Ενα πρώτο μεγάλο βήμα για το κλείσιμο μιας διαμάχης που μετρά δεκαετίες έγινε μεταξύ της Σερβίας και του Κοσόβου που συμφώνησαν να εξομαλύνουν τις μεταξύ τους οικονομικές σχέσεις.

Ο τόπος στον οποίο ολοκληρώθηκαν οι συνομιλίες και συνήφθη η συμφωνία, αλλά και το πρόσωπο που επέβλεψε την υπογραφή, είναι ίσως αναπάντεχα: ο Λευκός Οίκος και ο Ντόναλντ Τραμπ.

Αλλά εξίσου ενδιαφέρων και ίσως αναπάντεχος είναι άλλος ένας όρος της συμφωνίας: η μεταφορά της πρεσβείας της Σερβίας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, με ταυτόχρονη αναγνώριση της πόλης ως πρωτεύουσας του Ισραήλ και παράλληλη αναγνώριση του Κοσόβου από το Ισραήλ.

Την Παρασκευή, έπειτα από δύο μέρες συζητήσεων στον Λευκό Οίκο, η Σερβία και το Κόσοβο συμφώνησαν να εξομαλύνουν τις οικονομικές τους σχέσεις, ανακοίνωσε ο αμερικανός πρόεδρος, έχοντας στο πλευρό του τον Αλεξάνταρ Βούτσιτς, πρόεδρο της Σερβίας, και τον Αμπντουλάχ Χότι, πρωθυπουργό του Κοσόβου.

Χαιρέτισε τη γενναιότητα των δύο ηγετών, που βρέθηκαν μαζί του στο Οβάλ Γραφείο, και τόνισε ότι «η οικονομία μπορεί να φέρει κοντά τους ανθρώπους».

Ο Βούτσιτς, από την πλευρά του, ανέφερε ότι ο Τραμπ έκανε «εξαιρετική δουλειά» και τον προσκάλεσε στη Σερβία.

Το Βελιγράδι αρνείται να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσόβου, την οποία διακήρυξε το 2008 μετά τον πόλεμο στα τέλη της δεκαετίας του 1990, που άφησε 13.000 νεκρούς. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια υπάρχουν επαφές προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των σχέσεων. Η Σερβία υποστηρίζεται από τους Ρώσους και τους Κινέζους, δύο από τις λίγες μεγάλες χώρες που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο.

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία

Καταρχάς, το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει ως κρατική οντότητα με διεθνή υπόσταση το Κόσοβο.

Ο Βούτσιτς διευκρίνισε στην Wall Street Journal ότι με τη συμφωνία δημιουργείται κοινή αγορά με το Κόσοβο, με εγγύηση για την ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων.

Πάντως, δεν είναι σαφές πότε θα υλοποιηθεί η κοινή αγορά, ούτε υπάρχει προθεσμία στη συμφωνία που υπεγράφη. Αξιωματούχοι από τις δύο χώρες είπαν στην WSJ ότι η υλοποίηση θα εξαρτηθεί και από την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.

Σημαντική για τις ΗΠΑ είναι η δέσμευση Σερβίας και Κοσόβου να απομακρύνουν τεχνικό εξοπλισμό για τα δίκτυα 5G από «μη αξιόπιστες πηγές» και να απαγορεύσουν στους κατασκευαστές του υλικού τη συμμετοχή σε μελλοντικούς διαγωνισμούς. Στόχος της διάταξης είναι προφανώς κινεζικές εταιρείες όπως η Huawei.

Ακόμη το Κόσοβο δέχεται να παγώσει για ένα χρόνο τις αιτήσεις ένταξης σε διεθνείς οργανισμούς τις οποίες συνήθως μπλοκάρει η Σερβία.

Αμερικανικό «δώρο» και για τις δύο χώρες είναι φτηνά δάνεια από τις ΗΠΑ, ύψους πολλών δισ. δολαρίων, για την ανάπτυξη στρατηγικών υποδομών.

Υπάρχει και ένα σημείο που αφορά και την Ελλάδα: Οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν ότι για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών σε φυσικό αέριο θα χρησιμοποιήσουν διαφοροποιημένες πηγές προμήθειας. Η πρωθυπουργός της Σερβίας ‘Ανα Μπρνάμπιτς δήλωσε επ’ αυτού ότι το σημείο αφορά την προμήθεια αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου το οποίο θα φτάνει από την Αλεξανδρούπολη.

Τέλος, οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν να συμμετάσχουν ενεργά στην διεθνή εκστρατεία για την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας, την υπεράσπιση των θρησκευτικών δικαιωμάτων και την προστασία των θρησκευτικών ναών και μνημείων, την συνεργασία στο θέμα των αγνοουμένων της δεκαετίας του ΄90 και την επιστροφή των περιουσιών των θυμάτων του ολοκαυτώματος στους απογόνους τους.

Η επικέντρωση στο οικονομικό σκέλος, πριν οι δύο πλευρές μπουν στα πολύ βαθιά νερά της πολιτικής, φέρεται να ήταν μια ιδέα του Ντόναλντ Τραμπ. Ο ειδικός απεσταλμένος του Ρίτσαρντ Γκρένελ είπε ότι ο πρόεδρος Τραμπ είχε κουραστεί από τη συνεχή διαμάχη των δύο πλευρών και αντιπρότεινε να ασχοληθούν με την οικονομική συμφωνία «για να κάνουν και κάτι δημιουργικό». «Νομίζω ότι θα χαρούν πολύ και οι Ευρωπαίοι» από τη συμφωνία, πρόσθεσε ο Γκρένελ.

Και μεταφορά πρεσβείας

Εγινε ακόμη γνωστό, από τον Τραμπ, ότι το Κόσοβο και το Ισραήλ συμφώνησαν να εξομαλύνουν τους δεσμούς τους και να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις.

«Το Κόσοβο θα είναι η πρώτη χώρα με μουσουλμανική πληθυσμιακή πλειοψηφία που θα ανοίξει πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ», δήλωσε σχετικά ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπένιαμιν Νετανιάχου. «Οπως έχω πει τις τελευταίες ημέρες – ο κύκλος της ειρήνης και της αναγνώρισης του Ισραήλ επεκτείνεται και αναμένονται περισσότερες χώρες να ενταχθούν», πρόσθεσε σε μια αναφορά στην πρόσφατη εξομάλυνση των σχέσεων της χώρας του με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Ταυτόχρονα, η Σερβία θα μεταφέρει τη δική της πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ. Μόνο δύο χώρες, οι ΗΠΑ και η Γουατεμάλα, έχουν ήδη ανοίξει πρεσβείες στην Ιερουσαλήμ, μετά την μονομερή απόφαση Τραμπ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News