«Οι φήμες περί του θανάτου μου είναι υπερβολικές», είχε πει κάποτε ο θρυλικός Μαρκ Τουέιν. Το ζήσαμε και αυτό με τον Νόαμ Τσόμσκι.

Για πάνω επί δύο ώρες, το βράδυ της Τρίτης, τα ελληνικά social media –ιδίως αυτά των αριστερών αποχρώσεων– θρηνούσαν τον Νόαμ Τσόμσκι, τον εμβληματικό αμερικανό διανοητή, ο οποίος στα 95 του αντιμετωπίζει ένα βαρύ εγκεφαλικό και για τον οποίο κάποιοι ανακάλυψαν ότι έχασε τη μάχη.

Υπήρξαν, βλέπετε, πολλοί ελληνικοί ενημερωτικοί ιστότοποι, θεωρητικά έγκυροι, που ανακοίνωσαν τον θάνατο του διάσημου γλωσσολόγου (άλλο κι αυτό: πόσο «λίγο» είναι να αναφέρεσαι σε έναν γίγαντα της σύγχρονης σκέψης, όπως ήταν-είναι ο Τσόμσκι, απλώς ως «γλωσσολόγο»).

Για αρκετή δε ώρα, στον παγκόσμιο ιστό οι αναφορές «Chomsky dead» και «Chomsky mort» παρέπεμπαν σε δημοσιεύματα από την Ελλάδα.

Ολα, βέβαια, φαίνεται ότι ξεκίνησαν από μια δημοσίευση της ιταλικής La Stampa, που επικαλέστηκε φίλους του ζεύγους Τσόμσκι. Ακολούθησε πολύ γρήγορα μια νεκρολογία στο New Statesman, με υπογραφή μάλιστα του Γιάνη Βαρουφάκη (!), η οποία κατέβηκε σχετικά γρήγορα, αλλά είχε κάνει τη ζημιά: είχε «πεθάνει» τον Τσόμσκι και τα ελληνικά Μέσα δεν μπήκαν στον κόπο να το διασταυρώσουν με κάποια άλλη πηγή.

Ο συντάκτης του New Statesman που έκανε τη δημοσίευση της νεκρολογίας έκανε λόγο για ντροπιαστικό λάθος και ζήτησε συγγνώμη τόσο από την οικογένεια του Τσόμσκι όσο και από τον κ. Βαρουφάκη.

This evening, I published an appreciation of Noam Chomsky by @yanisvaroufakis. This was obviously a stupid and embarrassing mistake and I’d like to extend my apologies to Yanis and the Chomsky family.

— Gavin Jacobson (@GavJacobson) June 18, 2024

Ενα άλλο άρθρο, στο Jacobin, περιοδικό της αμερικανικής Αριστεράς, εξυμνούσε τον Τσόμσκι σε κάτι που παρέπεμπε σε νεκρολογία, μολονότι δεν αναφερόταν σαφώς στον θάνατό του.

Oι νεκροί είναι οι πιο βολικοί ήρωες, λένε. Το ελληνικό Facebook πήρε ως δεδομένο τον «θάνατο» του Τσόμσκι και άρχισε τα δάκρυα, τα τσιτάτα, τους ύμνους στα ιερά ευαγγέλια της αριστερής σκέψης και βεβαίως τα πόσο σημαντικές υπήρξαν οι σταθερά μαρξιστικές και παράλληλα υπέρ των Παλαιστινίων θέσεις του «εκλιπόντος» (που είναι σημαντικές, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας).

Οχι ότι ο Τσόμσκι είναι καλά. Πήρε εξιτήριο την Τρίτη από το νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν στο Σαν Πάολο της Βραζιλίας και θα συνεχίσει τη «θεραπεία» του στο σπίτι: αυτό ανακοίνωσε το νοσοκομείο Beneficência Portuguesa de São Paulo, διαψεύδοντας απλώς τις φήμες πως πέθανε, οι οποίες ήδη κυκλοφορούσαν στο Διαδίκτυο.

«Ο ασθενής Αβράν Νόαμ Τσόμσκι έλαβε εξιτήριο και θα συνεχίσει τη θεραπεία του κατ’ οίκον», ανέφερε το λακωνικό ανακοινωθέν του νοσοκομείου.

«Είναι ψέμα, πηγαίνει καλά», διαβεβαίωσε η βραζιλιάνα σύζυγός του Βαλέρια Τσόμσκι με μήνυμά της στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP).

Την περασμένη εβδομάδα, η εφημερίδα Folha de São Paulo αποκάλυψε πως ο Τσόμσκι νοσηλεύτηκε στη βραζιλιάνικη πόλη αφού υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο πέρυσι τον Ιούνιο. Το εγκεφαλικό του έχει αφήσει δεξιά ημιπληγία.

Η Βαλέρια Τσόμσκι είναι Βραζιλιάνα. Το ζευγάρι έχει από το 2015 στην κατοχή του μια κατοικία στο Σάο Πάολο, όπου και όπως είπε προ ημερών η Βαλέρια, μεταφέρθηκε από τις ΗΠΑ ο Τσόμσκι όταν του επιτράπηκε να ταξιδέψει.

Ο Νόαμ Τσόμσκι, από τους θεμελιωτές της σύγχρονης Γλωσσολογίας, επιχειρηματολόγησε στο έργο του «Συντακτικές Δομές» (1957, κυκλοφόρησε στα ελληνικά σε μετάφραση Φώτη Καβουκόπουλου από τις εκδόσεις Νεφέλη το 1991) ότι η γλώσσα είναι έμφυτη λειτουργία και ότι στον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι εγγεγραμμένη εγγενής, «καθολική γραμματική».

Είναι ωστόσο πολύ γνωστότερος εκτός του επιστημολογικού του πεδίου: τον 20ό και τον 21ο αιώνα ήταν από τους σημαντικότερους διανοούμενους, επικρίνοντας πολύ έντονα την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ αλλά και του Ισραήλ, όπως και τα μέσα ενημέρωσης.

Ανήκει σε εκείνη τη φωτισμένη γενιά της μεταπολεμικής Αμερικής που απέκτησε ταξική συνείδηση και ονειρεύτηκε έναν καλύτερο κόσμο. Ο μέγας ιστορικός Χάουαρντ Ζιν υπήρξε φίλος, συνοδοιπόρος, συναγωνιστής του.

Ο Τσόμσκι εναντιώθηκε στον πόλεμο στο Βιετνάμ και στην αμερικανική εισβολή στο Ιράκ και είχε επίσης ανοιχτό διάλογο με μορφές της λατινοαμερικανικής Αριστεράς όπως ο Φιντέλ Κάστρο, ο Ούγκο Τσάβες και ο σημερινός πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.

Για χρόνια, ο κ. Τσόμσκι ήταν μέλος του προσωπικού του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT). Παραμένει το τρέχον διάστημα επίτιμος καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News