«Το Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι νεκρό». Ο Μανουέλ Βαλς έγραψε τη νεκρολογία, αλλά η κηδεία ακόμα δεν έγινε. Ισως η σεμνή τελετή, με κονιάκ και με μπισκότο, να ολοκληρωθεί μαζί με τα αποτελέσματα των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών στις 11 και στις 18 Ιουνίου.

Η Γαλλία ήταν απλώς η αφορμή για να ανάψει τις τελευταίες ημέρες η συζήτηση σε όλη την Ευρώπη: Τι συμβαίνει με τα Σοσιαλιστικά Κόμματα και πάνε από το κακό στο χειρότερο; Οι γαλλικές εκλογές επιβεβαίωσαν αυτό που από καιρό φαινόταν. Ο Ολάντ έγραψε ιστορία όντας ο αντιπαθέστερος πρόεδρος της Πέμπτης Δημοκρατίας -με αποδοχή που έφτανε το ιλιγγιώδες 4% λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές- και ο υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Μπενουά Αμόν έλαβε ένα ευτελιστικό 6%. C’est fini;

Το καλύτερο είναι ότι η δήλωση-βόμβα του Βαλς και κυρίως η πρόθεσή του να πολιτευτεί με το κόμμα του γάλλου νέου προέδρου δεν προκάλεσε ρίγη ενθουσιασμού στα στελέχη του Μακρόν που του έκλεισαν την πόρτα. Το σοσιαλιστικό του παρελθόν είναι βαρίδι.

Ο Μοσκοβοσί πάλι διαφώνησε στη διάγνωση. «Ναι ο Μακρόν κατάλαβε σωστά», δήλωσε, «το Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι άρρωστο, αλλά δεν είναι νεκρό όπως λέει ο Βαλς». «Σε κάθε περίπτωση πρέπει να αναστηθεί», δήλωσε ο ευρωπαίος Επίτροπος για την Οικονομία. Ναι αλλά πώς, είναι το ερώτημα.

Δεν είναι μόνο η Γαλλία. Η Κεντροαριστερά παραπαίει σε όλη την Ευρώπη. O Ρέντσι στην Ιταλία ζηλεύει τον Καναδό Τριντό και θέλει να του μοιάσει. Μαζεύει τριαντάρηδες στο κόμμα για να πείσει ότι άλλαξε και να επιχειρήσει τη μεγάλη επιστροφή στην εξουσία. Αλλά ο Μπέπε Γκρίλο με τις ασυνάρτητες θέσεις του περιμένει και αυτός τη σειρά του για να προκαλέσει έμφραγμα στην Ευρώπη.

Ο Σουλτς στη Γερμανία, στην εκλογή του οποίου τόσα στηρίζουν οι δικοί μας του ΣΥΡΙΖΑ, μαζεύει το ένα αρνητικό αποτέλεσμα μετά το άλλο στις τοπικές εκλογές. Στην Ολλανδία οι Σοσιαλιστές έπεσαν από τη δεύτερη στην έβδομη θέση, στο Βέλγιο μία από τα ίδια. Στην Ισπανία το άλλοτε κραταιό Σοσιαλιστικό Κόμμα αναπολεί τα μεγαλεία του παρελθόντος και παρακολουθεί από μακριά στις δημοσκοπήσεις το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι, ενώ από τα αριστερά νιώθει την καυτή ανάσα των λαϊκιστών του Podemoς που ανυπομονούν να διαμοιράσουν τα ιμάτιά του.

Στη Βρετανία ο Τζέρεμι Κόρμπιν αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να υποστεί τη μεγαλύτερη ήττα των Εργατικών από τη δεκαετία του 1930. «Εχουμε ακόμη έναν μήνα. Προλαβαίνουμε να τους χαλάσουμε τη γιορτή» προσπαθεί να δώσει κουράγιο στους απελπισμένους Εργατικούς, που πρέπει να του αναγνωρίσουν τουλάχιστον ότι δεν παραδίδεται. «Μια χώρα για τους πολλούς, όχι για τους λίγους» είναι το σύνθημα που πετούν οι Εργατικοί στις εργατικές συνοικίες του Μάντσεστερ και του Λίβερπουλ, αλλά δεν φαίνεται να πιάνει.

Για να μην πούμε για τους δικούς μας, των ΠΑΣΟΚ, ΚΙΔΗΣΟ, ΔΗΜΑΡ και λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων που συζητούν, διαφωνούν, συνωμοτούν αλλά παραμένουν χαμηλά στις δημοσκοπήσεις. Κάποιος θα έπρεπε να τους μιλήσει για τον Ζίγδη προτού είναι αργά.

Δεν συμφωνούν όλοι ότι η Κεντροαριστερά έφτασε σε αδιέξοδο. Ο γάλλος κοινωνιολόγος Φρεντερίκ Μαρτέλ δήλωσε ότι Σοσιαλιστικό Κόμμα πέθανε και αναστήθηκε αρκετές φορές στο παρελθόν. Υπενθυμίζει ότι τρία χρόνια μετά τη μεγάλη ήττα του κόμματος στις εκλογές του 1993 ο Λιονέλ Ζοσπέν έγινε πρωθυπουργός. «Ακόμα δεν έφτασε η ώρα του» επιμένει. Κοντός ψαλμός, αλλά το 2017 δεν είναι 1997.

Ενας Ολλανδός σοσιαλιστής βουλευτής επιχείρησε να συνοψίσει την κατάσταση: «Υπό τις παρούσες συνθήκες φαίνεται ότι είτε είσαι με το σύστημα, είτε υπόσχεσαι να το ανατρέψεις. Το να λες ότι είσαι μεταρρυθμιστής δεν σε κάνει δημοφιλή».

Κάπου εκεί ίσως κρύβεται και η αλήθεια. Η πολιτική και οι πολιτικοί δεν έχουν και πολλά να πουν πια στους Ευρωπαίους. Που χωρίζονται πια σε δύο μεγάλες κατηγορίες: είτε είναι ικανοποιημένοι ( ή περίπου ικανοποιημένοι) από τη ζωή τους και ψηφίζουν παραδοσιακά είτε είναι απογοητευμένοι (και εξοργισμένοι) οπότε επιλέγουν την αντισυστημική ψήφο, ακόμα και αν αυτή δεν τους προσφέρει ελπίδα. Αρκεί η τιμωρία.

Παραδοσιακές κοινωνικές συμμαχίες καταρρέουν. Η επί δεκαετίες εκλογική σύμπραξη δημοσίων υπαλλήλων και βιομηχανικών εργατών στη Δυτική Ευρώπη διαλύθηκε γιατί τα συμφέροντα και οι προοπτικές άλλαξαν.

Η Κεντροαριστερά ίσως ολοκλήρωσε τον ιστορικό της ρόλο στη μεταπολεμική Ευρώπη εκτιμούν κάποιοι: Η ευημερία όπως και τα κοινωνικά και εργατικά δικαιώματα που αποκτήθηκαν χάρη στους αγώνες (και) των Σοσιαλιστών δεν φαίνεται να κινδυνεύουν, λένε. Κάνουν λάθος: το παράδειγμα της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ισπανίας δείχνει ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι.

Πολλοί ξεχνούν το σημαντικότερο. Οτι τα τελευταία τριάντα χρόνια τα Σοσιαλιστικά και Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα μετακινήθηκαν προς τα δεξιά. Πολύ. Μεταλλάχθηκαν τόσο που συχνά είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις προγράμματα και προτάσεις. Παλιά το αφήγημα ήταν διαφορετικό. Το ζήσαμε και στην Ελλάδα επί Ανδρέα και Σημίτη. «Αφού οι Σοσιαλιστές δεν είναι μπολσεβίκοι που θα μας πάρουν τα σπίτια και δίνουν και κάτι παραπάνω σε παροχές και κοινωνικά δικαιώματα γιατί να ψηφίζουμε τη Δεξιά;». Τώρα πια άλλαξε. Το σεντούκι έμεινε σχεδόν άδειο, χρήματα για δωράκια δεν υπάρχουν πια. Γιατί ένας Γερμανός να ψηφίσει τον Σουλτς, αφού η Μέρκελ ξέρει καλύτερα τη δουλειά;

Επιπλέον υπάρχει μία ολόκληρη γενιά που για αυτήν ο Μιτεράν, ο Ανδρέας, ο Σμιτ και ο Ούλαφ Πάλμε είναι αρχαία Ιστορία. Ισως ούτε καν αυτό. Νέοι άνθρωποι που δεν ανέβηκαν ποτέ στο τρένο της ευημερίας και δεν έχουν κανέναν δεσμό με τα κόμματα και τις ιδεολογίες που κάποτε ξεσήκωναν τους γονείς τους. Το «σύστημα» είναι ο εχθρός τους και σε αυτό το «σύστημα» ανήκουν οι εκπρόσωποι των παραδοσιακών κομμάτων. Είτε Ολάντ, είτε Φιγιόν, είτε Κυριάκος είτε Φώφη.

«Είμαστε ρεαλιστές. Προς το παρόν ελπίζουμε να σώσουμε τα… έπιπλα» δήλωσε αυτοσαρκαστικά ένα στέλεχος των γάλλων Σοσιαλιστών εν όψει των κοινοβουλευτικών εκλογών του Ιουνίου. Πράγματι το κόμμα ακόμα δεν πέθανε. Αλλά στη Γαλλία και παντού στην Ευρώπη η Κεντροαριστερά έχει ανάγκη από νέες ιδέες. Και σύντομα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News