Η οικολογική επανάσταση συμβαδίζει σε μεγάλο βαθμό με την επανάσταση της υψηλής τεχνολογίας αλλά και με τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό. Δεν αποτελεί, όμως, ένα παράδοξο αυτό; «Οχι (γιατί) αλληλοεπηρεάζονται. Οσο περισσότερο είστε τεχνολογικά προηγμένος, τόσο περισσότερο χρειάζεστε τη  φύση, όσο περισσότερο παγκοσμιοποιείστε, τόσο περισσότερο έχετε ανάγκη από εδάφη. Διαθέτουμε ένα είδος εσωτερικού θερμοστάτη ο οποίος ορίζει πως κάθε αλλοίωση απαιτεί μια επαναδημιουργία. Για αυτόν τον λόγο υπάρχουν περισσότεροι οικολόγοι στο Παρίσι παρά στη Βαντέ, περισσότεροι μεταξύ των διευθυντικών στελεχών, παρά μεταξύ των αγροτών».

Αυτά δήλωσε ο γάλλος φιλόσοφος και ακαδημαϊκός Ρεζίς Ντεμπρέ –διάσημος ήδη από τη δεκαετία του 1960 ως σύντροφος εν όπλοις του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα στη Βολιβία– κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στον Αλεξάντρ Ντεβεκιό της «Figaro», με αφορμή την κυκλοφορία του νέου βιβλίου του, «Ο Πράσινος Αιώνας», από τις εκδόσεις Gallimard.

Στο τελευταίο του συγγραφικό πόνημα, ένα σύντομο δοκίμιο, ο γάλλος διανοούμενος και πρώην επαναστάτης συνεχίζει να εξετάζει τη «μεγάλη μετάλλαξη» που εκτυλίσσεται τα τελευταία χρόνια στον δυτικό κόσμο λόγω της κλιματικής αλλαγής και των ολοένα εντεινόμενων ανησυχιών για το μέλλον της Γης και δηλώνει ότι τάσσεται υπέρ των νέων όλου του κόσμου που διαμαρτύρονται, απαιτώντας την άμεση λήψη μέτρων για τη διάσωση του πλανήτη.

«Καλύτερα να παθιαζόμαστε για έναν σημαντικό σκοπό, παρά να ομφαλοσκοπούμε. Οπότε, έχουν τη συμπάθεια και την ευγνωμοσύνη μου. Ο αφανισμός των παλιών αποσβεστήρων και προστατών –του κόμματος, της οικογένειας, της Εκκλησίας, του Εθνους– μας αφήνει το καθένα έκθετο και μόνο ενώπιον του πλανήτη. Στην ηλικία τους, τα μέλη της δικής μου γενιάς ήταν πολιτικοποιημένα και αδιάφορα για τις τύχες του πλανήτη, σήμερα όμως οι νέοι άνθρωποι δείχνουν ότι είναι απο-πολιτικοποιημένοι και ανησυχούν για τον πλανήτη. Είναι ένας άλλος τύπος, για μια άλλη εποχή», λέει.

Υπάρχει, ωστόσο, ο φόβος λόγω των διαμαρτυριών κατά της καταστροφής της φύσης να λησμονηθούν οι αδικίες κατά των ανθρώπων, ο φόβος να μας κάνει ο πλανήτης να ξεχάσουμε “την πόλιν”», προειδοποιεί ο 79χρονος Ντεμπρέ, υποστηρίζοντας πως στην περίπτωση που ακολουθήσουν και οι «ενήλικοι» το παράδειγμα των παιδιών, η κατάληξη ενδέχεται να είναι η «δημαγωγία».

Γιατί «η νεολαία δεν αποτελεί αυθεντία» και «ούτε είναι συνώνυμο της αθωότητας ή της γνώσης», ενώ εάν καταστεί «αντιεπιστημονική, θα επέλθει η καταστροφή». «Δεν απαγορεύεται να θυμηθούμε ότι όλες οι μεγάλες κοσμικές θρησκείες άρχισαν με την κινητοποίηση της νεολαίας, από τον φασισμό μέχρι τον μαοϊσμό. Αυτό δεν συμβαίνει σήμερα, αλλά η εξάλειψη του παρελθόντος σπάνια οδηγεί σε ένα καλύτερο μέλλον», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ντεμπρέ.

Ερωτώμενος, ωστόσο, εάν «ο παραλληλισμός μεταξύ της κομμουνιστικής ουτοπίας και της οικολογικής ουτοπίας σημαίνει ότι “Πράσινοι Χμερ” θα μπορούσαν να πάρουν τη θέση των “Κόκκινων Χμερ”», σύμφωνα με τα λόγια του γάλλου δημοσιογράφου, ο Ντεμπρέ έσπευσε να τον καθησυχάσει.

Δεν παρέλειψε, όμως, να υπογραμμίσει ότι «είναι πάντα επικίνδυνη η εκχώρηση όλων των εξουσιών σε μία επιστήμη, στις βιοεπιστήμες και στις γεωεπιστήμες στην προκειμένη περίπτωση. Κάθε νέα ανακάλυψη ενέχει τον φονταμενταλισμό της και έχουμε πράσινους φονταμενταλιστές, οι οποίοι αναμειγνύουν τον προγονικό φόβο της Αποκάλυψης με έναν επικίνδυνο και δυνητικά καταναγκαστικό πουριτανισμό. Η νέα γνώση δεν συνεπάγεται αυτή καθαυτή ένα σύστημα αξιών. Υπάρχει αυτό που γνωρίζουμε και υπάρχει αυτό που επιδιώκουμε. Οι αξίες δεν υπάρχουν στη φύση, βρίσκονται στο κεφάλι μας», εξήγησε.

Εχοντας, ωστόσο, περάσει η ανθρωπότητα στο σύνολό της «από το καθήκον της πραγματοποίησης στο καθήκον της διαφύλαξης» ο Ντεμπρέ θεωρεί πως ο «περιβαλλοντισμός» (écologisme) μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, μέσω της αποκατάστασης της έννοιας της «θρησκευτικότητας».

Συγκρίνοντας τον περιβαλλοντισμό με μια αστική (όπως ο εθνικισμός) ή μια κοσμική (όπως ο κομμουνισμός) θρησκεία, παρατηρεί πως ενώ κάθε θρησκεία είναι κυρίως ένας θεσμός, «το ενδιαφέρον στον περιβαλλοντισμό ως ιδεολογία –ο οποίος είναι διαφορετικός από τον περιβαλλοντισμό ως επιστήμη– είναι η ανοργανωσιά του, η ρευστότητά του, η ελαφρότητά του. Η ικανότητά του να ευαισθητοποιεί και να κερδίζει τα πνεύματα, ενδεχομένως να παράγει ασυνείδητα μια νέα ιερότητα (στο πλαίσιο της οποίας) ιερή θα είναι φύση».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News