Ο Ελληνοαμερικανός «αντι-Ιντιάνα Τζόουνς» «ξαναχτύπησε»: Ο Μάθιου Μπογκντάνος, βοηθός εισαγγελέα στο Μανχάταν, και η ομάδα του, εντόπισαν 60 αρχαιότητες μεγάλης αξίας που είχαν κλαπεί από την Ιταλία και τις επέστρεψαν στη Ρώμη.

Χάλκινες προτομές, κράνη πολεμιστών και μια εκπληκτική τοιχογραφία που αποσπάστηκε από μια ρωμαϊκή βίλα στους πρόποδες του Βεζουβίου ήταν μεταξύ των 60 λεηλατημένων αντικειμένων, αξίας 19 εκατ. δολαρίων, που παρέδωσαν οι αμερικανικές αρχές στην Ιταλία τη Δευτέρα (δείτε εδώ την πλήρη λίστα).

Το γραφείο του Μπογκντάνος, που έχει υπό την αρμοδιότητά του τις κλεμμένες αρχαιότητες, με πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό του, κατέσχεσε τους θησαυρούς από εκατομμυριούχους αμερικανούς συλλέκτες, αλλά και από μουσεία.

Η σειρά των σπάνιων ευρημάτων, που προέρχονται από πολλές περιοχές της Ιταλίας και παρουσιάστηκαν από το ιταλικό υπουργείο Πολιτισμού, είχαν όλα βρεθεί σε ανασκαφές αρχαιοκάπηλων, φυγαδεύτηκαν λαθραία από τη χώρα από διακινητές και πουλήθηκαν μέσω εμπόρων προτού καταλήξουν σε σαλόνια και τραπεζαρίες του Μανχάταν.

«Το μικρό μυστικό του εμπορίου αρχαιοτήτων είναι ότι οι αρχαιότητες δεν πηγαίνουν κατευθείαν από τον αρχαιοκάπηλο στον συλλέκτη, το μουσείο ή το ίδρυμα», δήλωσε στους Times ο Μπογκντάνος, επικεφαλής της Μονάδας Εμπορίας Αρχαιοτήτων της Νέας Υόρκης, ο οποίος παραβρέθηκε στην παρουσίαση των αντικειμένων στη Ρώμη. «Ξεπλένονται μέσω της Ευρώπης, ώστε ο αγοραστής να μπορεί να ισχυριστεί ότι αγοράστηκαν με καλή πίστη».

Ο 65χρονος ελληνοαμερικανός εισαγγελέας έφερε ως παράδειγμα μια χάλκινη προτομή ενός άνδρα με εντυπωσιακά μάτια, η οποία χρονολογείται μεταξύ του 1ου αιώνα π.Χ. και του 1ου αιώνα μ.Χ. που κατασχέθηκε από μια πλούσια φιλάνθρωπο της Νέας Υόρκης, τη Σέλμπι Γουάιτ, η οποία έχει μάλιστα διατελέσει μέλος του ΔΣ του περίφημου Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης. Η ίδια είχε δηλώσει ότι δεν γνώριζε ότι έχει αγοράσει κλεμμένα αντικείμενα. «Βλέπετε ότι δεν υπάρχουν “ιερές αγελάδες”», δήλωσε ο Μπογκντάνος.

Μια μεγάλη μαρμάρινη κεφαλή της Αθηνάς του 2ου αιώνα π.Χ. κατασχέθηκε από το ίδιο το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στο Μανχάταν, ενώ μια υπέροχη τοιχογραφία του 1ου αιώνα μ.Χ. που είχε κλαπεί από τη ρωμαϊκή πόλη Ερκολάνο, στους πρόποδες του Βεζουβίου, βρέθηκε να κρέμεται στο σπίτι του δισεκατομμυριούχου διαχειριστή επενδυτικού ταμείου, Μάικλ Στάινχαρντ.

Η Ιταλία πάντα βρισκόταν στο επίκεντρο του εμπορίου κλεμμένης πολιτιστικής κληρονομιάς, που ετησίως φτάνει τα 10 δισ. δολάρια, επειδή διαθέτει τόσο πολλά ρωμαϊκά, ελληνικά και ετρουσκικά μνημεία που μερικές φορές βρίσκονται αφύλακτα στην εξοχή και γίνονται εύκολη λεία των αρχαιοκάπηλων.

Από το σύνολο των επιδρομών που πραγματοποίησε η μονάδα του Μπογκντάνος από τη σύστασή της το 2017, οι 75 αφορούσαν αρχαιότητες από την Ιταλία, ενώ μέχρι στιγμής έχουν κατασχεθεί 500 κομμάτια αξίας περίπου 55 εκατ. δολαρίων.

Οι διακινητές κλεμμένων αρχαιοτήτων επωφελούνται από τους παλιούς ευρωπαϊκούς νόμους που διέπουν την ανάκτηση των λεηλατημένων αγαθών, οι οποίοι αποτελούσαν εμπόδιο στις έρευνες λόγω της γραφειοκρατίας, είπε ο Μπογκντάνος.

Αυτό δίνει τον χρόνο σε εμπόρους και κατόχους να απομακρύνουν τα αντικείμενα από αποθήκες, σπίτια και γκαλερί. «Οι κακοποιοί λειτουργούν πολύ γρήγορα και πολλές χώρες χρησιμοποιούν νόμους της δεκαετίας του ’70».

Τώρα, όμως, η μονάδα του είναι ένα βήμα πιο κοντά στην ανάκτηση των αρχαιοτήτων όταν αυτά φτάνουν στις ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας τη βάση δεδομένων της μονάδας έργων Τέχνης των καραμπινιέρων.

«Δουλεύω για τον εισαγγελέα της Νέας Υόρκης, χρησιμοποιούμε το ποινικό δίκαιο, και συνεργαζόμενοι με τους καραμπινιέρους μπορούμε να κατάσχουμε αντικείμενα μέσα σε λίγους μήνες αντί για μια δεκαετία, όπως αυτή η τοιχογραφία, την οποία η Ιταλία προσπαθεί να πάρει πίσω από το 1997», δήλωσε ο Μπογκντάνος, πρώην συνταγματάρχης στους πεζοναύτες που πολέμησε στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.

Αλλα κομμάτια της συλλογής περιλαμβάνουν πιάτα και κύπελλα από αρχαίες ελληνικές πόλεις της νότιας Ιταλίας διακοσμημένα με άλογα, χορευτές, ψάρια και μαχητές, καθώς και κράνη στρατιωτών από τον 6ο αιώνα π.Χ. και μια κομψή ασημένια καρφίτσα του 5ου αιώνα π.Χ.

Τον 20ό αιώνα, η διακίνηση λεηλατημένων αγαθών από την Ιταλία είχε λάβει μεγάλες διαστάσεις. Λαθρέμποροι όπως ο Ρόμπιν Σάιμς, ένας βρετανός έμπορος που κυκλοφορούσε στη χώρα με μια πανάκριβη Bentley και σοφέρ, είχαν πολλή δουλειά.

Τα τελευταία χρόνια, η ιταλική αστυνομία έχει θέσει την επανάκτηση κλεμμένων αρχαιοτήτων ως μία από τις προτεραιότητές της. Μόνο πέρυσι, οι καραμπινιέροι εντόπισαν 288 κλοπές πολιτιστικών αγαθών και συνεχίζουν να κάνουν συλλήψεις.

«Αυτές οι έρευνες δεν τελειώνουν ποτέ», δήλωσε ο ταξίαρχος Βιντσέντζο Μολινέζι, επικεφαλής της μονάδας έργων Τέχνης των καραμπινιέρων.

Ο Μπογκντάνος πρόσθεσε: «Υπάρχουν πάρα πολλοί, πολύ περισσότεροι λαθρέμποροι και κλέφτες, τους οποίους πρέπει να σταματήσουμε. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, κάπου στην Ιταλία, κλέβουν ένα έργο τέχνης. Ας πούμε σε αυτούς που λεηλατούν την κληρονομιά μας: “Basta, αρκετά!”».

Τα αντικείμενα που επέστρεψαν στην Ιταλία θα παρουσιαστούν σε έκθεση στο νέο Μουσείο Διασωθείσης Τέχνης στη Ρώμη, το οποίο δημιουργήθηκε σε ένα ιαματικό λουτρό που χρονολογείται από τον 3ο αιώνα μ.Χ.

Ο Ορφέας και οι Σειρήνες, μια ομάδα πήλινων αγαλμάτων του 4ου αιώνα π.Χ. που λεηλατήθηκε κοντά στον Τάραντα της νότιας Ιταλίας, εκτίθεται εκεί από τότε που το περίφημο μουσείο Γκέτι στο Λος Αντζελες υποχρεώθηκε να τα επιστρέψει.

Μετά το τέλος της έκθεσης, τα αντικείμενα θα σταλούν σε ιταλικά περιφερειακά μουσεία, κοντά στα μέρη από τα οποία λεηλατήθηκαν.

«Θέλουμε αυτά τα έργα να επιστρέψουν σε τοπικά μουσεία για να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινοτήτων», δήλωσε ο Μολινέζι.

Θαυμάζοντας τις αρχαιότητες που επιστράφηκαν από τις ΗΠΑ, ο Μάσιμο Οσάνα, γενικός διευθυντής μουσείων στο υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας, ξεχώρισε ένα λευκό πιάτο με την εικόνα της Αθηνάς ως το αγαπημένο του. «Αυτό είναι σπουδαίο: κατασκευάστηκε στην Αθήνα τον 5ο αιώνα π.Χ. και πιθανότατα λεηλατήθηκε από μια ελληνική πόλη στην Ιταλία ή από έναν ετρουσκικό τάφο», είπε.

Ο ίδιος είπε ότι επόμενος στόχος των ιταλικών αρχών είναι η επιστροφή του Δορυφόρου, ενός αγάλματος πολεμιστή, από το Ινστιτούτο Τέχνης της Μινεάπολης. «Λένε ότι βρέθηκε στη θάλασσα, εμείς όμως πιστεύουμε ότι ξεθάφτηκε στην Ιταλία», είπε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News