Τον Ιανουάριο, ο επικεφαλής μιας ομάδας εν ενεργεία και αποστράτων ρώσων αξιωματικών δήλωσε ότι μία ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα ήταν «άσκοπη και εξαιρετικά επικίνδυνη». Είχε επισημάνει πως θα επέφερε τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, θα καθιστούσε τους Ρώσους και τους Ουκρανούς ισόβιους εχθρούς, θα αύξανε τις πιθανότητες μιας σύρραξης με το NATO αλλά και θα απειλούσε «την ύπαρξη της ίδιας της Ρωσίας ως κράτος».

Ελάχιστοι έδωσαν τότε σημασία στα λεγόμενά του, κυρίως γιατί απλά θεωρούσαν απίθανο το ενδεχόμενο να κηρύξει, τελικά, ο Πούτιν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Σήμερα, ωστόσο, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες, οι προβλέψεις του έχουν αρχίσει να επιβεβαιώνονται.

Συνομιλώντας με δημοσιογράφους των New York Times κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, ο απόστρατος αξιωματικός, ονόματι Λεονίντ Ιβάσοφ, δήλωσε πως εξακολουθεί να υποστηρίζει τα λεγόμενά του. Εξηγώντας πως δεν μπορούσε να πει περισσότερα, λόγω της λογοκρισίας που επιβλήθηκε στη Ρωσία μετά το ξέσπασμα του πολέμου, σημείωσε πως «δεν απορρίπτω αυτά που είπα».  

Στη Ρωσία η εξέλιξη του πολέμου, η αργή πρόοδος και το ολοένα αυξανόμενο τίμημα, «γεννά ερωτήματα σχετικά με τις στρατηγικές ικανότητες του στρατού του Πούτιν, την εμπιστοσύνη του Πούτιν προς τους κορυφαίους κατασκόπους του και τον πιστό του υπουργό Αμυνας, και την ποιότητα των πληροφοριών που λαμβάνει ο Πούτιν», εξηγούν σε κείμενό τους ο Αντον Τραϊανόφκσι, διευθυντής του γραφείου των New York Times στη Μόσχα, και ο Μάικλ Σουέρτς, ερευνητής δημοσιογράφος που δραστηριοποιείται επίσης στη ρωσική πρωτεύουσα.

Αναζητούν τους υπαίτιους

Οι προπαγανδιστές του Κρεμλίνου έχουν φτάσει στο σημείο να υποστηρίζουν πως η αργή πρόοδος των ρωσικών δυνάμεων αποτελεί συνέπεια της φροντίδας του στρατού να αποφευχθούν οι απώλειες μεταξύ των αμάχων. Αλλά το ότι οι Ρώσοι βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο είναι πασιφανές, με αποτέλεσμα οι υποστηρικτές του πολέμου στη Ρωσία να αναζητούν ήδη τους υπαίτιους της αποτυχίας.

Ο Ιγκόρ Γκίρκιν, πρώην συνταγματάρχης της ρωσικής FSB (διάδοχος της KGB) και πρώην «υπουργός Αμυνας» των υποστηριζόμενων από τη Ρωσία αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία, υποστήριξε σε συνέντευξη βίντεο που αναρτήθηκε στο Διαδίκτυο τη Δευτέρα ότι η Ρωσία προέβη σε μια «καταστροφικά εσφαλμένη εκτίμηση» των δυνάμεων της Ουκρανίας. «Ο εχθρός υποτιμήθηκε από κάθε άποψη», υποστήριξε.

«Πάρτε την εξουσία στα χέρια σας», προέτρεψε ο Πούτιν τους oυκρανούς στρατιώτες τη δεύτερη ημέρα της εισβολής, ευελπιστώντας, προφανώς, να καταρρεύσει αμαχητί η Ουκρανία. Αντιθέτως, ο ουκρανικός στρατός και ο ουκρανικός λαός αντιστάθηκαν και έπειτα από σχεδόν έναν μήνα, τα ρωσικά στρατεύματα όχι μόνο βρίσκονται σε τέλμα, αλλά βάλλονται επίσης ανηλεώς από τον πολύ πιο αδύναμο, αν και πολύ πιο ευέλικτο, ουκρανικό στρατό.

«Ενδέχεται να υπήρχε η ελπίδα ότι δεν θα αντιστέκονταν τόσο σθεναρά», είπε ο Γεβγκένι Μπουζίνσκι, ένας απόστρατος αντιστράτηγος και τακτικός σχολιαστής της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης, σχολιάζοντας τις επιδόσεις των Ουκρανών στα πεδία των μαχών. «Αναμενόταν να είναι πιο λογικοί», πρόσθεσε.

«Βάσει σχεδίου»

Ωσάν να θέλει να ξορκίσει τις όποιες αμφιβολίες και επικρίσεις, ο Πούτιν έχει δηλώσει επανειλημμένα πως όλα εξελίσσονται «βάσει σχεδίου». «Μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι τίποτα δεν εξελίσσεται βάσει σχεδίου», υποστηρίζει από την πλευρά του ο Πάβελ Λούζιν, ένας ρώσος στρατιωτικός αναλυτής. «Εχουν περάσει δεκαετίες από τότε που ο σοβιετικός και ο ρωσικός στρατός είχαν τόσο μεγάλες απώλειες σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα», είπε.

Οι ανταποκριτές των New York Times στη Μόσχα αναφέρουν ενδεικτικά ότι σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις των Αμερικανών στην Ουκρανία έως σήμερα έχουν χάσει τη ζωή τους 7.000 στελέχη των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Σύμφωνα με τη Ρωσία, κατά τη σχεδόν δεκαετή σύρραξη στην Τσετσενία, σκοτώθηκαν συνολικά 11.000 Ρώσοι.

«Ο πόλεμος απέδειξε ότι ο στρατός δεν πολεμάει καλά. Υπεύθυνος για αυτόν είναι ο υπουργός Αμυνας», υποστηρίζει ο Πάβελ Λούζιν και είναι αλήθεια πως ο Σεργκέι Σοϊγκού έχει να εμφανιστεί να συναντάται με τον πρόεδρό του από την 27η Φεβρουαρίου, όταν έλαβε εντολή, έχοντας δίπλα του τον αρχηγό των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων Βαλέρι Γκερασίμοφ, να θέσει σε ετοιμότητα το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας.

Στρατηγοί στα πεδία των μαχών

Το ότι η εκστρατεία του Πούτιν στην Ουκρανία ήταν κακοσχεδιασμένη επιβεβαιώνεται και από τους θανάτους ανώτατων αξιωματικών των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στα πεδία των μαχών. Σύμφωνα με τον στρατηγό Τζόζεφ Βοτέλ, πρώην επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης  των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων, οι θάνατοι των ρώσων αξιωματικών θα μπορούσαν να αποτελούν απόδειξη των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ρωσία στα πεδία των μαχών αλλά και να επιβεβαιώνουν αναφορές σύμφωνα με τις οποίες ρωσικές μονάδες δυσκολεύονται να αντιληφθούν τη φύση της αποστολής τους, φτάνοντας στο σημείο να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους.

Σε αυτό το πλαίσιο θεωρείται πολύ πιθανό οι ρώσοι διοικητές να αναγκάζονται να επιχειρούν εγγύτερα στην πρώτη γραμμή για να επιτηρούν τους στρατιώτες τους και να τους ωθούν στη μάχη «είτε δίνοντας το παράδειγμα είτε εκφοβίζοντάς τους. Το να χάνονται ανώτερα ηγετικά στελέχη δεν είναι καλό. Στο τέλος η απώλεια ηγετών επηρεάζει το φρόνημα, την αγωνιστική ετοιμότητα και την αποτελεσματικότητα», εξήγησε ο αμερικανός στρατιωτικός.

Για τους ρώσους στρατηγούς μέρος του προβλήματος έγκειται στο γεγονός πως αρκετοί εξ αυτών πέρασαν τις τελευταίες δεκαετίες, πολεμώντας διαφορετικούς πολέμους. Στις αρχές του 2000 στην Τσετσενία η Ρωσία κατάφερε να καταστείλει μια αποσχιστική εξέγερση σε μια μικρή επικράτεια, ισοπεδώνοντας ολόκληρες πόλεις. Πιο πρόσφατα στη Συρία, οι Ρώσοι έβαλαν, αεροπορικώς κυρίως, κατά ενός πληθυσμού που δε διαθέτει προηγμένα οπλικά συστήματα ή ακόμη και τακτικό στρατό.  

Αντιθέτως οι σαφώς υποδεέστερες ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις έμαθαν να πολεμούν, αντιμετωπίζοντας επί μία οκταετία τις υποστηριζόμενες από το Κρεμλίνο αυτονομιστικές δυνάμεις στο Ντονμπάς, στο πλαίσιο ενός πολέμου παρόμοιου, παρότι μικρότερης κλίμακας, με αυτόν που μαίνεται σήμερα στην πατρίδα τους.

Ο Πούτιν δεν υποχωρεί

Επειτα από τέσσερις εβδομάδες κατά τις οποίες βάλλουν ανηλεώς κατά των μεγαλύτερων πόλεων της Ουκρανίας, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν αναμφίβολα αποτελματωθεί. Ομως αυτό δεν σημαίνει ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα υποχωρήσει. Υποστηρίζοντας πως από τον πόλεμο στην Ουκρανία εξαρτάται η ίδια η ύπαρξη της Ρωσίας, ο ρώσος πρόεδρος έχει αρχίσει ήδη να προετοιμάζει τη ρωσική κοινή γνώμη για μια μακροχρόνια σύρραξη.  

Το ερώτημα, οπότε, όσον αφορά την εξέλιξη του πολέμου είναι εάν οι σημαντικές απώλειες στα πεδία των μαχών και το βάρος των δυτικών κυρώσεων θα μπορούσαν να εξαναγκάσουν τον Πούτιν να έρθει σε κάποια μορφή συμβιβασμού για τον τερματισμό των επιχειρήσεων. Ζήτημα, φυσικά, αποτελούν και οι προθέσεις του Βολοντίμιρ Ζελένσκι όσον αφορά το τι θα μπορούσε να προσφέρει στον ρώσο ομόλογο του, ούτως ώστε να τον ικανοποιήσει.

Πάντως την περασμένη Τρίτη ο Ντμίτρι Πεσόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, ελαχιστοποίησε τις πιθανότητες κατάπαυσης του πυρός, περιγράφοντας τις συνομιλίες με τους Ουκρανούς ως «λιγότερο ουσιαστικές από όσο θα θέλαμε». «Η ρωσική ηγεσία δεν μπορεί να ηττηθεί», ανέφερε σχετικά ο Αντρέι Κορτούνοφ, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Russian International Affairs Council που εδρεύει στη Μόσχα και πρόσκειται στη ρωσική κυβέρνηση. «Ο,τι κι αν γίνει, θα πρέπει να τελειώσουν όλη αυτήν την ιστορία με κάποιου είδους νίκη».