Το έχουν κλείσει εδώ και καιρό. Το ραντεβού τους. Την άνοιξη του 2018, συγκεκριμένα στις 6 Απριλίου, ο Έντμοντ Όφερμαν και η Μάγια Σερντάρεβιτς πρόκειται να συναντηθούν στην κορυφή του όρους Τρέμπεβιτς, πάνω από το Σαράγεβο, για να γιορτάσουν την αγάπη τους. Αλλά η συνάντησή τους αφορά όλους τους πολίτες αυτής της μαρτυρικής πόλης καθώς θα ανέβουν στο βουνό που ορθώνεται πάνω από την πρωτεύουσα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με τη πρώτη διαδρομή του καινούργιου τελεφερίκ που πρόκειται να εγκατασταθεί έπειτα από δική τους πρωτοβουλία και με δικά τους έξοδα. Θα αντικαταστήσει εκείνο το τελεφερίκ που χρησιμοποιήθηκε στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 και μερικά χρόνια μετά, κατά τη διάρκεια των 1.427(!) ημερών που διήρκεσε η πολιορκία του Σαράγεβο καταστράφηκε ολοσχερώς.

Υπήρξε ένα σύμβολο αισιοδοξίας στην αρχή, το πρώτο τελεφερίκ που εγκαταστάθηκε το μακρινό 1959 για να μεταφέρει τους επισκέπτες αλλά και τους πολίτες του Σαράγεβο που βρίσκεται σε μια λεκάνη 500 μέτρα πάνω από τη στάθμη τη θάλασσας στην κορυφή του Τρέμπεβιτς στα 1.627 μέτρα. Δώδεκα λεπτά ήταν η διάρκεια της διαδρομής ενώ κατά τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες το τελεφερίκ ήταν η απόδειξη ότι οι Βόσνιοι της πόλης και οι Σέρβοι που κατοικούσαν στο βουνό μπορούσαν να συνυπάρξουν ειρηνικά. Οκτώ χρόνια μετά οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις είχαν καταληφθεί, κάποιοι από τους πυλώνες του τελεφερίκ είχαν ήδη υποστεί ζημιές, ο Ράμο Μπίμπερ που εργαζόταν εκεί δολοφονήθηκε στην προσπάθειά του να αποδράσει και οι Σέρβοι ταμπουρώνονταν στις πλαγιές του βουνού για να ξεκινήσουν την ατέρμονη και ανηλεή πολιορκία της πόλης που έστεκε απροστάτευτη από κάτω.

Οι βομβαρδισμοί ήταν διαρκείς. Εκατοντάδες βλήματα κάθε ημέρα επί εβδομάδες, επί μήνες, επί χρόνια. Έως την ολική καταστροφή της πόλης και το θάνατο 12.000 ανθρώπων. Ο Έντμοντ Όφερμαν, Ολλανδός από την Ουτρέχτη και η Μάγια Σερντάρεβιτς, Βόσνια από το Σαράγεβο, παρακολουθούσαν από το εξωτερικό την πολιορκία με ανείπωτη αγωνία, γνωρίζοντας πως κάτω από τα συντρίμμια θα μπορούσαν να κείτονται νεκροί οι γνωστοί τους, οι φίλοι τους και οι συγγενείς τους.

Οι δύο τους γνωρίστηκαν και αγαπήθηκαν στο πανεπιστήμιο του Ιλινόις όπου σπούδασαν Πυρηνική Φυσική. Στη συνέχεια εργάστηκαν στις ΗΠΑ ενώ μετά κατέληξαν στο Μάιντς της Γερμανίας. Μεσα στην απόλυτη καταστροφή και καθώς οι Σέρβοι συνέχιζαν την πολιορκία της πόλης από τις πλαγιές του Τρέμπεβιτς, ο Έντμοντ θυμήθηκε την πρώτη φορά που μαζί με τη σύντροφό του είχαν ανέβει στην κορυφή με το παλιό τελεφερίκ. «Την θυμάμαι σαν να έγινε σήμερα εκείνη την εκδρομή με την Μάγια. Εντυπωσιάστηκα από το βουνό, από τη θέα στην πόλη», προσδιόρισε, μιλώντας στην Corriere della Sera. Τότε ήταν άνοιξη του 1991. «Το επόμενο χρόνο, τον Απρίλιο του 1992, ενώ ήμασταν μαζί στο Γκραντ Κάνιον, μάθαμε σχεδόν τυχαία ότι είχε ξεκινήσει η πολιορκία του Σαράγεβο», πρόσθεσε. Εκείνη την περίοδο κανένας δεν περίμενε πως ο εφιάλτης θα διαρκούσε σχεδόν μια τετραετία.

Επί χρόνια ο Έντμοντ Όφερμαν, αφότου άλλαξε καριέρα για να δοκιμάσει την τύχη του, με εξαιρετική επιτυχία, στην Wall Street, όπου ίδρυσε το επενδυτικό ταμείο Renaissance Technologies, είχε το όνειρο να «ανακατασκευάσει μετά από τόσο μίσος και τόσο θρήνο εκείνο το τελεφερίκ που ένωνε την πόλη με το βουνό, την κοινότητα των Βόσνιων με την κοινότητα των Σέρβων». Αρχικά, ο Ολλανδός επιχειρηματίας αποπειράθηκε το 2011 να πείσει τους Ελβετούς να δωρίσουν ένα μεταχειρισμένο τελεφερίκ στην πόλη του Σαράγεβο αλλά το σχέδιο του δεν ευοδώθηκε λόγω γραφειοκρατικών ζητημάτων. Ο  Όφερμαν, όμως, δεν εγκατέλειψε την προσπάθεια και άνοιξε ένα ταμείο στο Ίδρυμα Βασιλιάς Βαλδουίνος που εδρεύει στο Βέλγιο αλλά διαθέτει παράρτημα και στις ΗΠΑ για τη συγκέντρωση χρημάτων. Έως την ημέρα που, με τη στήριξη των Ελβετών και πάλι, συναντήθηκε με τον νεαρό δήμαρχο του Σαράγεβο Αμπντουλάχ Σκάκα για να δηλώσει την πρόθεσή του να δωρίσει στην πόλη το ποσό των τεσσάρων εκατομμυρίων ευρώ για το νέο τελεφερίκ.

Με το συνολικό κόστος να ανέρχεται στα εννέα εκατομμύρια δολάρια οι εργασίες έχουν ήδη αρχίσει. Το καινούργιο, υπερσύγχρονο τελεφερίκ θα αποτελείται από 33 καμπίνες με δέκα θέσεις η κάθε μία που θα είναι βαμμένες με τα ολυμπιακά χρώματα ενώ η διαδρομή από την πόλη έως την κορυφή του βουνού θα διαρκεί μόλις οκτώ λεπτά. Το σημαντικό αυτό έργο ανέλαβε μια ιταλική εταιρεία, η «Leitner Ropeways» που εδρεύει στην περιφέρεια Άλτο Άντιτζε, στα σύνορα της χώρας με την Αυστρία. Με τα 12.000 τελεφερίκ που έχει κατασκευάσει και εγκαταστήσει ανά την υφήλιο η εταιρεία είναι παγκόσμιος ηγέτης στον κλάδο, κυριαρχώντας όχι μόνο στα βουνά όλου του κόσμου αλλά σε μητροπόλεις όπως η Νέα Υόρκη, το Χονγκ Κονγκ, το Τόκιο, η Βαρκελώνη και το Βερολίνο.

Αλλά το τελεφερίκ που θα επανασυνδέσει το Σαράγεβο με το Τρέμπεβιτς χάρη στη επιμονή ενός άνδρα και μιας γυναίκας θα είναι το πιο σημαντικό από τα χιλιάδες άλλα. Γιατί θα βοηθήσει τους ανθρώπους που ενεπλάκησαν σε έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, εκείνους που βομβάρδιζαν και εκείνους που βομβαρδίζονταν, να αποπειραθούν να κλείσουν από κοινού τις πληγές του παρελθόντος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News