Οταν στην αρχή της πανδημίας οι συγκεντρώσεις σε εσωτερικούς χώρους απαγορεύτηκαν στις περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο, πολλές πόλεις άρχισαν να σκέφτονται τί θα μπορούσε να αλλάξει, ώστε η ζωή «εκεί έξω» να είναι βιώσιμη. Οι προτάσεις έπεσαν «βροχή»: κάποιοι είπαν ότι θα έπρεπε να μετατραπούν ορισμένοι δρόμοι σε πεζόδρομους και οι θέσεις στάθμευσης των οχημάτων σε ανοιχτά εστιατόρια και άλλοι ονειρεύτηκαν περισσότερους ποδηλατόδρομους που θα μετέτρεπαν πολλές περιοχές σε σημεία φιλικά προς τους πεζούς και θα ενθάρρυναν την ιδέα για περπάτημα και ποδηλασία.

Μελέτες έδειξαν ότι αυτές οι αλλαγές δεν θα είχαν αποτέλεσμα μόνο στην αισθητική ή στην αλλαγή του τρόπου ζωής, αλλά και στη μείωση της μετάδοσης του ιού, αφού δεν θα μπορούσε να εξαπλωθεί γρήγορα σε γειτονιές με ανοιχτούς χώρους, όπου οι άνθρωποι θα περπατούσαν σε απόσταση.

Και ενώ σε πολλά μέρη έχουν πλέον ανακληθεί αυτές οι πρωτοβουλίες και οι συζητήσεις έχουν σταματήσει, αφού η ζωή επέστρεψε στην «κανονικότητα», τέσσερις πόλεις σε όλο τον κόσμο, που έκαναν μερικές από τις πιο τολμηρές και γρήγορες αλλαγές όταν μας «πρωτοπολιόρκησε» ο κορονοϊός, αποφάσισαν να τις κρατήσουν για πάντα, έτσι ώστε να ενθαρρύνουν τους κατοίκους και τους επισκέπτες να κυκλοφορούν με τα πόδια.

Παρίσι, Γαλλία

Ακόμη και πριν από την πανδημία, το Παρίσι ήταν η πόλη που σκέφτηκε πρώτη να γίνει πιο φιλική προς τους πεζούς. Ως μέρος της προσπάθειας να μειωθεί ο αριθμός των αυτοκίνητων, οι χαμηλότερες αποβάθρες που εκτείνονται κατά μήκος του ποταμού Σηκουάνα πεζοδρομήθηκαν πλήρως στα τέλη του 2016, μια κίνηση που μονιμοποιήθηκε το 2018. Η επανεκλογή της δημάρχου της Πόλης του Φωτός το 2020 Αν Ινταλγκό οφείλεται κατά πολύ στην «πόλη των 15 λεπτών», μια νέα φιλοσοφία πολεοδομικού σχεδιασμού που επιτρέπει στους κατοίκους να κάνουν όλες τις καθημερινές τους εργασίες – από τα ψώνια, το σχολείο μέχρι τη δουλειά- σε 15 λεπτά με τα πόδια ή με το ποδήλατο.

Η πανδημία, σε συνδυασμό με τις πολυάριθμες απεργίες στα μέσα μαζικής μεταφοράς πριν από τα λοκντάουν ενίσχυσαν τη δημοτικότητα αυτών των ανθρωποκεντρικών και περιβαλλοντικά βιώσιμων πρωτοβουλιών. «Η ομορφιά τού να κυκλοφορείς με τα πόδια στο Παρίσι αναδείχθηκε περισσότερο μετά την Covid», δήλωσε στο BBC η Καθλίν Πεντικόρ, ιδρύτρια του διαδικτυακού ταξιδιωτικού οδηγού Live and Invest Overseas. «Για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν μπορούσες να χρησιμοποιήσεις τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επίσης, ήταν, άβολο να φοράς συνέχεια μάσκες. Ετσι, περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να περπατούν, αντί να μπαίνουν σε λεωφορεία».

Και οι ποδηλατόδρομοι έχουν επίσης συμβάλει στη μείωση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων. Η πόλη, μάλιστα, σχεδιάζει να προσθέσει και άλλα 180 χιλιόμετρα ποδηλατόδρομων και 180.000 θέσεις στάθμευσης ποδηλάτων μέχρι το 2026.

«Εχω ζήσει στο Παρίσι για 14 χρόνια και μπορώ να πω με σιγουριά ότι δεν έχω δει ποτέ μεγαλύτερη και καλύτερη μεταμόρφωση σε όλη την πόλη», είπε η Σαντί Σαμέρ, η οποία διευθύνει το γαλλικό παράρτημα τής εταιρείας ποδηλατικών περιηγήσεων Fat Tire Tours.

Μεγάλοι δρόμοι, όπως η Rue de Rivoli στο κέντρο του Παρισιού, λειτουργούν μόνο τη μία λωρίδα τους, ενώ οι ποδηλατόδρομοι έχουν επεκταθεί στο πλάτος τριών λωρίδων αυτοκινήτων.

Στην πόλη σχεδιάζεται επίσης να φυτευτούν 170.000 δέντρα μέχρι το 2026 για να δροσίσουν το κέντρο και να γίνει πιο άνετο και ευχάριστο για τους πεζούς. Επίσης, εν αναμονή της φιλοξενίας της πόλης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024, η γέφυρα μεταξύ του Πύργου του Αϊφελ και του Τροκαντερό θα πεζοδρομηθεί πλήρως.

Οι κάτοικοι έχουν εκτιμήσει τις αλλαγές και προσβλέπουν σε ακόμη περισσότερες. «Στους ντόπιους αρέσει πολύ, υπάρχουν λιγότερα αυτοκίνητα και οι άνθρωποι φαίνεται να είναι λίγο πιο χαλαροί», είπε η Ρουμπέν Φιλ από το Παρίσι, η οποία ασχολείται με το blog του «Been Around the Globe». Στο blog προτείνει, μάλιστα, στους περιπατητικούς ταξιδιώτες να πάνε στο Parc Rives de Seine, ένα τμήμα μήκους 7 χιλιομέτρων δίπλα στο ποτάμι, στη rue Montorgueuil στην καρδιά του Παρισιού «για τα τυριά, το κρασί και τα ανθοπωλεία», στη rue Saint Rustique στη Μονμάρτρη για τα αρχαία λιθόστρωτα (αυτός είναι ο παλαιότερος δρόμος στο Παρίσι), αλλά και στο Cour Saint Emilion για τις μπουτίκ, τις καφετέριες και τα εστιατόρια.

 Μπογκοτά, Κολομβία

Ενώ η Μπογκοτά (και η Κολομβία γενικά) είχε πάντα μια ισχυρή ποδηλατική κουλτούρα, με την ποδηλασία να είναι το εθνικό άθλημα της χώρας, η πανδημία επιτάχυνε πολλές αλλαγές που «έβγαζαν από το κάδρο» ακόμη περισσότερο τα αυτοκίνητα. Το 2020, η δήμαρχος Κλαούντια Λόπεζ πρόσθεσε 84 χιλιόμετρα προσωρινών ποδηλατοδρόμων στο υπάρχον δίκτυο Ciclorruta, μήκους 550 χιλιομέτρων – ήδη ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο – και έκτοτε έχουν γίνει μόνιμοι.

Η Μπογκοτά ήταν μεταξύ των πρώτων πόλεων παγκοσμίως που πρόσθεσαν «αναδυόμενους» ποδηλατόδρομους κατά τη διάρκεια της πανδημίας και οι κάτοικοι παρατήρησαν ότι οι μόνιμες αλλαγές ήταν προς το καλύτερο. «Η πόλη έχει πάρει μία εσάνς από Αμστερνταμ και Κοπεγχάγη τα τελευταία χρόνια», δήλωσε ο Αλεξ Γκίλαρντ, ιδρυτής του ιστότοπου Nomad Nature Travel και ο οποίος έζησε στη Μπογκοτά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Υπάρχουν τόσα πολλά ποδήλατα στους δρόμους, όλες τις ώρες της ημέρας, είναι πολύ εμπνευσμένο».

Τις Κυριακές και τις επίσημες αργίες, τα αυτοκίνητα απαγορεύονται τελείως σε ορισμένες διαδρομές, σε ένα πρόγραμμα γνωστό ως Ciclovia, προσελκύοντας περισσότερους από 1,5 εκατομμύριο ποδηλάτες και πεζούς κάθε εβδομάδα.

Τα νέα λεωφορεία SITP της πόλης, που λειτουργούν με ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο, έχουν επίσης βελτιώσει σημαντικά το σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών, σύμφωνα με τους ντόπιους. «Η ατμόσφαιρα της Μπογκοτά έχει αλλάξει. Είναι πολύ πιο εύκολο, πιο ήρεμο και ασφαλές να κυκλοφορείς στην πόλη τώρα», δήλωσε στο BBC η κάτοικος Τζόζεφιν Ρέμο, η οποία διευθύνει το ταξιδιωτικό travel blog που έχει το όνομά της.

Συνιστά στους ταξιδιώτες να επισκεφθούν την ιστορική γειτονιά τής La Candelaria όπου θα βρουν πολλά μουσεία για την πλούσια ιστορία της πόλης, καθώς και εστιατόρια που στεγάζονται σε κτίρια αιώνων. Προτείνει επίσης το Usaquén Park για την υπαίθρια αγορά του Σαββατοκύριακου: εκεί μπορείς να απολαύσεις τοπική κουζίνα, να δεις κολομβιανή χειροτεχνία και να παρακολουθήσεις εκδηλώσεις με κολομβιανή μουσική.

Μιλάνο, Ιταλία

Η Ιταλία ήταν μία από τις χώρες που επλήγησαν, αρχικά, περισσότερο από την πανδημία και οι πόλεις της έπρεπε να προσαρμοστούν γρήγορα για να παρέχουν εναλλακτικές λύσεις στα φορτωμένα από επιβάτες μέσα μαζικής μεταφοράς. Το καλοκαίρι του 2020, το Μιλάνο ξεκίνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη διεύρυνση των πεζοδρομίων και την επέκταση των ποδηλατοδρόμων κατά μήκος 35 χιλιομέτρων δρόμων, όπου προηγουμένως κυκλοφορούσαν αποκλειστικά αυτοκίνητα. Οι αλλαγές έχουν μεταμορφώσει την πόλη, φέρνοντας περισσότερα υπαίθρια εστιατόρια, υπαίθριες αγορές και κήπους.

«Δεν είναι το Μιλάνο που θυμάμαι πριν από 10 χρόνια κατά τη διάρκεια της φοιτητικής μου ζωής», είπε η Λουίζα Φαβαρέτο, ιδρύτρια της ιστοσελίδας Strategistico. «Λατρεύω την ιδέα της πόλης των 15 λεπτών (ένα σχέδιο που, εκτός από το Παρίσι, έχει μελετήσει επίσης το Μιλάνο) και αντλείται από την εξελισσόμενη υποδομή της πόλης που δίνει προτεραιότητα στους ανθρώπους έναντι των αυτοκινήτων. Η πόλη έχει πια μία αίσθηση του ”κόσμου όπως ήταν παλιά”, καθώς υπάρχουν περισσότεροι λόγοι για να βρίσκεσαι με τους άλλους σε εξωτερικούς χώρους».

Η νέα συνοικία CityLife δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη περιοχή χωρίς αυτοκίνητα του Μιλάνου, αλλά και μία από τις μεγαλύτερες ζώνες χωρίς αυτοκίνητα στην Ευρώπη. «Είναι γεμάτη με πράσινο και πολλούς ποδηλατόδρομους και προσφέρει μια ματιά στο μέλλον ενός βιώσιμου Μιλάνου», δήλωσε η Φαβρέτο. Προτείνει, μάλιστα, να κάνεις μια βόλτα στα κανάλια του Navigli αν βρεθείς εκεί και να απολαύσεις το φαγητό σε εξωτερικό χώρο, αλλά και τη νυχτερινή ζωή της γειτονιάς. Η βόρεια γειτονιά της Isola έχει μετατραπεί από μια βιομηχανική περιοχή σε μια περιοχή για περπάτημα και ποδηλασία γεμάτη μοντέρνα καφέ, γκαλερί και μπουτίκ.

Οι ταξιδιώτες επίσης δεν χρειάζεται να ανησυχούν για την εύρεση ποδηλάτου για να απολαύσουν τους ποδηλατόδρομους. Η υπηρεσία κοινής χρήσης ποδηλάτωνς, BikeMI, διαθέτει 300 σταθμούς σε όλη την πόλη και προσφέρει τόσο κανονικά όσο και ηλεκτρικά ποδήλατα.

Σαν Φρανσίσκο, ΗΠΑ

Αυτή η πόλη της βόρειας Καλιφόρνιας κινήθηκε γρήγορα στο ξέσπασμα της πανδημίας ξεκινώντας το Slow Streets, ένα πρόγραμμα που χρησιμοποίησε σημάνσεις και εμπόδια στους δρόμους για να περιορίσει την κυκλοφορία και την ταχύτητα των αυτοκινήτων και να τους κάνει πιο φιλικούς προς τους πεζούς και τους ποδηλάτες. Σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξαν οι Αρχές της πόλης, το πρόγραμμα σημείωσε μείωση 50% στην κυκλοφορία των οχημάτων, αύξηση 17% στην κυκλοφορία πεζών τις καθημερινές και 65% αύξηση -άλμα θα το έλεγε κανείς- στην κυκλοφορία των ποδηλατών τις καθημερινές.

Αν και πολλοί από τους δρόμους έχουν επανέλθει από τότε σε κατάσταση προ-πανδημίας, οι κάτοικοι πίεσαν να μονιμοποιηθούν τα μέτρα σε τέσσερα τμήματα μεγάλων λεωφόρων: της Golden Gate, της Lake Street, της Sanchez Street και της Shotwell Street. Τον Σεπτέμβριο θα διεξαχθεί ψηφοφορία για το μέλλον των υπολοίπων.

«Είναι υπέροχο για τους πεζούς και τους ποδηλάτες να μπορούν να μοιράζονται τους δρόμους», είπε η Λέιθ Στιλ στο BBC, που μένει σε δρόμο που είναι ακόμα κλειστός στα αυτοκίνητα. «Βλέπεις οικογένειες έξω να περπατούν, παιδιά να παίζουν – είναι μια πολύ διαφορετική εμπειρία».

Σημείωσε, επίσης ότι η πόλη έχει επενδύσει πολλά χρήματα στη δημιουργία καλύτερων ποδηλατικών ζωνών και συνιστά στους ταξιδιώτες να εξερευνήσουν κάθε γειτονιά στο Σαν Φρανσίσκο, καθώς η καθεμία έχει τον δικό της χαρακτήρα.

Αν και υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν για να μετατραπεί το Σαν Φρανσίσκο σε μια πραγματικά φιλική προς τους πεζούς πόλη, η ιστορία δείχνει ότι αυτό μπορεί να συμβεί. Μια από τις πιο ευκολοπρόσιτες περιοχές της πόλης, το Εμπαρκαντέρο ήταν κάποτε αυτοκινητόδρομος μέχρι που ένας σεισμός, το 1989, τον κατέστρεψε εντελώς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News