγη παμψηφεί τακτική καθηγήτρια στην έδρα της Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Ηταν η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στην ιστορία της ΑΣΚΤ.

Δίδαξε ως επισκέπτρια καθηγήτρια σε ξένα πανεπιστήμια της Γαλλίας, των ΗΠΑ και στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο.

Το 1992 ανέλαβε διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης.

Διετέλεσε αναπληρώτρια υπουργός Πολιτισμού-Παιδείας και Θρησκευμάτων στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του 2015.

Στη διάκρεια της θητείας της ως προέδρου της Εθνικής Πινακοθήκης, δημιουργήθηκαν νέα παραρτήματα (Κέρκυρα, Ναύπλιο, Γλυπτοθήκη, Γουδή), αποκτήθηκαν 3.000 νέα έργα, μεταξύ των οποίων δυο πίνακες του Θεοτοκόπουλου (El Greco) και διοργανώθηκαν σημαντικές εκθέσεις ξένων και ελλήνων καλλιτεχνών, τις οποίες απήλαυσαν εκατομμύρια επισκέπτες.

Υστερα από πολυετείς προσπάθειες, είδε την Εθνική Πινακοθήκη να αναγεννιέται, αυξάνοντας σημαντικά τους χώρους της με τα εγκαίνια το 2021, και εκσυγχρονίζοντας μουσειολογικά και αισθητικά τη λειτουργία και τη μορφή της.

Σακελλαροπούλου: Η σκόνη του χρόνου δεν θα θαμπώσει την ανεξίτηλη σφραγίδα της

Η δήλωση της Προέδρου της Δημοκρατίας για τον θάνατο της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα:

«Με βαθιά θλίψη και συγκίνηση αποχαιρετώ την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, την αρχαιολόγο, την ιστορικό τέχνης, την καθηγήτρια, την ακάματη εργάτρια για τη συντήρηση και ανάδειξη της ελληνικής ζωγραφικής, εκείνη που ποτέ δεν έπαψε “να ονειρεύεται ρεαλιστικά”.

Τριάντα χρόνια στο τιμόνι του πιο σημαντικού μουσείου της χώρας, της Εθνικής Πινακοθήκης, επιτυγχάνοντας, μέσα από μεγάλα εκθεσιακά γεγονότα να ενισχύσει τη δημοτικότητά της και να δημιουργήσει έναν σταθερό πυρήνα επισκεπτών, ευτύχησε, μετά από συνεχείς προσπάθειες, να την δει να αναγεννάται, να εκσυγχρονίζεται μουσειολογικά και αισθητικά, να ανοίγεται στο κοινό όπως το επιδίωξε σε όλη τη μακρά της θητεία: σαν ένας τόπος γνώσης, πνευματικής ανάτασης, αισθητικής καλλιέργειας, εμβάθυνσης στο καλλιτεχνικό συμβάν.

Έχοντας αφιερώσει τη ζωή της στην προώθηση της ελληνικής τέχνης και την ανάδειξη των δεσμών και των παραλληλιών της με τα διεθνή ρεύματα, τόσο ως διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης όσο και με το πλούσιο επιστημονικό, συγγραφικό και διδακτικό της έργο, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αφήνει πλούσια παρακαταθήκη, αλλά και μεγάλο κενό.

Έλεγε συχνά ότι είναι συμφιλιωμένη με την ιδέα της λήθης, ωστόσο η γόνιμη παρουσία της, το πάθος της, η ενέργειά της, δεν θα επιτρέψουν στη σκόνη του χρόνου να θαμπώσει την ανεξίτηλη σφραγίδα της.

Καλό ταξίδι, Μαρίνα».

Μητσοτάκης: Διατήρησε ολοζώντανο ένα κύτταρο αισθητικής

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση όταν πληροφορήθηκε για τον θάνατο της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα:

«Αποχαιρετούμε με θλίψη τη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα. Μία κυρία του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, που υπηρέτησε τις τέχνες και για 30 χρόνια κράτησε το τιμόνι της Εθνικής Πινακοθήκης.

Διατήρησε, έτσι, ολοζώντανο ένα κύτταρο αισθητικής και προσιτό σε όλους έναν πνεύμονα μνήμης και καλλιέργειας. Για να οδηγήσει, πριν φύγει, το αγαπημένο της «Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου» στη νέα εποχή, μετά την ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό του. Έργο στο οποίο αφιερώθηκε με πάθος.

Όλοι χάνουμε σήμερα μία μορφή δραστήρια, δημιουργική όσο και οικεία. Και, προσωπικά, μία ξεχωριστή φίλη.

Συλλυπητήρια στους δικούς της ανθρώπους».

Συλλυπητήρια της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού

Μόλις πληροφορήθηκε την απώλεια της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Με πραγματική οδύνη αποχαιρετούμε τη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, τη γυναίκα που αφιερώθηκε ολόψυχα, επί 30 χρόνια, στην Εθνική Πινακοθήκη, στην Τέχνη, στους Ελληνες δημιουργούς. Το πάθος και η αγάπη της για την τέχνη την οδήγησαν σε μια δυναμική πορεία, σε ένα μεγάλο ταξίδι ζωής, από το Αρκαλοχώρι, με τον σύντροφό της Δημήτρη Πλάκα, στην τάξη του Παντελή Πρεβελάκη, και από εκεί στο Παρίσι, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών ως η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια.

Από το 1992, ως Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, υπήρξε η κινητήρια δύναμή της. Οργάνωσε μεγάλες εκθέσεις, κορυφαία πολιτιστικά γεγονότα, όπως την ιστορική πλέον έκθεση του El Greco. Μετέτρεψε το Μουσείο σε μια εξωστρεφή Πινακοθήκη, κέντρο της Ελληνικής Τέχνης, με διεθνείς συνεργασίες, ανοιχτό σε όλο τον κόσμο. Εκανε προσιτό στον κόσμο τον Βρυζάκη, τον Λύτρα, τον Ιακωβίδη, τον Μόραλη, τον Γκίκα, τον Τέτση. Πάντοτε παρούσα και δραστήρια, ξεναγούσε η ίδια τους επισκέπτες με τον γοητευτικό της λόγο. Ηταν από τους πρώτους επικεφαλής πολιτιστικών οργανισμών που είχε μιαν άλλη αντίληψη για την επικοινωνία της τέχνης με το κοινό. Μέχρι και την τελευταία στιγμή, ετοίμαζε με την αγάπη και τη φροντίδα, που την χαρακτήριζαν, την αναδρομική έκθεση του Κωνσταντίνου Παρθένη.

Είναι πραγματικά σπουδαίο το έργο της στα 30 χρόνια που διηύθυνε την Εθνική Πινακοθήκη. Ιδρυσε νέα παραρτήματα, στην Κέρκυρα, το Ναύπλιο, το Μουσείο Καπράλου στην Αίγινα, τη Γλυπτοθήκη στο Αλσος Στρατού.

Με την Μαρίνα συνεργαστήκαμε στενά περίπου μια δεκαπενταετία. Αμέτρητες ώρες συζητήσεων από τις πρώτες ιδέες για την επέκταση της Πινακοθήκης, για τα Παραρτήματα, για το Μουσείο Καπράλου. Οταν καθόμαστε μαζί στο Συμβούλιο Μουσείων, με προμήθευε με άπειρα σκίτσα, σχετικά με τα θέματα που συζητούσαμε. Πολλές οι εκτενείς, πάντα χειρόγραφες καλλίγραφες επιστολές της, για οτιδήποτε αφορούσε στο μέλλον της Πινακοθήκης. Μαζί, δουλέψαμε σκληρά, περνώντας αμέτρητες ώρες στο εργοτάξιο, για να ολοκληρώσουμε το μεγάλο έργο της ανακαινισμένης Εθνικής Πινακοθήκης. Μοιραστήκαμε σκέψεις και αγωνίες μέχρι να φθάσουμε στην 24η Μαρτίου 2021. Είναι πραγματικά ευτύχημα, ότι είδε τη νέα Εθνική Πινακοθήκη να αποδίδεται στο κοινό ολοκληρωμένη. Ενα σύγχρονο μουσείο, που απολαμβάνουν πλέον χιλιάδες επισκέπτες.

Της οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ για την αφοσίωση, τη δημιουργικότητα και την αγάπη που έδειξε όλα αυτά τα χρόνια στην Πινακοθήκη, στην Τέχνη, στην Ελλάδα. Προσωπικά την ευχαριστώ για τη φιλία της και τα μαθήματα τέχνης, που μας προσέφερε απλόχερα, γοητευτικά, αξέχαστα. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους και τους φίλους της».

Ο υφυπουργός Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Στα τριάντα χρόνια που ηγήθηκε της Εθνικής Πινακοθήκης, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα πρωτοστάτησε των δράσεων για την ενίσχυση και ενδυνάμωση του φορέα: από την επέκταση του κεντρικού κτηριακού συγκροτήματος στην Αθήνα που επαναλειτούργησε πέρυσι ανακαινισμένο, μέχρι την ανάπτυξη παραρτημάτων στην υπόλοιπη Ελλάδα με πλέον πρόσφατο το Μουσείο Καπράλου στην Αίγινα, αλλά και μέσω στρατηγικών συμπράξεων όπως για παράδειγμα με το Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης που ανακοινώθηκε από την ίδια μόλις πριν έναν μήνα.

Διοργάνωσε επίσης εμβληματικές εκθέσεις που προσέλκυσαν δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες όπως η θρυλική πλέον έκθεση για τον Ελ Γκρέκο πριν είκοσι περίπου χρόνια, αλλά και εκθέσεις που πρόβαλαν τον ελληνικό πολιτισμό διεθνώς όπως η περσινή έκθεση «Παρίσι-Αθήνα, η γέννηση της σύγχρονης Ελλάδας» που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο του Λούβρου. Πάνω από όλα όμως είναι εκείνη που μετέδωσε σε γενιές Ελλήνων την αγάπη της για τα εικαστικά και την τέχνη. Για όλα αυτά και ακόμα περισσότερα, την ευχαριστούμε, την ευγνωμονούμε και την αποχαιρετούμε με αγάπη.

Θα θυμάμαι για πάντα τις συζητήσεις μας, τα ιδιόχειρα σημειώματα με τον μοναδικό της γραφικό χαρακτήρα, τα υπέροχα σχέδια που ζωγράφιζε κατά τη διάρκεια των συναντήσεων από το εργοτάξιο ως το υπουργείο και φυσικά το πάθος και την άσβεστη ενέργεια με την οποίο εργάστηκε για τον πολιτισμό, από όποια θέση και αν βρέθηκε. Η Εθνική Πινακοθήκη υπήρξε ένα έργο ζωής για αυτήν, μέχρι την τελευταία στιγμή, καθώς ετοιμαζόμασταν για τα εγκαίνια της μεγάλης έκθεσης του Παρθένη την επόμενη εβδομάδα. Τα θερμότερά μου συλλυπητήρια στους οικείους της».

Βενιζέλος: «Την αποχαιρετώ με αγάπη»

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος αναφερόμενος στον θάνατο της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Η μεγάλη κυρία της Ιστορίας και της θεωρίας της τέχνης και της εφαρμοσμένης μουσειολογίας, σιδηρά και τρυφερή ταυτοχρόνως, αφοσιωμένη πάντα στον σκοπό της, έφυγε όπως ήθελε, αξιοπρεπής και μάχιμη. Έχοντας προλάβει τα εγκαίνια του νέου κτηρίου της Εθνικής Πινακοθήκης, γεμάτη σχέδια για το μέλλον. Έντονη και γοητευτική προσωπικότητα, με μυθιστορηματική  διαδρομή,  χωρίς φόβο για τις συγκρούσεις, έτοιμη πάντα να παρουσιάσει νέες προτάσεις και να θέσει σε εφαρμογή φιλόδοξα προγράμματα, η Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα κυριάρχησε στο πεδίο της επί δεκαετίες. Είχα την τύχη να πορευτώ μαζί της ως Υπουργός Πολιτισμού και να γνωρίσω το πολυδιάστατο πρόσωπό της. Αφήνει βαθύ αποτύπωμα. Την αποχαιρετώ με αγάπη».

ΣΥΡΙΖΑ: Φεύγει αφήνοντας σημαντικό έργο στο πεδίο του πολιτισμού

Στο «σημαντικό έργο» που αφήνει η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα στο πεδίο του πολιτισμού αναφέρονται σε ανακοίνωση τους ο τομέας και το τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, εκφράζοντας θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια, τους οικείους και τους συνεργάτες της.

«Μια επιφανής και δυναμική γυναίκα η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα δεν είναι πια μαζί μας. Ιστορικός τέχνης, Ομότιμη Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αρχαιολόγος, αλλά και η μακροβιότερη Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης με το πλούσιο συγγραφικό έργο, αποτελούν κάποιους μόνο από τους τίτλους στο πολύπλευρο και σύνθετο βιογραφικό της. Η διοργάνωση και η επιμέλεια σημαντικών εκθέσεων ξένων, όσο και Ελλήνων καλλιτεχνών έχουν συνδεθεί διαχρονικά με το όνομα της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα που φεύγει αφήνοντας σημαντικό έργο στο πεδίο του πολιτισμού».

Ανδρουλάκης: Μας χάρισε μοναδικές πολιτιστικές εμπειρίες

Το μήνυμα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ:

«Ο θάνατος της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα γέμισε θλίψη το πανελλήνιο. Συνέδεσε το όνομα της με την Εθνική Πινακοθήκη επί δεκαετίες, ανοίγοντας τις πόρτες της τέχνης και των εικαστικών στην ελληνική κοινωνία.

“Η τέχνη καλείται να ξαναβρεί την πρωτογενή της λειτουργία στη νέα υπό διαμόρφωση κοινωνία. Να δώσει μορφή στην εικόνα της, στα ιδανικά της, στην ιδεολογία της”, ανέφερε στην ομιλία της στα εγκαίνια της Εθνικής Πινακοθήκης πέρυσι, συμπυκνώνοντας το όραμά της.

Αποτέλεσε το πιο απτό υπόδειγμα της κρητικής επιμονής επιτυγχάνοντας υψηλούς στόχους και χαρίζοντας μας μοναδικές πολιτιστικές εμπειρίες.

Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα μπήκε στο πάνθεον των εμβληματικών προσωπικοτήτων του ελληνικού πολιτισμού. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους της».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News