Ο πρώτος μήνας του 2016 έκλεισε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο για τις διεθνείς αγορές. Οι τιμές του πετρελαίου έχουν πάρει την κατηφόρα και τίποτα δεν δείχνει ικανό να τους βάλει φρένο, την ώρα που η Κίνα συνεχίζει να αναπτύσσεται, αλλά οι χαμηλότεροι σε σχέση με άλλα χρόνια ρυθμοί της προκαλούν ανησυχία και προβληματισμό. Και μπορεί το Ιράν να απολαμβάνει στιγμές ευημερίας μετά την άρση των περιορισμών και το τσουνάμι επενδύσεων που προβλέπεται, αλλά τα πράγματα δεν είναι καθόλου αισιόδοξα.

Εντάξει, το πετρέλαιο δεν πρόκειται να καταρρεύσει ποτέ. Ή τουλάχιστον σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, η στρατηγική επιλογή που έκανε ο Λευκός Οίκος και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα το 2014 δεν φαίνεται να αποδίδει και ένας από τους λόγους που οδηγούν στην κατρακύλα της αξίας του πετρελαίου είναι τα όσα έγιναν στο πρώτο μισό του 2014.

Ακριβώς τέτοιες μέρες, πριν δύο χρόνια, ο κόσμος έβλεπε με έκπληξη τις ΗΠΑ να επανέρχονται στο προσκήνιο ως πετρελαϊκή δύναμη. Ηταν ο ρόλος, άλλωστε, που είχε να υπηρετήσει για σχεδόν 40 χρόνια. Από τα ‘70s όταν και… παράτησε το ηγετικό πετρελαϊκό προφίλ της είχε να αντλήσει τόσο πολύ πετρέλαιο και αέριο. Κι όπως είναι λογικό, σε τέτοιες περιπτώσεις οι ειδικοί κι οι αναλυτές προέβλεπαν άμεσα οφέλη για τον κατασκευαστικό τομέα ή για τις αερομεταφορές. Και, προφανώς, θέσεις εργασίας. Πολλές θέσεις εργασίας.

Ωστόσο, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ακριβώς έτσι. Για να ακριβολογούμε, δεν πλησίασαν καν προς αυτή την κατεύθυνση. Το πετρέλαιο, αντί για ευφορία προκαλεί πανικό στις ίδιες τις αγορές και τα τρισεκατομμύρια δολάρια επενδύσεων που προβλέπονταν παραμένουν όνειρο θερινής νυκτός. Ο Dow Jones Industrial Average είναι κάτω 5,5%, ο Νikkei 8% και η τιμή του πετρελαίου 70% κάτω σε σχέση με τον Ιούνιο του 2014.

Παρά το ότι το πετρέλαιο βρίσκεται στο μικροσκόπιο των αναλυτών εδώ και 140 χρόνια, τουλάχιστον, συνεχίζει να αντιμετωπίζεται με πρωτοφανή επιπολαιότητα και ανωριμότητα

Οπως αναφέρει ο Στιβ Λεβίν στο Quartz, το όλο ζήτημα έχει μία ακόμη πιο σημαντική οπτική γωνία. Με το πετρέλαιο ασχολούνται μερικοί από τους πιο σημαντικούς αναλυτές του πλανήτη. Ισως οι πιο σημαντικοί. Και σίγουρα αυτοί που έχουν τις καλύτερες αμοιβές. Οι ειδικοί έχουν την τάση να βρίσκουν έναν τομέα που μπορεί να αναπτυχθεί το επόμενο διάστημα, τον αγκαλιάζουν, τον πασπαλίζουν με άρθρα και αναρτήσεις σε sites και περιοδικά και περιμένουν να δουν εάν έπεσαν μέσα. Κάτι σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία, δηλαδή. Ωστόσο, δεν έχουν ασχοληθεί καθόλου με το να ελέγχουν από πριν τις πιθανές συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης. Και το χειρότερο όλων; Εξετάζουν και αναλύουν το πετρέλαιο με φυσιολογικό τρόπο, ενώ έχει αποδειχθεί πως οι αγορές του μόνο φυσιολογικές δεν είναι. Λογικό σε κάποιο βαθμό. Τα τελευταία χρόνια, όλοι οι τομείς της πολιτικής και της οικονομίας έχουν βγάλει λάθος όσους ασχολούνται με τις προβλέψεις. Το αναφέρει αναλυτικά ο Φίλιπ Τέτλοκ στο βιβλίο του «Superforecasting».

Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι

Οπως και στο δικό μας «κραχ» του χρηματιστηρίου λίγο πριν το 2000, έτσι κι εδώ, δεν την πάτησαν όλοι. Πάντα υπάρχουν κάποιοι που δεν πέφτουν στην παγίδα, πάντα υπάρχουν αυτοί που πηγαίνουν κόντρα στο ρεύμα και ποντάρουν κόντρα στις προβλέψεις. Ο Τζον Αρμιταζ έβγαλε ενάμισι δισεκατομμύριο μόνο και μόνο γιατί είχε ποντάρει στο λουτρό… πετρελαίου στις αγορές. Από την άλλη, ο Τζον Χολ, κι αυτός μεγαλοεπενδυτής στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, είπε να ακολουθήσει τις προβλέψεις. Και έχασε μέσα σε έναν χρόνο το ¼ της αξίας του χαρτοφυλακίου του. Προφανώς, σε πιο δύσκολη βρίσκονται οι υπάλληλοι των εταιρειών του δεύτερου. Ξέρουν πως ανά πάσα στιγμή μπορούν να απολυθούν. Ωστόσο, οι ίδιοι έχουν και… τα δίκια τους κάπου.

Τα στοιχεία που ανέλυσαν και έφτασαν στις προβλέψεις τους δεν ήταν λάθος. Ούτε και η μεθοδολογία που ακολούθησαν, ούτε τα υποδείγματα και μοντέλα μέτρησης. Αυτό που ήταν λάθος ήταν ότι δεν κοίταξαν τη μεγάλη εικόνα και έμειναν μόνο στα στοιχεία. Και η μεγάλη εικόνα έλεγε πως η αύξηση της εξόρυξης πετρελαίου θα έφερνε αύξηση στα ήδη αυξημένα αποθεματικά που λίμναζαν έτσι κι αλλιώς. Σήμερα, βλέπουμε το ακριβώς αντίθετο από αυτό που προέβλεπαν οι ειδικοί. Αναταραχή αντί νιρβάνας.

Ωστόσο, δεν είναι όλα τα πράγματα μαύρα κι άραχνα. Τουλάχιστον όχι για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Για παράδειγμα, τα funds που ασχολούνται με το πετρέλαιο αποκλειστικά, τριπλασίασαν την αξία των μετοχών τους. Και μπορεί κάποια από τα κέρδη να εξανεμίστηκαν γρήγορα, ωστόσο, οι μεγάλοι «παίκτες» έχουν κρατήσει αποθέματα και περιμένουν απλώς την κατάλληλη στιγμή για να δράσουν. Λογικό, το πετρέλαιο παραμένει το μεγαλύτερο και πιο επιτυχημένο εμπορεύσιμο αγαθό πάνω στον πλανήτη. Ωστόσο, εάν θέλετε να επενδύσετε τα λιγοστά –σε σχέση με τους… καρχαρίες- χρήματά σας κρατηθείτε λίγο ακόμη. Οπως έγραψε το ΟΖΥ πριν λίγους μήνες, ο μεγαλύτερος εχθρός των επενδύσεων στο πετρέλαιο είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Από το πόσο θα εφαρμόσουν τα συμφωνηθέντα οι κυβερνήσεις των μεγάλων κρατών θα εξαρτηθούν όλα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News