Ξέρουμε ότι έχουμε μπροστά μας 12 μήνες έως την τυπική λήξη της θητείας της κυβέρνησης. Και λόγω της απλής αναλογικής, που ψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ, χρειαζόμαστε άλλους τρεις μήνες (αν δεν έχουμε και τρίτες εκλογές) για να ορκιστεί η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις δεύτερες κάλπες με ενισχυμένη αναλογική.

Αρα, με βάση τις συνταγματικές προθεσμίες, έχουμε πρακτικά μπροστά μας 13 μήνες –παρότι τυπικά ακόμα και 15– ως τον Ιούλιο του 2023, πριν από «τα μπάνια του λαού» τον Αύγουστο του 2023, για να ορκιστούν και να καθίσουν μετά τις εκλογές στις καρέκλες τους οι υπουργοί και να αρχίσουν να δουλεύουν.

Μέχρι τότε, όλοι θα ασχολούνται με τις εκλογές.

Και το ερώτημα που ανακύπτει και συζητείται σε πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους είναι αν η Ελλάδα, μπροστά στον χειμώνα των μεγάλων οικονομικών προκλήσεων που έρχονται (θα τις δούμε συνοπτικά παρακάτω), μπορεί να παραμένει σε μια παρατεταμένη προεκλογική –αλλά και εκλογική– περίοδο, με την ενέργεια του πολιτικού προσωπικού να καταναλώνεται όχι στην αντιμετώπιση των προβλημάτων, αλλά στην εσωτερική αντιπαλότητα και το κυνήγι του σταυρού.

Ο Πρωθυπουργός επανέλαβε την Τρίτη ότι θα «εξαντληθεί η τετραετία» αλλά τόνισε για πρώτη φορά την ανάγκη «να μην εγκλωβιστεί η χώρα σε μια αφόρητη πολιτική τοξικότητα». Η επισήμανση αυτή θεωρήθηκε από πολιτικούς αναλυτές ως η πρώτη δημόσια αναφορά του κ. Μητσοτάκη σε ένα κομβικής σημασίας ζήτημα που θα μπορούσε να αποτελέσει την αιτία για την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες το φθινόπωρο.

Το σύνδρομο της ασωμάτου κεφαλής

Ο «εγκλωβισμός» που περιγράφεται στην αποστροφή του Πρωθυπουργού ήδη άρχισε, αν δει κανείς τους τόνους της αντιπαράθεσης που ανεβαίνουν (κυρίως από την αντιπολίτευση) αλλά και τον χρόνο που ήδη αφιερώνει το πολιτικό προσωπικό, ανάμεσά τους υπουργοί σε κρίσιμες θέσεις, στο κυνήγι του σταυρού.

Διότι, όπως είναι αναμενόμενο, πέρα από την υποχρέωση να δουλεύει για το κοινό καλό που έχει το μέλος κάθε κυβέρνησης, υπάρχει πάντα και η ατομική έγνοια για την επανεκλογή για όσους βγαίνουν με σταυρό.

Οσο πλησιάζουμε λοιπόν στις κάλπες –το έχουμε ξαναδεί να συμβαίνει– οι κυβερνήσεις μοιάζουν ενίοτε με την «ασώματο κεφαλή» που βλέπαμε παλιά στα παζάρια. Το μήνυμα για την εφαρμογή πολιτικών και την αντιμετώπιση των προβλημάτων εκπέμπεται μεν από το κέντρο (την «κεφαλή») αλλά μένει εκεί. Γιατί οι εκτελεστικοί «βραχίονες» δεν ευαρεστούνται να ενεργοποιηθούν, καθότι βρίσκονται σε μια λαϊκή αγορά ή σε μια συγκέντρωση φίλων και μαζεύουν ψήφους.

Μπορούμε να πάμε έτσι; Ας αφήσουμε στην άκρη τη θεωρία κι ας δούμε τι λένε οι διεθνείς αναλυτές για όσα έρχονται στην παγκόσμια οικονομία και είναι λογικό να τα παίρνουμε ακόμη αψήφιστα, γιατί έχει καλό καιρό και θέλουμε να χαρούμε ένα καλοκαίρι ύστερα από δύο χρόνια πανδημίας. Και ας δούμε επίσης όσα σημειώνουν πολιτικοί παρατηρητές για τα συν και τα πλην που πρέπει να ζυγίσει ο κ. Μητσοτάκης σε ό,τι αφορά την απόφαση για πρόωρες εκλογές μπροστά σε αυτό το σκηνικό.

Η διεθνής οικονομική καταιγίδα που πλησιάζει

Αρχή από τις διεθνείς εξελίξεις.

Η ευρωζώνη, για πρώτη φορά στην ιστορία της, καλείται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του πληθωρισμού που, όπως λένε οι αναλυτές, αλλά και η Παγκόσμια Τράπεζα, θα διαρκέσει χρόνια και όχι απλώς μήνες. Πληθωρισμός ίσον ακριβότερη ενέργεια για να ζεσταθούμε τον χειμώνα και να κινηθούμε με το αυτοκίνητο και μικρότερη αγοραστική δύναμη, γεγονός που επηρεάζει περισσότερο τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά γιατί μειώνει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημά τους.

Παράλληλα, το κόστος του χρήματος αυξάνεται παντού. Τα επιτόκια ανέβηκαν ήδη στις ΗΠΑ και στη Βρετανία και αυτή την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να ανακοινώσει την αύξησή τους σε δύο φάσεις, πιθανόν τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο, και στην ευρωζώνη. Τα υψηλότερα επιτόκια συνεπάγονται πιο ακριβό δανεισμό, άρα μεγαλύτερη δυσκολία σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση, όχι μόνο των επιχειρήσεων, αλλά και των νοικοκυριών, για παράδειγμα ενός ζευγαριού που θέλει να αγοράσει ένα διαμέρισμα με δάνειο.

Και τα δύο ζητήματα, ο πληθωρισμός και η αύξηση των επιτοκίων, απαιτούν μια κυβέρνηση που θα είναι «πάνω» στο πρόβλημα και θα μπορεί να εφαρμόζει παρεμβάσεις που θα στηρίζουν και θα ανακουφίζουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Αρα οι περιστάσεις απαιτούν και υπουργούς που θα είναι συγκεντρωμένοι στη δουλειά τους και όχι στην επανεκλογή τους.

Η αναταραχή στην παγκόσμια οικονομία που επιταχύνθηκε σημαντικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία δεν είναι κάτι μακρινό και θεωρητικό. Τα σύννεφα μοιάζουν να απέχουν από την Ελλάδα αλλά οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι επιπτώσεις που βιώνουμε ήδη στους λογαριασμούς της ΔΕΗ και στις αντλίες της βενζίνης θα έχουν συνέχεια. Και ο λόγος είναι ότι έχει ήδη αρχίσει η επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης και εκφράζονται φόβοι ακόμη και για τον κίνδυνο παγκόσμιας ύφεσης.

Κι αν οι δηλώσεις παραγόντων της παγκόσμιας οικονομίας (όπως αυτή του επικεφαλής της μεγαλύτερης τράπεζας στον κόσμο, JP Morgan, Τζέιμι Ντάιμον περί επερχόμενου «οικονομικού τυφώνα», ή το «σούπερ κακό προαίσθημα» του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, αφεντικού της Tesla, Ελον Μασκ), απορρίπτονται από κάποιους με το επιχείρημα ότι ίσως εκφράζουν το δικό τους συμφέρον, αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί για την Παγκόσμια Τράπεζα.

Ο διεθνής οργανισμός με έδρα την Ουάσιγκτον, προέβλεπε τον Ιανουάριο παγκόσμια ανάπτυξη 4,1% για φέτος, ενώ την Τρίτη «γκρέμισε» αυτή την πρόβλεψη στο 2,9% για το 2022 προσθέτοντας ότι θα μπορούσε να υποχωρήσει κι άλλο στο 2,1% για φέτος και στο 1,5% το 2023. Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί για στασιμοπληθωρισμό διαρκείας την ώρα που πολλές χώρες ήδη βρίσκονται σε ύφεση. Και τις τελευταίες μέρες αναλυτές ιδιωτικών τραπεζών, όπως της Morgan Stanley, εκφράζουν φόβους για αύξηση της τιμής του πετρελαίου στα 150 δολάρια το βαρέλι το φθινόπωρο.

Τι ζυγίζει το Μαξίμου

Οπως εξηγούν πολιτικοί παρατηρητές, ο κ. Μητσοτάκης θα έχει μπροστά του μέσα στο καλοκαίρι την πιο πολυπαραγοντική εξίσωση που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει εδώ και πολλά χρόνια Πρωθυπουργός, η οποία συνδέεται και με την απόφαση του για την επίσπευση ή μη των εθνικών εκλογών.

Καταρχάς, πολλά θα εξαρτηθούν σε πολιτικό επίπεδο τις επόμενες 80 και κάτι ημέρες (κάθε μέρα έχει σημασία) ως το τέλος Αυγούστου, από το πώς θα κυλήσουν τα κεντρικά κεφάλαια της έντασης με την Τουρκία και της αντιμετώπισης των πυρκαγιών.

Και στα δύο αυτά κεφάλαια οι κίνδυνοι μπορεί να γίνουν ασύμμετροι. Ο Ερντογάν είναι πάντοτε απρόβλεπτος και το ίδιο απρόβλεπτο είναι και το πώς θα κυλήσει το καλοκαίρι στη Μεσόγειο, με δεδομένες τις προβλέψεις για υψηλές θερμοκρασίες και λιγότερες βροχές που ευνοούν την επανάληψη πυρκαγιών μεγάλης κλίμακας. Αν επαναληφθεί το περσινό καλοκαίρι, οι παρατηρητές εκτιμούν ότι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες δυσκολεύει.

Στο πεδίο της οικονομίας, η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να ανακοινώσει ένα νέο πακέτο στήριξης με τον δεύτερο κατά σειρά συμπληρωματικό προϋπολογισμό ως τον Σεπτέμβριο, κάτι που παραδέχεται και μάλιστα σημειώνει η Κομισιόν στην τελευταία της έκθεση για την ενισχυμένη εποπτεία. Ο τουρισμός πάει ως τώρα εξαιρετικά, η ανάπτυξη ήταν 7% στο πρώτο τρίμηνο του 2022 (παρότι συγκρίνεται με τη χαμηλή βάση του αντίστοιχου τριμήνου του 2021 που είχαμε ακόμα ύφεση) και η αξιοπιστία της χώρας, παρά την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων, ενισχύεται και από την επικείμενη έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία.

Αυτά στο επίπεδο του γενικού οικονομικού πλαισίου. Στο επίπεδο που αισθάνονται στις τσέπες τους οι πολίτες και που είναι και αυτό που μετράει στην κάλπη, η κυβέρνηση ποντάρει πολλά στην καλή λειτουργία της πλατφόρμας για το επίδομα ρεύματος που ανοίγει μετά τις 14 Ιουνίου και στη νέα πρωτοβουλία που θα ανακοινωθεί κατά  πληροφορίες στο τέλος Ιουνίου και θα προβλέπει μεγαλύτερα ποσά (όχι 40 και 50 ευρώ το τρίμηνο) στους λογαριασμούς των πολιτών για να αντιμετωπίσουν τις αυξήσεις στις τιμές της βενζίνης.

Σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις που έχουν σημασία σε κοινωνικό επίπεδο, το υπουργείο Εργασίας επιταχύνει την εκκαθάριση των εκκρεμών συντάξεων μέσα στο καλοκαίρι, και ανάλογα με την πρόοδο που θα έχει επιτευχθεί, ο Πρωθυπουργός, λένε οι παρατηρητές, θα μπορεί να υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση λύνει ένα πρόβλημα που χρόνιζε επί δεκαετίες. Παράλληλα, η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, που θα αρχίσει πιλοτικά μέσα στο καλοκαίρι, αφορά μια μεταρρύθμιση που θα μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο σε ό,τι αφορά –τουλάχιστον– την προστασία του ελεύθερου χρόνου των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα.

Στο επίπεδο των εξαγγελιών για το 2023, είναι πολύ πιθανή η οριστική κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και στις αποδοχές των εργαζόμενων στο Δημόσιο αλλά και των συνταξιούχων όλων των ταμείων. Ενώ θεωρείται βέβαιο ότι ύστερα από πολλά χρόνια η κυβέρνηση θα ανακοινώσει (πιθανόν ο ίδιος ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο) την αύξηση των μισθών στο Δημόσιο και το τελικό ποσοστό των αυξήσεων στις συντάξεις από 1.1.2023.

Κοντολογίς, αν δεν πάμε σε θερμό επεισόδιο με την Τουρκία και δεν καεί η Ελλάδα το καλοκαίρι, κι αν οι πολίτες αισθανθούν ότι τα φέρνουν βόλτα, έστω με τα επιδόματα της κυβέρνησης, τότε οι παρατηρητές εκτιμούν ότι το περιβάλλον θα ευνοεί πολιτικά την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες το φθινόπωρο. Ιδίως αν οι δημοσκοπήσεις συνεχίσουν να δείχνουν τη διαφορά της ΝΔ από τον ΣΥΡΙΖΑ πάνω από το επίπεδο του εκλογικού αποτελέσματος του 2019.

Από οικονομική σκοπιά, το φθινόπωρο είναι ίσως η μοναδική και τελευταία ευκαιρία που θα υπάρξει να διέλθουμε από το τρίμηνο των διπλών εκλογών με κάποιες ακόμα δυνάμεις, ώστε στη συνέχεια να μπορεί η χώρα να αντιμετωπίσει συντεταγμένα και με κυβέρνηση με νωπή εντολή τις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής καταιγίδας που οι περισσότεροι αναλυτές τοποθετούν τον επόμενο χειμώνα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News