Η τεχνολογία ανυπομονούσε να παίξει μπάλα εδώ και δεκαετίες, όμως οι κυβερνήσεις του ποδοσφαίρου ήταν -ανέκαθεν- καχύποπτες απέναντί της. Πριν από μισό αιώνα, το 1966, κοτζάμ Παγκόσμιο Κύπελλο κρίθηκε από ένα γκολ – «φάντασμα». Πέρασε ή δεν πέρασε η μπάλα τη γραμμή του γερμανικού τέρματος, στο σουτ του Τζεφ Χαρστ; Η ανακάλυψη των αισθητήρων -πριν από πολλά χρόνια- μπορούσε να υποσχεθεί ότι τα γήπεδα δεν θα ξαναζήσουν τέτοιες αμφιβολίες, όμως η ευρωπαϊκή ομοσπονδία ποδοσφαίου (UEFA) το σκεφτόταν ξανά και ξανά. Τελικά, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει αυτή την τεχνολογική δυνατότητα μόλις τώρα.

Στην πρώτη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της για το 2016, εγκρίθηκε η χρήση της goal-line technology στο Euro 2016 (το καλοκαίρι, στη Γαλλία) αλλά και στους αγώνες του Champions League την επόμενη σεζόν (2016-2017). Με προοπτική, αυτή η καινοτομία να εφαρμοστεί και στο Europa League από την περίοδο 2017-2018.

Οι πρώτοι που έδωσαν μάχη για να πείσουν τις ποδοσφαιρικές Αρχές να εμπιστευθούν το ηλεκτρονικό μάτι, ήταν οι ίδιοι οι διαιτητές. Ο επικεφαλής της διαιτησίας της UEFA, ο Ιταλός Πιερλουίτζι Κολίνα, είχε εκφράσει από καιρό -ανοικτά- την άποψή του: «Πιστεύω ότι το Euro 2016 είναι μια καλή ευκαιρία για την UEFA να εισαγάγει το GLT (Goal-Line Technology) σε ένα μεγάλο τουρνουά». Αλλά η εισήγησή του εισακούστηκε τώρα, που ο φανατικός πολέμιος της συγκεκριμένης τεχνολογίας, ο πρόεδρος Μισέλ Πλατινί, δεν είναι -πλέον- σε θέση να ασκήσει βέτο.

Γιατί ο Πλατινί -και όχι μόνο- αρνείτο πεισματικά να μπει η τεχνολογία στα γήπεδα; Για τρεις λόγους, όπως μπορεί να διαβάσει κανείς σε παλαιότερες συνεντεύξεις του. Πρώτον, επειδή ήταν κάθετα αντίθετος σε οτιδήποτε μπορεί να διακόψει τη ροή ενός αγώνα. Οπως -για παράδειγμα- στο να σταματά το παιχνίδι ο διαιτητής, για να ξαναδεί μια επίμαχη φάση στο βίντεο. Δεύτερον, διότι πίσω από τη λαμπερή βιτρίνα του, το ποδόσφαιρο είναι το σπορ των φτωχών. Δεν έχουν όλα τα πρωταθλήματα και όλες οι κατηγορίες την τεχνική/οικονομική δυνατότητα να εφοδιάζουν τα γήπεδά τους με τέτοια συστήματα. Και, τρίτον, γιατί -όπως συνήθιζε να λέει- το ανθρώπινο λάθος του διαιτητή είναι μέρος του αθλήματος. Δίνει στο ποδόσφαιρο μια άγρια ομορφιά.

Η συγκεκριμένη τεχνολογική παρέμβαση δεν καθυστερεί το παιχνίδι, όμως δεν είναι οικονομικά προσιτή για όλους. Κάθε άλλο. Η εγκατάσταση του συστήματος κοστίζει 250.000 ευρώ ανά γήπεδο και η λειτουργία του 3.800 ευρώ ανά ματς. Χρησιμοποιεί 14 κάμερες υψηλής ταχύτητας (παράγουν 500 καρέ το δευτερόλεπτο), οι οποίες είναι εγκατεστημένες γύρω από τον αγωνιστικό χώρο και σκοπεύουν τα δύο αντίπαλα τέρματα, διαβιβάζοντας το υλικό τους σε 15 υπολογιστές, μέσω οπτικών ινών. Καταγράφουν κάθε κίνηση της μπάλας και, όταν αυτή φθάσει σε κάποια από τις δυο εστίες, αποτυπώνουν την πορεία της σε τρεις διαστάσεις. Οταν η μπάλα περάσει ολόκληρη τη γραμμή τέρματος, ακόμη και κατά ελάχιστα χιλιοστά, η κεντρική μονάδα ανάλυσης στέλνει ένα κρυπτογραφημένο σήμα στο ρολόι του διαιτητή, και μια δόνηση, σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο: Γκολ!

Το ανθρώπινο λάθος του διαιτητή είναι μέρος του αθλήματος. Δίνει στο ποδόσφαιρο μια άγρια ομορφιά.

Το πρώτο βήμα για την υιοθέτηση αυτής της τεχνολογίας είχε γίνει την Ανοιξη του 2013, όταν η FIFA (η διεθνής συνομοσπονδία ποδοσφαίρου) προέκρινε το γερμανικό «Goal Control», επειδή είναι πιο φθηνό και δεν απαιτεί, ούτε ειδικές μπάλες, ούτε αλλαγή των γκολπόστ. Αλλες τέσσερις εταιρείες -με αντίστοιχα συστήματα (Cairos Technologies, GoalRef και Hawk-Eye)- είχαν δώσει σκληρή μάχη για να πάρουν τη δουλειά, όμως ο Μπλάτερ προτίμησε τους Γερμανούς. Το σύστημα είχε τεθεί σε δοκιμαστική εφαρμογή στο Μουντιάλ της Βραζιλίας (2014) και, πλέον, λειτουργεί σε διάφορα πρωταθλήματα της Ευρώπης (Πρέμιερ Λιγκ, Μπουντεσλίγκα και Σαμπιονά), αλλά προαιρετικά και από διαφορετικές εταιρείες.

Αυτή είναι η μόλις πέμπτη παρέμβαση στον τρόπο με τον οποίο διαιτητεύονται οι ποδοσφαιρικοί αγώνες, εδώ και… αιώνες. Εχουν προηγηθεί, η παρουσία του τέταρτου διαιτητή (εκτός αγωνιστικού χώρου), η χρήση των διαιτητών περιοχής, το σύστημα ενδοσυνεννόησης του διαιτητή με τους βοηθούς του, και το σπρέι που μαρκάρει την ακριβή θέση της μπάλας και την απόσταση των αντιπάλων παικτών από αυτήν στις εκτελέσεις φάουλ.

Αντιθέτως με τη FIFA και την UEFA, οι σύλλογοι -ιδίως οι μεγάλοι της Ευρώπης- ήταν πάντοτε πολύ ανοικτοί στις νέες τεχνολογίες. Οι οποίες, δεν υπόσχονται μόνο δικαιοσύνη στα γήπεδα, αλλά και βελτίωση της απόδοσης των ποδοσφαιριστών. Και τι δεν συναντά κανείς, στις προπονητικές εγκαταστάσεις τους…

Στο αθλητικό κέντρο της Μίλαν, το Μιλανέλο, λειτουργεί ήδη από το 2002 το Milan Lab: ένα υπερσύγχρονο εργαστήριο τεχνολογικής υποστήριξης, με σκοπό την καλύτερη δυνατή διαχείριση προβλημάτων τραυματισμών των παικτών, αλλά και την εκπόνηση προγραμμάτων προπόνησης, με στόχο τη διατήρησή τους σε υψηλό αγωνιστικό επίπεδο. Εχει συμβάλει στη μείωση των τραυματισμών κατά 92%.

Από την αγωνιστική περίοδο 2012-2013, οι φανέλες που φορούν οι ποδοσφαιριστές της Τότεναμ διαθέτουν αισθητήρες, οι οποίοι ανιχνεύουν ποιοι είναι κουρασμένοι και δεν μπορούν να συνεχίσουν στον αγώνα.

Η Λίβερπουλ, από το 2000, συνεργάζεται με το βρετανικό πολεμικό ναυτικό, με σκοπό να εφαρμόζει στους παίκτες της μεθόδους αποκατάστασης σε θαλάμους υπερβαρικού οξυγόνου (μέθοδος χορήγησης οξυγόνου σε πιέσεις μεγαλύτερες της ατμοσφαιρικής). Τα τελευταία χρόνια λειτουργεί στις προπονητικές εγκαταστάσεις της, ένα μηχάνημα που βοηθά την ανάπτυξη της αντίληψης των παικτών. Το «Batak Challenge», όπως ονομάζεται, περιλαμβάνει 12 κουμπιά, τα οποία αναβοσβήνουν με τυχαία σειρά, και ο ποδοσφαιριστής πρέπει να αντιληφθεί σε ελάχιστα δευτερόλεπτα ποιο φωτίζεται κάθε φορά, και να το πατήσει.

Από την αγωνιστική περίοδο 2012-2013, οι φανέλες που φορούν οι ποδοσφαιριστές της Τότεναμ διαθέτουν αισθητήρες, οι οποίοι ανιχνεύουν ποιοι είναι κουρασμένοι και δεν μπορούν να συνεχίσουν στον αγώνα. Επίσης, μετρούν διαρκώς τους καρδιακούς παλμούς, τη θερμοκρασία του σώματος και τον ρυθμό της αναπνοής. Η τεχνολογία αυτή ονομάζεται «Ε39» και έχει χρησιμοποιηθεί σε στολές του αμερικανικού στρατού. Οπως περηφανεύεται ο πρόεδρος της εταιρείας που προμηθεύει αυτές τις φανέλες, «μπορούμε μέσω των μετρήσεων να μελετήσουμε πώς αντιδρά το σώμα ενός ποδοσφαιριστή, όταν είναι έτοιμος να εκτελέσει πέναλτι μπροστά σε 60.000 θεατές».

Οι Ρεάλ Μαδρίτης, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και Αρσεναλ χρησιμοποιούν το «Football Lab», ένα δανέζικο διαδραστικό γήπεδο προπόνησης. Αποτελείται από led φωτισμό, ηχεία και αισθητήρες, και ζητά από τον παίκτη να στείλει την μπάλα με ακρίβεια κι όσο πιο γρήγορα γίνεται, στο τέρμα όπου ανάβει ένα φωτάκι.

Η εθνική ομάδα της Γερμανίας, που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο, χρησιμοποίησε -σε συνεργασία με την Adidas- το πρόγραμμα προπόνησης «MiCoach», ένα προηγμένο σύστημα παρακολούθησης της φυσικής κατάστασης. Μια μικρή συσκευή, την οποία φορούν οι παίκτες κατά τη διάρκεια της προπόνησης, μετρά την επιτάχυνση, την απόσταση που καλύπτουν, τους παλμούς της καρδιάς τους και τη δύναμη που βάζουν σε κάθε φάση, ώστε οι προπονητές να δουλεύουν ξεχωριστά με τον καθέναν, αναλόγως με τις αδυναμίες του. Το σύστημα εξετάζει πόση ενέργεια καταναλώνει ένας παίκτης, για να βγάλει μια άσκηση. Ενα παρεμφερές σύστημα, ιταλικής κατασκευής από το Πανεπιστήμιο του Μιλάνο, χρησιμοποιεί και ο Κόντε στην εθνική ομάδα της Ιταλίας.

Μια μικρή συσκευή, την οποία φορούν οι παίκτες κατά τη διάρκεια της προπόνησης, μετρά την επιτάχυνση, την απόσταση που καλύπτουν, τους παλμούς της καρδιάς τους και τη δύναμη που βάζουν σε κάθε φάση…

Το «footbonaut», που χρησιμοποιούσε στην Ντόρτμουντ ο Κλοπ και την έφερε μαζί του και στη Λίβερπουλ, εκτοξεύει μπάλες προς τον ποδοσφαιριστή, ο οποίος σε έναν μικρό χώρο 14 τετραγωνικών μέτρων καλείται να κοντρολάρει και να σημαδέψει σωστά προς το τετράγωνο που του υποδεικνύει το μηχάνημα, με ένα πράσινο φωτάκι που ανάβει έπειτα από κάθε μπαλιά.

Την τεχνολογία στο ποδόσφαιρο έχει εισάγει από πολύ νωρίς και η τηλεόραση, για τις ανάγκες μετάδοσης των αγώνων και -κυρίως- για τη διαλεύκανση των επίμαχων φάσεων. Ειδικά μηχανήματα προσαρμοσμένα στις κάμερες μετρούν αποστάσεις, την ταχύτητα της μπάλας τα χιλιόμετρα που διανύουν οι παίκτες, τον χρόνο που έχουν την μπάλα στα πόδια τους (κατοχή) κ.ά. Στην Ελλάδα, το συνδρομητικό κανάλι (που τότε λεγόταν SuperSport) είχε αγοράσει μια εφαρμογή του ισραηλινού στρατού, η οποία είχε τη δυνατότητα να… περιστρέφει το γήπεδο, ώστε να «φωτίζονται» από άλλη οπτική γωνία, φάσεις που δεν μπορούσε να δει η κάμερα.

Για το πώς θα μπορεί -στο μέλλον- η τεχνολογία να βοηθήσει το ποδόσφαιρο, υπάρχουν διάφορα σενάρια, τα οποία σήμερα ακούγονται μακρινά και ευφάνταστα. Πάντως η προφητεία του Φραντς Μπεκενμπάουερ είναι, πως δεν θα αργήσει η μέρα που θα δούμε ποδοσφαιρικό αγώνα χωρίς διαιτητές. Θα τους έχουν αντικαταστήσει drones με κάμερες…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News