Οι αποφάσεις του Ταγίπ Ερντογάν για την οικονομία είναι θρησκευτικά ορθόδοξες, πιστές σε όσα ορίζει το Κοράνι, αλλά οικονομικά ανορθόδοξες. Τα επιτόκια πρέπει να μείνουν χαμηλά· αυτά φταίνε, επιμένει ο τούρκος πρόεδρος για τον πληθωρισμό. Με εντολές του, η Κεντρική Τράπεζα έχει μειώσει τα επιτόκια τέσσερις φορές μέσα σε ισάριθμους μήνες. Αλλά η λίρα έχει χάσει το 45% της αξίας της έναντι του δολαρίου μέσα σε ένα χρόνο, εκτοξεύοντας τις τιμές των εισαγόμενων ειδών.

Η μάχη κατά του πληθωρισμού, με τον τρόπο που γίνεται, έχει φέρει την καταβαράθρωση της αγοραστικής δύναμης των Τούρκων, μεγάλες ουρές για τα βασικά είδη και τιμές που αλλάζουν προς τα πάνω, ημέρα με την ημέρα.

Τα νοικοκυριά, σημειώνει ο Monde, είναι οι μεγάλοι χαμένοι του «νέου οικονομικού μοντέλου», αντίθετα με τις επιχειρήσεις που είδαν τις εξαγωγές τους να εκτοξεύονται κατά 33,4% τον Νοέμβριο σε σχέση με το 2020.

Στην Κωνσταντινούπολη, λίγο πολύ παντού, βλέπεις κόσμο να στέκεται στην ουρά από φοιτητές ως συνταξιούχους, άνεργους και μεροκαματιάρηδες. Το ψωμί, δηλαδή το «ψωμί του λαού» που πουλιέται σε τιμή πολύ χαμηλότερη από αυτή των φούρνων έχει γίνει η βάση της διατροφής μας, λέει στη γαλλική εφημερίδα μια σπουδάστρια. Δεν μπορούν να αγοράσουν κάτι άλλο· το κρέας και τα λαχανικά είναι πλέον απλησίαστα.

Ο δήμος της μεγαλύτερης τουρκικής πόλης, στα χέρια της αντιπολίτευσης από το 2019, έχει 393 σημεία διανομής. Το «ψωμί του λαού» (halk ekmek) κοστίζει μόλις 1,25 λίρες (10 λεπτά του ευρώ) για τη φρατζόλα των 250 γραμμαρίων. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 διανέμεται, αλλά ποτέ δεν ήταν τόσο περιζήτητο.

Οι κουβέντες στις ουρές σπανίζουν, αλλά δεν λείπουν τα μεγαλόφωνα παράπονα για την κυβέρνηση. Στη γαλλική εφημερίδα οι πολίτες μιλούν ανώνυμα. Η κριτική μπορεί να τους βάλει και σε άλλα προβλήματα πέρα από την επιβίωση. Όπως συνέβη με τρεις YouTubers που μετέδωσαν προ ημερών συνεντεύξεις με δυσαρεστημένους πολίτες: συνελήφθησαν και έπειτα τέθηκαν σε κατ’ οίκον περιορισμό με απαγόρευση εξόδου από τη χώρα ως τη δίκη.

Τι απαντά σε αυτά η κυβέρνηση; Ναι, παραδέχεται ο Ερντογάν, «υπάρχουν προβλήματα στη ζωή των ανθρώπων». Στις 16 Δεκεμβρίου ανακοίνωσε την άνοδο του βασικού μισθού κατά 50% από τις 2.825 λίρες στις 4.250 λίρες (από 218 ευρώ στα 326). Αναμενόμενο μέτρο με βάση τον επίσημο πληθωρισμό του 21% (στην πράξη το ποσοστό είναι πολλαπλάσιο), αλλά εξίσου αναμενόμενο να εξανεμιστεί η αύξηση από την άνοδο των τιμών.

Τρεις ημέρες αργότερα ο πρόεδρος διαβεβαίωνε τον λαό ότι η οικονομική πολιτική θα είναι βασισμένη στο Κοράνι: «Μην περιμένετε τίποτα άλλο από εμένα», είπε εννοώντας ότι δεν θα παρεκκλίνει από τις θρησκευτικές διδαχές που απαγορεύουν τον τόκο.

Την επομένη, τη Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου, ο τούρκος πρόεδρος έβαλε νερό στο κρασί του, γράφει η γαλλική εφημερίδα. Υποσχέθηκε ότι θα αποζημιώσει τους κατόχους καταθέσεων σε λίρες έναντι περαιτέρω υποτίμησης της λίρας. Αυτό στην πράξη είναι αύξηση του επιτοκίου, χωρίς να πεις τη λέξη «επιτόκιο». Μέσα σε μια νύχτα 1,5 δισ. δολάρια καταθέσεων έγιναν λίρες, σε μια χώρα όπου ήδη πάνω από τις μισές καταθέσεις είναι σε συνάλλαγμα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News