Από την αναβλητικότητα και τις αντιρρήσεις της Γερμανίας επί μήνες, η Ευρώπη πέρασε γρήγορα στη φάση των αποφάσεων για τις επιπτώσεις της εκτίναξης της τιμής του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος. 

Από εκεί που το χρονοδιάγραμμα προέβλεπε την παρουσίαση απλώς «γενικών αρχών» από την ΕΕ μέσα στον Σεπτέμβριο, η Κομισιόν τώρα κινείται γρήγορα για την αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από αυτή του ηλεκτρικού ρεύματος ακόμη και για πανευρωπαϊκό πλαφόν στην τιμή του αερίου. Αυτό δηλαδή που πρότειναν εδώ και μήνες οι χώρες του Νότου, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα. 

Τι έγινε και άλλαξε στάση η Κομισιόν και η πρόεδρός της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αντί να καθυστερεί, δρομολογεί με διαδικασίες εξπρές τις εξελίξεις; Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα συνεδριάσουν στην Πράγα στις 9 Σεπτεμβρίου και αντί πια να εμποδίζονται, πιέζονται από τη Γερμανία να συμφωνήσουν γρήγορα για τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. 

Κι από εκεί που μιλούσαν μόνο οι Νότιοι τώρα υπερθεματίζουν οι Βόρειοι. O καγκελάριος της Αυστρίας Καρλ Νεχάμερ κάλεσε την Κυριακή την ΕΕ να «αποσυνδέσει» τις τιμές ρεύματος και αερίου «για να σταματήσει αυτή η τρέλα», ενώ ο βέλγος υπουργός Ενέργειας, Τίνε βαν ντερ Στράτεν, ζήτησε τη μεταρρύθμιση «μιας αποτυχημένης αγοράς που δεν είναι πλέον βιώσιμη για πολλούς καταναλωτές και οικογένειες», σημειώνοντας ότι «οι επόμενοι πέντε έως 10 χειμώνες θα είναι φρικτοί εάν δεν ληφθούν μέτρα».

«Είναι η ώρα να δράσουμε με συντονισμένο τρόπο»

Σήμα, ίσως το σημαντικότερο, προς την ίδια κατεύθυνση έδωσε ο καγκελάριος της Γερμανίας Ολαφ Σολτς, μιλώντας την Δευτέρα στην Πράγα. Είπε ότι «είναι η ώρα να δράσουμε γρήγορα, με συντονισμένο τρόπο» και ότι «το σημερινό σύστημα δεν μπορεί να θεωρείται λειτουργικό εάν οδηγεί σε τόσο υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας». Είχε προηγηθεί η κίνηση του υπουργού Ενέργειας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ, ο οποίος σύμφωνα με τους Financial Times και την Handelsblatt έστειλε γραπτό μήνυμα σε ευρωπαίους ομολόγους του επισημαίνοντας ότι το Βερολίνο είναι πιθανό να εξετάσει την επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου στη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις 9 Σεπτεμβρίου.

Τι συνέβη και άλλαξαν στάση ο ευρωπαϊκός Βορράς και η Κομισιόν; Μια πρώτη απάντηση είναι η εκτίμηση της κατάστασης που διαμορφώνεται στις πραγματικές της διαστάσεις. Οταν ενεργειακοί γίγαντες όπως η Shell προειδοποιούν ότι η κρίση μπορεί να διαρκέσει χρόνια, το καμπανάκι χτυπάει δυνατά. Και όταν το γερμανικό κράτος αναγκάζεται να διασώσει τον ενεργειακό κολοσσό Uniper πλέον ακόμη και με 19 δισ. ευρώ (!), γιατί βγήκε νοκ άουτ από την αύξηση των τιμών του αερίου που προκάλεσαν ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο Πούτιν, η κρίση δεν είναι πια στο κατώφλι αλλά αποτελεί τη νέα πραγματικότητα.

Δύο επιπτώσεις

Και όπως σημειώνει η γαλλική Le Monde το «σοκ του φυσικού αερίου» όπως παλαιότερα τα «πετρελαϊκά σοκ», έχουν δύο βασικές επιπτώσεις. Η πρώτη είναι η μείωση της κατανάλωσης καθώς τα νοικοκυριά βλέπουν το διαθέσιμο εισόδημά τους να μειώνεται και ξοδεύουν λιγότερο -γεγονός που προκαλεί κίνδυνο ύφεσης. Και η δεύτερη, επίσης υφεσιακή, επίπτωση είναι ότι τα εργοστάσια αρχίζουν να μειώνουν ή να σταματούν την παραγωγή καθώς λειτουργούν με ζημιές αντί για κέρδη.

Και αν σε αυτό το σκηνικό προστεθεί και η νέα νομισματική σύσφιξη από την ΕΚΤ, με αύξηση επιτοκίων κατά 0,5 ή ακόμη και κατά 0,75 μονάδες για την τιθάσευση του πληθωρισμού στη συνεδρίαση της 8ης Σεπτεμβρίου, οι φόβοι για ύφεση στην ευρωζώνη θα ενταθούν κι άλλο.

Επομένως, η απάντηση στο ερώτημα γιατί ξύπνησε ξαφνικά η Ευρώπη για το ρεύμα και το αέριο είναι απλή. Η Γερμανία είδε τη «φωτιά» από τον κίνδυνο ύφεσης (ακόμη και κοινωνικής αναταραχής) να την καψαλίζει, έκανε στροφή, και ως… δια μαγείας ενεργοποιήθηκε η Κομισιόν. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News