Αν υπάρχει Θεός στο ποδόσφαιρο, σε αυτό το Euro φορούσε το κασκόλ της Πορτογαλίας. Στον όμιλό της τερμάτισε τρίτη και καταϊδρωμένη. Λίγο έλειψε να την πετάξουν έξω οι Ούγγροι, οι οποίοι μετά το 3-3 είχαν δοκάρι. Στον πρώτο νοκ-άουτ αγώνα, η Κροατία είχε δοκάρι στο 117′ της παράτασης, δευτερόλεπτα προτού ο Κουαρέσμα πετύχει το σωτήριο γκολ. Τους Πολωνούς τους πέρασε στα πέναλτι. Στον χθεσινό (Κυριακή) τελικό, όλα θα είχαν τελειώσει αν -στις καθυστερήσεις- ο Ζινιάκ δεν έστελνε την μπάλα στο δοκάρι, αλλά μερικά εκατοστά πιο πέρα.

Καμία άλλη ομάδα, ποτέ, δεν κατέκτησε το τρόπαιο έχοντας νικήσει σε κανονική διάρκεια αγώνα μόνο μια φορά (τους Ουαλούς), σε επτά ματς. Αλλά και καμία Πορτογαλία (2016), καμία Δανία (1992) και καμία Ελλάδα (2004) δεν θα μπορούσε να στεφθεί Πρωταθλήτρια Ευρώπης χωρίς τη σκανδαλώδη εύνοια της τύχης. Αυτής που στο ποδόσφαιρο συνηθίζουμε να αποκαλούμε «άστρο».

Αν υπάρχει Θεός στο ποδόσφαιρο, αγαπάει τον Φερνάντο Σάντος. Ο τερματοφύλακάς του, ο Ρούι Πατρίσιο, «έπαθε Νόιερ». Κανείς, ποτέ, πριν απ’ αυτόν δεν είχε πραγματοποιήσει τόσες πολλές αποκρούσεις (7) σε τελικό Euro. Το «χρυσό» γκολ ήρθε (στο 109′ της παράτασης) με ένα σουτ… ευχή, από 30 μέτρα μακριά. Από έναν άτεχνο ποδοσφαιριστή -τον Εντερ- που είχε παίξει μόλις επτά λεπτά σε ένα ματς και οκτώ σε ένα άλλο. Αυτόν τον… Χαριστέα του 2016, ο κόουτς είχε την έμπνευση να τον ρίξει στον αγώνα ως αλλαγή.

Και, το κυριότερο: ο megastar των νικητών, ο Κριστιάνο Ρονάλντο, αποχώρησε τραυματίας από το παιχνίδι στο 24′. Για να μην υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία, τίνος είναι αυτός ο θρίαμβος. Κανένας άλλος ευρωπαϊκός ή παγκόσμιος τίτλος δεν πιστώθηκε στον προπονητή μιας ομάδας σε τέτοιο βαθμό, όσο το φετινό Euro στον Σάντος.

Η κακομούτσουνη Πορτογαλία του «Δον Φερνάντο» σήκωσε -επιτέλους- ένα τρόπαιο που η χώρα κυνηγούσε πάνω από μισό αιώνα. Αυτό που δεν κατάφερε το 2004 η ευλογημένη γενιά του Φίγκο, του Ρούι Κόστα, του Ντέκο, του Κοστίνια, του Καρβάλιο και του Μανίς, αλλά ούτε και ο σπουδαίος Εουσέμπιο μερικές δεκαετίες νωρίτερα, το κατόρθωσε η φετινή -πολύ λιγότερο ποιοτική- εκδοχή της ομάδας. Χάρη στο ιδιαζόντως ειδεχθές ποδόσφαιρο που ο Σάντος την έβαλε να παίζει. Η άλλη του επιλογή ήταν να προσφέρει στο παγκόσμιο κοινό γκολ και θέαμα. Μια ευχάριστη στο μάτι εθνική ομάδα, η οποία -πιθανότατα- θα είχε αποκλειστεί μετ’ επαίνων προτού μπει ο Ιούλιος.

Ο Σάντος ανέλαβε την εθνική ομάδα της Πορτογαλίας καραβοτσακισμένη, αφού ο προκάτοχός του -Πάουλο Μπέντο- τα είχε κάνει μαντάρα

Δεν χρειάζεται να μαλώνουμε στο Διαδίκτυο, για το αν ο Σάντος είναι «δάσκαλος» ή «ο καρπουζάς από το Εστορίλ». Η αλήθεια δεν βρίσκεται, ούτε στην εξιδανίκευση, ούτε στον μηδενισμό. Είναι διαφορετική για τον καθέναν, αναλόγως με την απάντηση που δίνει στο υπαρξιακό ερώτημα «τι είναι το ποδόσφαιρο;». Αν είναι το θέαμα, «όσα φάμε κι όσα βάλουμε» – αρκεί να ευχαριστηθεί ο τηλε/θεατής, τότε η UEFA οφείλει να του πάρει το δίπλωμα. Οπως και του Ρεχάγκελ, βεβαίως. Και του Ρανιέρι. Και του Σιμεόνε. Και των προπονητών της Ισλανδίας που τόσο θαυμάσαμε. Και όλων των τεχνικών που πέρασαν από τον πάγκο της εθνικής ομάδας της Ιταλίας.

Αν η απάντηση είναι «η ουσία, οι νίκες, οι τίτλοι, οι επιτυχίες, η ευτυχία των οπαδών που είναι συναισθηματικά δεμένοι με την ομάδα τους», τότε πρέπει να του βγάλουμε το καπέλο – κι ας μην πληρώσουμε ποτέ για να δούμε παιχνίδι του. Να παραδεχθούμε ότι ελάχιστοι κόουτς στον κόσμο γνωρίζουν τόσο καλά όσο ο Σάντος, πώς οι «σαρδέλες» μπορούν να πάρουν αποτέλεσμα από τους «αστακούς» (για να θυμηθούμε και μια διαβόητη παραβολή του από τα χρόνια του στον ΠΑΟΚ).

Ο Σάντος ανέλαβε την εθνική ομάδα της Πορτογαλίας καραβοτσακισμένη, αφού ο προκάτοχός του -Πάουλο Μπέντο- τα είχε κάνει μαντάρα. Είχε μόλις αποκλειστεί από τη φάση των ομίλων του Μουντιάλ 2014 (με «τεσσάρα» από τη Γερμανία, μια ισοπαλία με τις ΗΠΑ και μια νίκη χωρίς αντίκρισμα επί της Γκάνας), και στο πρώτο προκριματικό παιχνίδι της στο Euro 2016 είχε χάσει (0-1) από την Αλβανία.

Το παρθενικό επίσημό του ματς ήταν με τη Δανία, στις 14 Οκτωβρίου 2014 στην Κοπεγχάγη. Το πρώτο πράγμα που έκανε, μόλις η πορτογαλική αποστολή έφτασε στο ξενοδοχείο, ήταν να συγκεντρώσει τους παίκτες του στην αίθουσα συνεδρίων, για να τους μιλήσει. Προτού μαζευτούν, ο Σάντος είχε γράψει σε ένα μεγάλο stand δίπλα από το βήμα του ομιλητή, τέσσερις λέξεις: Οrganização, Paixão, Concentração, Confiança. Δηλαδή, Οργάνωση, Πάθος, Αυτοσυγκέντρωση, Αυτοπεποίθηση. Με αυτές τις τέσσερις λεξούλες πορεύτηκε. Κι έκτοτε, η Πορτογαλία δεν έχασε ούτε… μισό από τα 14 -με το χθεσινοβραδινό- επίσημα παιχνίδια που έδωσε μέχρι σήμερα. Εγινε μια κυνική κυνηγός αποτελέσματος, όμως αυτή η μετάλλαξη κανέναν δεν στεναχώρησε. Ούτε τους παίκτες, ούτε τους πορτογάλους φιλάθλους. Τους έφταναν -και τους περίσσευαν- οι επιτυχίες. Αλλά δεν ήταν μόνο το… άχαστο αγωνιστικό σύστημα που τους έφτασε στον χθεσινό θρίαμβο.

Ο Σάντος, εκμεταλλευόμενος την εξαιρετική σχέση του με τον Κριστιάνο Ρονάλντο, που ήταν παίκτης του στη Σπόρτινγκ τη σεζόν 2002-2003, τον κάλεσε να μιλήσουν. Του είπε πόσο τον εκτιμά, πόσο τον εμπιστεύεται, πόσο στηρίζεται σ’ εκείνον, του αφηγήθηκε το όνειρό του για την ομάδα, του ανέλυσε το σχέδιό του, και του ζήτησε να βοηθήσει ως πρώτος μεταξύ ίσων. Να καθοδηγήσει τους συμπαίκτες του, αλλά χωρίς να τους παρατηρεί ή να τους προσβάλλει. Για το κοινό καλό. Πρωτίστως για το δικό του (του Ρονάλντο), που τόσο πολύ διψούσε για έναν τίτλο με την εθνική του ομάδα.

Ο Κριστιάνο εντυπωσιάστηκε από όσα άκουσε, όμως άρχισε να πείθεται όταν διαπίστωσε τη συμπεριφορά του προπονητή του απέναντί του. Ο Σάντος του προσέφερε ξεκάθαρα την ειδική μεταχείριση που απαιτούσε ο CR7, τον κολάκευσε σε όλες τις δημόσιες τοποθετήσεις του, τον στήριξε όταν του επιτέθηκαν, τον κάλυψε όταν η συμπεριφορά του ξέφυγε, μέχρι και μίνι διακοπές τον έστειλε, τις μέρες που οι υπόλοιποι διεθνείς είχαν αρχίσει την τελική προετοιμασία τους για το Euro. Τον είχε διαρκώς από κοντά. Του τηλεφωνούσε για να ζητήσει τη γνώμη του ή για να σχολιάσουν κάποιο γεγονός. Ο Κριστιάνο πείστηκε, με τα πολλά, ότι πρέπει να γίνει ο ηγέτης αυτής της ομάδας – να μην είναι μόνο η βεντέτα της. Τα καλά αποτελέσματα τον «έψησαν» ακόμη περισσότερο.

Μόνο για μας -τους Ελληνες- ήταν ντροπή η φιλοσοφία του Σάντος

Επειτα, ο Σάντος στράφηκε σε ποδοσφαιριστές που θεωρούσε χρήσιμους, αλλά δεν έπαιζαν στην εθνική ομάδα. Τρανό παράδειγμα, ο Ρικάρντο Κουαρέσμα. Οι προηγούμενοι προπονητές δεν ήθελαν ούτε ν’ ακούσουν γι’ αυτόν. Σπουδαίος παίκτης, αλλά παλαβός. Ελεγε -και πίστευε- για τον εαυτό του ότι είναι «ο αρχηγός των τσιγγάνων» και «η ποδοσφαιρική μετενσάρκωση του Ιησού». Επειτα από ατέλειωτες ώρες… ψυχανάλυσης, αυτόν τον ιδιόρυθμο χαρακτήρα που κανένας δεν τον ήθελε στην Πορτογαλία, ο Σάντος τον έκανε έναν πολύτιμο δωδέκατο παίκτη.

Επιπλέον, ανακάλυψε ένα σωρό χρήσιμα «εργαλεία»: τον Ράφαελ Γκερέιρο, τον Σέντρικ και τον Φόντε. Εδειξε εμπιστοσύνη στον 18χρονο Ρενάτο Σάντσες, τον οποίο έριξε στα βαθιά. Αλλαξε τον ρόλο του Νανί, που σήμερα δηλώνει δημοσίως ότι επί Σάντος αναγεννήθηκε. Κι έπεισε κάποιους καλομαθημένους ατομιστές της ομάδας να μην παίζουν μόνο για τους εαυτούς τους. Στο τέλος πήρε από όλους το 101% όσων μπορούσαν να του δώσουν. Η μεγαλύτερη επιτυχία του Σάντος είναι αυτή: κάνει τις ομάδες του να ξεπερνούν τα όριά τους.

Στην Πορτογαλία τον λάτρεψαν, πολύ πριν τους χαρίσει το τρόπαιο που ήταν απωθημένο τους. Καθόλου δεν τους πείραζε ο τρόπος του. Μάλιστα, οι Πορτογάλοι έχουν βαφτίσει την εθνική τους ομάδα «Portugrecia», επειδή ο Σάντος αντέγραψε εκεί τη συνταγή της επιτυχίας του στην Ελλάδα. Καθόλου δεν ντρέπονται γι’ αυτό. Το λένε και καμαρώνουν.

Μόνο για μας -τους Ελληνες- ήταν ντροπή η φιλοσοφία του Σάντος, η οποία έχει ως αφετηρία μια ρεαλιστική και ειλικρινή παραδοχή: ότι «αυτοί είναι καλύτεροι από εμάς, επομένως πρέπει να παίξουμε με έναν τρόπο που θα τους χαλάσει τα σχέδια». Στην ΑΕΚ δεν τους γέμισε το μάτι. Υστερα, όμως, μια μέρα που τα χιόνια είχαν καλύψει την Αττική, οι ΑΕΚτσήδες έψαχναν να βρουν αυτοκίνητα 4Χ4 για να διαδηλώσουν εναντίον της παραίτησής του. Στον ΠΑΟΚ τον κατηγόρησαν ότι κέρδιζε μόνο με 1-0. Σήμερα παραδέχονται πως, επί των ημερών του, η ομάδα έπαιξε το πιο ορθόδοξο ποδόσφαιρο. Πολύ θα τον ήθελαν πίσω. Στον Παναθηναϊκό τον έδιωξαν σε μήνες. Αλλά, εκείνη η ομάδα που είχε προλάβει να «στήσει», αργότερα πήρε Πρωτάθλημα.

Χθες βράδυ, καθώς ανέβαινε τα σκαλοπάτια προς την πλατφόρμα της απονομής, ο Σάντος διέσχισε την εξέδρα των επισήμων όπου καθόταν -ως πρόεδρος της ΕΠΟ- ο Γιώργος Γκιρτζίκης. Ο προπονητής έκανε πως δεν τον είδε, όμως εκείνος -με το θράσος που τον διακρίνει- έσπευσε να τον αγκαλιάσει και να τον φιλήσει. Το «φιλί του Ιούδα». Ο κ. Γκιρτζίκης ήταν το δεξί χέρι του κ. Σαρρή, όταν ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδίας μηχανεύτηκε τα πάντα για να τον εξωθήσει στην παραίτηση.

Ούτε καν να επιστρέψει από το Μουντιάλ της Βραζιλίας με το αεροπλάνο της Εθνικής δεν τον άφησε. Ποιον; Αυτόν που οδήγησε την Ελλάδα στους «8» του Euro και -παρά ένα πέναλτι- στους «8» του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Αυτόν που χθες έγινε Πρωταθλητής Ευρώπης, κάνοντας ευτυχισμένη μια ολόκληρη χώρα.

Αυτή είναι η πρώτιστη υποχρέωση του προπονητή: να κάνει τους οπαδούς της ομάδας του χαρούμενους. Κι αυτόν τον προπονητή τον διώχνεις, όταν βρεις εκείνον που θα τους κάνει χαρούμενους με πιο θεαματικό τρόπο. Εμείς βιαστήκαμε λίγο…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News