Η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, το Νομπέλ Λογοτεχνίας του 2015, έχει ουκρανική και λευκορωσική καταγωγή, αντιτίθεται σφόδρα στο καθεστώς Λουκασένκο και για αυτόν τον λόγο κατέφυγε στη Γερμανία το 2020. Εμφορείται από μίσος για τη «Ρωσία του Πούτιν» την οποία θεωρεί «φασιστική», είναι αντικομμουνίστρια, ενώ τώρα συγγράφει βιβλίο για τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Γράφει στα Ρωσικά βέβαια η Αλεξίεβιτς, καθ’ ότι υπήρξε σοβιετική υπήκοος και αυτή τη γλώσσα διδάχτηκε. Αυτές οι συστάσεις είναι απαραίτητες για την κατανόηση του κειμένου που ακολουθεί.

Η νομπελίστρια μίλησε με τον αρθρογράφο και πρώην διευθυντή της Repubblica Eζιο Μάουρο και είπε τη γνώμη της για πολλά θέματα σε μία συνέντευξη-ποταμό που για να κατατεθεί χρειάστηκε περισσότερες από 4.500 ιταλικές λέξεις. Το Protagon δίνει περίληψη των πιο σημαντικών από όσα ειπώθηκαν, αρχίζοντας από το κεντρικό νόημα της συνέντευξης: η φράση της Αλεξίεβιτς «μόνο αν νικήσει η Ουκρανία τον πόλεμο θα νικήσουμε όλοι μας» εξηγεί τον χρόνο που το ιταλικό Μέσο εξεδήλωσε το ενδιαφέρον του, μάλλον και την έκταση του αφιερώματός του.

Κουλτούρα και πλιάτσικο

Το πρώτο πράγμα στο οποίο η Αλεξίεβιτς αναφέρθηκε είναι η «μετάλλαξη της ρωσικής κουλτούρας». Η ίδια διαπίστωσε την έκπτωσή της πληροφορούμενη από τις ανακοινώσεις των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών υποκλαπείσες συνδιαλέξεις ρώσων φαντάρων. Από αυτές τις συνομιλίες των στρατιωτών με τις οικογένειές τους η συγγραφέας κατάλαβε ότι οι Ρώσοι έκαναν και κάνουν πλιάτσικο στην Ουκρανία. Μίλησε για «ασημικά» που κλέβονται εν ψυχρώ και παράλληλα υποστήριξε ότι οι ρωσικές απώλειες είναι μεγάλες. Παρότρυνε, δε, τους Ρώσους να μην ακούν την τηλεόρασή τους και την «πρωτόγονη προπαγάνδα της».

Σχετικά με το πλιάτσικο, η νομπελίστρια αναφέρθηκε σε «καμιόνια φορτωμένα με πλυντήρια και ψυγεία» και σε αποστολές κλοπιμαίων μέσω του λευκορωσικού ταχυδρομείου. Ετσι εξέφρασε την απόγνωσή της για το σημερινό κατάντημα της Ρωσίας: «Στην Ουκρανία η Ρωσία κάνει ό,τι είχαν κάνει οι ναζί στο δικό της έδαφος». Κατόπιν αυτών, το συμπέρασμά της ήταν λογικό και επόμενο: «Τώρα έχουμε να κάνουμε με τον ρωσικό φασισμό».

Ολοι οι Ρώσοι είναι ένοχοι

Ο Πούτιν απασχόλησε πολύ την Αλεξίεβιτς. Για αυτόν είπε ότι θέλει να χειραγωγήσει τον λαό και ότι του στερεί την αλήθεια. Δήλωσε ότι εκπλήσσεται με την υποστήριξη που του δείχνουν οι Ρώσοι: «Πίστεψαν ότι αν δεν έκανε πόλεμο στην Ουκρανία, θα είχαν επιτεθεί στη Ρωσία οι Αμερικανοί» είπε. Ομως ο Πούτιν δεν είναι ο μοναδικός ένοχος για τη νομπελίστρια. Ενοχος είναι και ο ρωσικός λαός, δήλωσε ξεκάθαρα: «Αυτός ο πόλεμος περιλαμβάνει συλλογικές ενοχές».

Ο ιταλός συνομιλητής της τής θύμισε μία παροιμία της πατρίδας του, πολύ σοφή, η οποία αποφαίνεται ότι όταν είναι όλοι ένοχοι, πραγματικός ένοχος δεν υπάρχει. Η Αλεξίεβιτς δεν δέχθηκε τη σοφία της, επέμεινε ότι ο ρωσικός λαός διεφθάρη και ότι αυτό το γεγονός το αποδεικνύουν οι συνομιλίες των φαντάρων με τους οικείους τους. Υπογράμμισε με δραματική έμφαση τις φράσεις «βάσανα της Μαριούπολης» και «τραγωδία στην Μπούτσα».

Βέβαια, «ο Πούτιν θέλει να αποκαταστήσει την τσαρική αυτοκρατορία» καθώς «έχει φτιάξει τον μύθο της Μεγάλης Ρωσίας». Για αυτό και «θυματοποιεί τη Ρωσία, ότι δηλαδή έχει ταπεινωθεί και πρέπει να γίνει σεβαστή». Πεποίθηση της Αλεξίεβιτς είναι ότι «ο Πούτιν μισεί την Ουκρανία». Είναι ένας από τα παραδείγματα του «homo sovieticus, αυτού του διεφθαρμένου προϊόντος του μπολσεβικισμού που έχει μεγαλώσει με την κουλτούρα της βίας και που λύνει τα προβλήματά του μόνο με τη βία».

Φυσικά, ο Πούτιν «δεν έχει ιδέα από δημοκρατία», δεν την εννοεί. Κάνει κουμάντο και στη Λευκορωσία, είπε η νομπελίστρια, ο Λουκασένκο είναι απλώς υποχείριό του. Και η Αλεξίεβιτς προκάλεσε ανοιχτά τη Ρωσία: «Εγώ αναρωτιέμαι για ποιον λόγο η Ρωσία πρέπει να είναι σεβαστή»… Σημειωτέον ότι από το κατηγορητήριό της δεν ξέφυγε ο πατριάρχης Κύριλλος: «Αυτός έφθασε στο σημείο να ευλογήσει τον πόλεμο, είπε κιόλας ότι θα μας βοηθήσει ώστε να μην έχουμε Gay Prides στη Ρωσία. Το καταλαβαίνεις!…»

Ολοι οι Ουκρανοί είναι παλικάρια

Στα ενδιαφέροντα στοιχεία της συνέντευξης περιλαμβάνεται η εκτίμηση της νομπελίστριας ότι «οι Ουκρανοί ανέμεναν την εισβολή, έτσι προετοιμάστηκαν, αποθήκευσαν τρόφιμα και καύσιμα, ενώ συμμετείχαν και σε στρατιωτικές ασκήσεις». Η ίδια ανέφερε ότι θαυμάζει τη μαχητικότητα των Ουκρανών, ωστόσο δεν περίμενε και «τέτοια δύναμη αντίστασης».

Ομως «τις τελευταίες εβδομάδες κατάλαβα πολλά και πιστεύω ότι θα υπερασπιστούν τον εαυτό τους μέχρι ενός». Είναι πεπεισμένη ότι οι Ουκρανοί δεν θα δεχθούν συνθηκολόγηση, «για αυτό και πρέπει ο κόσμος να υποστηρίζει την Ουκρανία». Και για έναν επιπλέον λόγο: «Για να αποφύγουμε τον πραγματικό κίνδυνο, τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο». Στο πλαίσιο αυτό, των μέτρων αποκλιμάκωσης δηλαδή, η Αλεξίεβιτς τοποθέτησε και τις Δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας: «Η Δύση και η Ρωσία θα ξαναβρεθούν όταν φύγει από τη μέση ο Πούτιν».

Αν και πιστεύει ότι η αλλαγή ηγεσίας στη Ρωσία είναι προς το παρόν ανέφικτη, η Αλεξίεβιτς ελπίζει ότι οι κυρώσεις και η εξέλιξη του πολέμου θα στριμώξουν τον ηγέτη του Κρεμλίνου: «Αν νικήσει η Ουκρανία, όλοι θα ωικήσουμε. Η Ευρώπη, η Λευκορωσία, οι πάντες. Η Ουκρανία δεν παλεύει μόνο για τον εαυτό της, παλεύει και για εμάς. Αν νικήσει η Ουκρανία, θα έχει και η χώρα μου, η Λευκορωσία, την ευκαιρία της».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News