Ενα ζευγάρι μέσα στη νύχτα. «Δεν μπορώ να αναπνεύσω» λέει εκείνη. «Δεν μπορεί να αναπνεύσει» επαναλαμβάνει εκείνος. Ορμούν στο αυτοκίνητο και τρέχουν για το νοσοκομείο. Το έργο του πορτογάλου συγγραφέα και σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες μάς γραπώνει ήδη από τις πρώτες φράσεις. «Ο Χορός των Εραστών», που κάνει πρεμιέρα στις 10 Οκτωβρίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, μας παρασύρει στην καρδιά της σχέσης δύο ανθρώπων την ώρα που αναμετρώνται με μια οριακή εμπειρία ζωής και θανάτου. Και από εκεί, στην πορεία της κοινής ζωής τους, ενός «μαζί για πάντα», κόντρα στον χρόνο και στη φθορά.

Καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν και δημιουργός τού «Η Καταρίνα και η Ομορφιά να Σκοτώνεις Φασίστες», που παρουσιάστηκε πέρυσι στη Στέγη, ο Τιάγκο Ροντρίγκες σκηνοθετεί, σε καλλιτεχνική συνεργασία με την Αργυρώ Χιώτη, τους Νίκο Καραθάνο και Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου. Πρόκειται για το πρώτο του θεατρικό έργο, το πιο αυτοβιογραφικό, το οποίο ξεκίνησε να γράφει το 2006 και ολοκλήρωσε το 2020. Τώρα, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ανεβαίνει από τον ίδιο, σε μετάφραση της Μαρίας Παπαδήμα, ως ένα θέαμα και ακρόαμα αιφνιδιαστικής τρυφερότητας, έντασης, χιούμορ και βαθιάς συγκίνησης.

Ολα αυτά σε φωτισμούς του Rui Monteiro και σκηνικά και κοστούμια της Magda Bizarro, υπεύθυνης για τον διεθνή προγραμματισμό στο Φεστιβάλ της Αβινιόν.

«Ο Χορός των εραστών» έχει τη μορφή φούγκας και την ισχύ μεγάλου ερωτικού ποιήματος – και για τα όσα λέγονται και για το πώς λέγονται. Γιατί χάρη στις πολύ συγκεκριμένες επαναλήψεις, παραλλαγές και παρηχήσεις των δύο παράλληλων μονολόγων, οι φωνές των δυο ερμηνευτών του ηχούν σαν μία. Μιλούν σαν να ακολουθούν ο ένας την ανάσα και το καρδιοχτύπι του άλλου. Ετσι, μας αφηγούνται τις ελαφρώς διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας αγάπης τους.

Το 2020 ο Ροντρίγκες έγραψε ένα νέο κεφάλαιο για το έργο, για το οποίο ο ίδιος ανέφερε: «Επανεξετάζοντας τους χαρακτήρες μου και το τι έχουν ζήσει, είναι σαν να επανεξετάζω την πορεία του θεάτρου μου από τότε που ξεκίνησα να γράφω. Οι χαρακτήρες θα είναι ακόμα ερωτευμένοι; Ο νέος άντρας που ήμουν τότε, που τόλμησε να γράψει αυτό το έργο, θα έχει την ίδια ανάγκη να κάνει θέατρο; Δεν ξέρω αν είμαι έτοιμος να ακούσω την απάντηση, αλλά δεν μπορώ να αποφύγω την ερώτηση».

Σαν μια κούρσα ενάντια στον χρόνο

Ο «Χορός των Εραστών» γράφτηκε από τον Τιάγκο Ροντρίγκες το 2006 στη Λισαβόνα και έκανε την πρεμιέρα του στην Πορτογαλία επτά χρόνια αργότερα. Στη χώρα μας το έργο παρουσιάζεται στα ελληνικά με έλληνες ηθοποιούς.

Παραθέτοντας ελαφρώς διαφορετικές εκδοχές των ίδιων γεγονότων, «Ο Χορός των Εραστών» μάς επιτρέπει να εξερευνήσουμε μια στιγμή κρίσης, σαν μια κούρσα ενάντια στον χρόνο, όπου όλα απειλούνται και όπου επανεμφανίζεται η ζωτική δύναμη της αγάπης. Toν Νοέμβριο του 2023 το έργο παρουσιάστηκε στη σκηνή του Théâtre des Bouffes-Parisiens στο Παρίσι, με την Alma Palacios και τον David Geselson στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Tον Ιανουάριο του 2024 το έργο παρουσιάστηκε στο Centre Dramatique National de Normandie-Rouen.

Στο site του αναφέρεται χαρακτηριστικά: «“Ο Xορός των Εραστών” μιλάει για τη ζωτική δύναμη της αγάπης, τον χρόνο που περνά, τα ατυχήματα της ζωής, αυτά που είναι γραμμένα στο εσωτερικό μιας βέρας, αυτά που μας χωρίζουν ή μας ενώνουν. Χάρη στον λυρισμό του, τη μουσικότητα της γλώσσας και μια ερμηνεία δεξιοτεχνική και γεμάτη κομψότητα, το έργο του Τιάγκο Ροντρίγκες έχει σίγουρα την ποιότητα των αριστουργημάτων».

Οι κριτικές στον γαλλόφωνο Τύπο υπήρξαν διθυραμβικές: «Ενα κόσμημα χάρης και λεπτότητας, καλοδουλεμένο και, συγχρόνως, απλό στην εμφάνιση» (Le Monde). «Σε αυτό το πρώιμο έργο του Τιάγκο Ροντρίγκες […] δύο ηθοποιοί αφηγούνται εν χορώ την ιστορία ενός ζευγαριού με μια αριστοτεχνική ροή, σχεδόν σε απόλυτη αρμονία» (Anne Diatkine, Libération, 17/10/2022). «Υπάρχει αυτό που βιώνεται και αυτό που λέγεται για αυτό που βιώνεται. Ο σκηνοθέτης αξιοποιεί συνεχώς αυτό το διπλό επίπεδο, [που είναι] ένα συγκλονιστικό ντουέτο» (Marie-Pierre Genecand, Le Temps, 6/10/2023).

Ο πορτογάλος σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του ιστορικού Φεστιβάλ της Αβινιόν συστήθηκε στο ελληνικό κοινό με το έργο του «By Heart», το 2016, στη Μικρή Σκηνή της Στέγης. Tη σεζόν 2023-24 παρουσίασε στην Κεντρική Σκηνή την παράσταση με τον προβοκατόρικο τίτλο «Η Καταρίνα και η Ομορφιά του να Σκοτώνεις Φασίστες», διερωτώμενος πόσο μακριά μπορούμε να φτάσουμε για να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία – ένα σχόλιο για την άνοδο του εθνικισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στην πρώτη του συνεργασία με τον ιστορικό θίασο της Comédie-Française, ο Ροντρίγκες παρουσίασε τον Ιούλιο που μας πέρασε στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, το «Hecuba, not Hecuba», μετά την πρεμιέρα του έργου στο Φεστιβάλ της Αβινιόν.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Κείμενο – Σκηνοθεσία: Tiago Rodrigues

Ερμηνεύουν οι: Νίκος Καραθάνος και Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου

Καλλιτεχνική Συνεργάτρια: Αργυρώ Χιώτη

Σχεδιασμός Φωτισμών: Rui Monteiro

Καλλιτεχνική Βοηθός, Σκηνικά & Κοστούμια: Magda Bizarro

Μετάφραση: Μαρία Παπαδήμα

Βοηθός Σχεδιασμού Σκηνικών & Κοστουμιών: Μαργαρίτα Τζαννέτου

Εκτέλεση Παραγωγής: Ζωή Μουσχή – Ρένα Ανδρεαδάκη

Παραγωγή για την Ελλάδα: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση