Η ήττα (2-0) της εθνικής ομάδας της Κίνας από την αντίστοιχη της Αυστραλίας, την Τρίτη στη Χανγκτζόου, την άφησε στην τελευταία θέση του ομίλου της στα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2026, με τους ίδιους βαθμούς που έχει συγκεντρώσει το Μπαχρέιν. Η διαδρομή της στο τουρνουά είναι απογοητευτική. Εχασε από το Ομάν, το Ουζμπεκιστάν, το Χονγκ Κονγκ… Και τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Σαϊτάμα γνώρισε τη μεγαλύτερη συντριβή στην ιστορία της στη διοργάνωση: 7-0 από την Ιαπωνία.

Τα χειρότερα ήταν μπροστά. Μια εβδομάδα μετά, δεκάδες παίκτες, προπονητές και παράγοντες της κινεζικής λίγκας συνελήφθησαν για χειραγώγηση αγώνων, παράνομο στοιχηματισμό και διαφθορά, ως αποτέλεσμα μιας δικαστικής έρευνας που διήρκεσε δύο χρόνια, όπως έγραψε το BBC Sport. Το όνειρο του Προέδρου της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, να καταστήσει τη χώρα του ποδοσφαιρική υπερδύναμη αποδείχθηκε απατηλό.

Λάτρης του σπορ, έβαλε μπρος το μεγαλεπήβολο σχέδιό του αμέσως μόλις ανέβηκε στην εξουσία, το 2012. Οπως εκμυστηρεύτηκε κάποτε, οι «τρεις ευχές» του ήταν, η Κίνα να παίξει στο Μουντιάλ, να το διοργανώσει και, σε βάθος χρόνου, να το κατακτήσει. Ξόδεψε πολλά δισεκατομμύρια κρατικού χρήματος για να κερδίσει αυτό το «στοίχημα», όμως το project ναυάγησε. Τα τεράστια γήπεδα που κατασκευάστηκαν για αυτόν τον σκοπό, σήμερα στέκουν σαν μνημεία μιας τεράστιας αποτυχίας.

«Οταν η κινεζική κυβέρνηση βάζει κάτι στο μυαλό της, συνήθως το κατορθώνει. Θυμηθείτε τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ή τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου», τονίζει στο BBC Sport ο Μαρκ Ντρέιερ, αθλητικός ανταποκριτής που ζει και εργάζεται στην αχανή χώρα. Τι πήγε λάθος αυτή τη φορά και… χάθηκε η μπάλα; Πρώτα απ’ όλα, ο σχεδιασμός. Η ίδια μέθοδος με την οποία οι Κινέζοι πέτυχαν μια σειρά από «θαύματα», στο ποδόσφαιρο ήταν αδύνατον να λειτουργήσει.

Μια αναφορά κυβερνητικών συμβούλων που παραδόθηκε το 2015, υπογράμμιζε ότι το άθλημα δεν μπορεί να ανθίσει κάτω από τον ασφυκτικό έλεγχο του Κομμουνιστικού Κόμματος. Οτι η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Κίνας (CFA) πρέπει να απολαμβάνει καθεστώς «νομικής αυτονομίας» και να μην υπακούει στις εντολές της Γενικής Διοίκησης των Σπορ (GAS), η οποία προΐσταται όλων των αθλητικών ομοσπονδιών στη χώρα. Αλλά το Κόμμα είχε αντίθετη γνώμη και, περιέργως, η FIFA δεν έδειξε την παραμικρή διάθεση να υπερασπιστεί το αυτοδιοίκητο του ποδοσφαίρου.

Ο σημερινός πρόεδρος της CFA, Σονγκ Κάι, είναι, ταυτοχρόνως, αναπληρωτής γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας και υπόλογος σε ανώτατο κυβερνητικό αξιωματούχο – μέλος του GAS. «Αυτό σημαίνει ότι αποφάσιζαν για το ποδόσφαιρο, άνθρωποι που δεν είχαν ιδέα από ποδόσφαιρο», εξηγεί στο BBC Sport ο Ντρέιερ.

Το πιο μεγάλο τους λάθος ήταν ότι έχτισαν ένα ποδοσφαιρικό οικοδόμημα που δεν είχε θεμέλια, δηλαδή ερασιτεχνικούς και ημιεπαγγελματικούς συλλόγους, τοπικά πρωταθλήματα και «μικρές» κατηγορίες. Αυτή η πυραμίδα δεν απουσιάζει σε κανένα από τα έθνη που διακρίνονται στο ποδόσφαιρο, και τα μεγάλα τους club είναι η κορυφή της. Οσο πιο μεγάλη είναι η βάση, η δεξαμενή άντλησης ταλέντων, τόσο πιο επιτυχημένοι οι κορυφαίοι σύλλογοι και οι εθνικές ομάδες.

Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο των Κινέζων απέτυχε, επειδή δεν υπάρχει αυτή η δεξαμενή – η πυραμίδα τους είναι ανάποδη, επισημαίνει το BBC Sport. Το μαρτυρούν οι αριθμοί. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, οι εγγεγραμμένοι ποδοσφαιριστές ξεπερνούν τα 1,3 εκατομμύρια. Στην Κίνα είναι λιγότεροι από 100.000, αν και ο πληθυσμός της χώρας είναι 20 φορές μεγαλύτερος.

Στην Ευρώπη και στη Λατινική Αμερική, τα παιδιά μεγαλώνουν με μια μπάλα στα πόδια. Αν δεν ανήκουν σε κάποια ποδοσφαιρική ακαδημία, την κλωτσούν στα πάρκα, στους δρόμους, ή στις αλάνες, σε κάθε πόλη και κάθε χωριό. Στην Κίνα, τέτοιες «ρίζες» δεν υπάρχουν. Ολα άρχισαν με την καθιέρωση μιας επαγγελματικής κατηγορίας τη δεκαετία των ‘90s και την ίδρυση μιας χούφτας επαγγελματικών συλλόγων στις μεγάλες πόλεις, χωρίς να υπάρχει κάποια, έστω στοιχειώδης, υποδομή.

Με τον ίδιο βιαστικό και ανορθόδοξο τρόπο επιχειρήθηκε η ανάπτυξη του σπορ, όταν ο Σι Τζινπίνγκ έδωσε το σύνθημα. Στηρίχθηκε στις εισαγωγές διάσημων παικτών και προπονητών, που δελεάστηκαν με αμύθητα ποσά, και κράτησε λίγο. Η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας στα χρόνια της πανδημίας ανάγκασε τις κρατικές εταιρείες που κατείχαν ποδοσφαιρικές ομάδες (με εντολή άνωθεν) να μειώσουν δραματικά ή να διακόψουν εντελώς τη χρηματοδότηση. Περισσότεροι από 40 επαγγελματικοί σύλλογοι κατέρρευσαν ή υπερχρεώθηκαν, και σήμερα φυτοζωούν. Ενας από τους πιο επιτυχημένους, η οκτώ φορές πρωταθλήτρια Εβεργκράντε, που είχε προπονητές τον Μαρτσέλο Λίπι και τον Φάμπιο Καναβάρο, τον Ιανουάριο αποβλήθηκε από την κινεζική λίγκα.

Την μπάλα των Κινέζων… την ξεφούσκωσε και η διαφθορά, σημειώνει το BBC Sport. Σε ντοκιμαντέρ τεσσάρων επεισοδίων που μεταδόθηκε το 2024 από την κρατική τηλεόραση, ο πρώην προπονητής της εθνικής ομάδας της Κίνας, Λι Τάι, παραδέχτηκε μπροστά στην κάμερα ότι πλήρωσε σχεδόν 400.000 ευρώ για να καταλάβει αυτό το πόστο το 2019. Ο πρώην παίκτης της Εβερτον ήταν μπλεγμένος και σε χειραγώγηση αγώνων – τον περασμένο Δεκέμβριο καταδικάστηκε σε φυλάκιση 20 ετών.

Στα ατομικά αθλήματα η Κίνα έχει κάνει τεράστια πρόοδο. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι σάρωσε 40 χρυσά μετάλλια. Αλλά το ποδόσφαιρο και, γενικότερα, τα ομαδικά σπορ έχουν ιδιαιτερότητες που οι Κινέζοι δεν κατάφεραν να αντιληφθούν.

Αγαπούν την μπάλα. Η λίγκα τους καταγράφει τον υψηλότερο μέσο όρο προσέλευσης θεατών σε όλη την Ασία. Τον αγώνα Κίνας – Αγγλίας (1-6) στο Μουντιάλ Γυναικών τον παρακολούθησαν 53 εκατομμύρια άνθρωποι. Αλλά έχουν καταλάβει, πλέον, ότι αυτό που ο Πρόεδρος τους υποσχέθηκε, δεν θα συμβεί στο ορατό μέλλον. Η εθνική τους ομάδα δεν θα πάει ούτε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2026.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News