Τα γεγονότα που παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα ολόκληρη η Ελλάδα στον θεσσαλικό κάμπο -με τα ελικόπτερα να μετατρέπονται σε γέφυρες ζωής για ανθρώπους στα όρια της αντοχής τους, τη λίστα των θυμάτων να μεγαλώνει και τη μεγάλη αγωνία για τους αγνοούμενους- αλλάζουν τα πράγματα και στο κυβερνητικό επίπεδο. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις οι ανατροπές θα είναι σημαντικές και θεωρούνται πλέον δεδομένες.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντιμέτωπος με τα προβλήματα και την ανασφάλεια που προκάλεσαν στους πολίτες τα γεγονότα του διμήνου (Νέα Αγχίαλος, Νέα Φιλαδέλφεια, Εβρος, Βόλος, Καρδίτσα) αλλά και προσεγγίσεις που εγείρουν ερωτήματα, όπως η περίπτωση Βαρβιτσιώτη και η δήλωσή του για τη δολοφονία του Αντώνη Καρυώτη, φέρεται να ετοιμάζει τις επόμενες κινήσεις του.

Πέρα από την ανάληψη του συντονισμού του έργου της διάσωσης από το Μέγαρο Μαξίμου, ενεργοποιείται και αλυσίδα αποφάσεων για να αντιμετωπιστεί η εικόνα αποδιοργάνωσης που εξέπεμψε ο κρατικός μηχανισμός σε περιφερειακό, τοπικό αλλά και κεντρικό, συντονιστικό επίπεδο, τους δύο τελευταίους μήνες.

Το κλίμα είναι βαρύ στο Μαξίμου. Τα πρόσωπα που με βάση τις υπάρχουσες  πληροφορίες θεωρείται πιθανό να μετακινηθούν είναι ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας και ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης. 

Αν για τον κ. Κικίλια τα ζητήματα αφορούν την αντίδραση του κράτους στις πυρκαγιές και τις πλημμύρες, για τον κ. Βαρβιτσιώτη, πέρα από την απουσία του Λιμενικού Σώματος στον Πειραιά, τίθεται και ζήτημα νοοτροπίας που φανέρωσε η προσπάθεια εξίσωσης θύτη και θύματος μετά τη δολοφονία του Αντώνη Καρυώτη. Υπό αυτή την έννοια, η περίπτωσή του κ. Βαρβιτσιώτη βρίσκεται πιο κοντά σε αυτή του Νότη Μηταράκη ο οποίος αποπέμφθηκε τον Ιούλιο από τη θέση του υπουργού Προστασίας του Πολίτη διότι έκανε διακοπές την ώρα που μαίνονταν οι φωτιές. 

Ωστόσο οι σκέψεις που γίνονται στην κυβέρνηση είναι ευρύτερες και οι ανησυχίες πολλαπλές που φτάνουν ακόμη και ως το οργανωτικό μοντέλο σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. 

Σημειώνεται ότι στις αρρυθμίες που κατεγράφησαν το τελευταίο διάστημα περιλαμβάνεται, σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο, και το κρίσιμο ζήτημα του κόστους ζωής και των υπερβολικών ανατιμήσεων (το 50% οφείλεται σε αύξηση των κερδών, δηλαδή στον λεγόμενο «πληθωρισμό της απληστίας»). Θέμα που αφορά μεταξύ άλλων τη λειτουργία του ανταγωνισμού και εμπίπτει στις αρμοδιότητες του υπουργείου Ανάπτυξης και του υπουργού Κώστα Σκρέκα. 

Πίσω στο θέμα της κλιματικής κρίσης και της οργανωτικής επάρκειας του κράτους.

Η εικόνα στη Θεσσαλία, παρά τη δεδομένη βαρύτητα του -πρωτοφανούς σύμφωνα με τους επιστήμονες- φαινομένου και την αισθητή βελτίωση του διασωστικού έργου την Παρασκευή, φέρνει στην επιφάνεια ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα:

–Κατέρρευσαν όντως αντιπλημμυρικά έργα που φτιάχτηκαν πρόσφατα; Υπήρξαν καθυστερήσεις στην αξιοποίηση κονδυλίων για να κατασκευαστούν σημαντικά έργα υποδομής; Με δεδομένο ότι το 2021, έναν χρόνο μετά τον «Ιανό», ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός γνώριζε, όπως σημείωσε το ρεπορτάζ του Protagon, τις «Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας» που επιβεβαιώθηκαν δραματικά, προχώρησε στις απαραίτητες ενέργειες; 

–Γιατί καθυστέρησε η εμπλοκή του στρατού με στελέχη και εναέρια μέσα; Από μόνη της η ορατή ενίσχυση του διασωστικού έργου την Παρασκευή, θέτει το ζήτημα γιατί δεν είδαμε νωρίτερα τη συνδρομή του στρατού σε μια καταστροφή τέτοιας κλίμακας. Δεν ζητήθηκε άραγε από την Πολιτική Προστασία που ίσως υπερεκτίμησε τις δυνάμεις της; Μήπως δεν ενημέρωσαν εγκαίρως υψηλόβαθμα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων τους αρμόδιους για την έκταση του φαινομένου; Υπήρξε έλλειμμα συντονισμού; Είναι δεδομένο ότι με την ισχυρή παρουσία τους στην κεντρική Ελλάδα, οι ένοπλες δυνάμεις είχαν από την αρχή σαφή εικόνα των συνθηκών που επικρατούσαν.  

Ο υπουργός Αμυνας Νίκος Δένδιας, που επέστρεψε εσπευσμένα από το ταξίδι του στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δήλωσε την Παρασκευή: «Επιθυμώ να διαβεβαιώσω την ελληνική κοινωνία ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις θα συνεχίσουν να παρέχουν βοήθεια όπου κληθούν από το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο για τη Διαχείριση Κρίσεων του Υπουργείου Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας και σε συνεργασία με τις υπόλοιπες αρμόδιες Αρχές. Οπως προβλέπεται από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, έχοντας τεθεί σε ετοιμότητα από την Τετάρτη το βράδυ. Ουδεμία καθυστέρηση υπήρξε».

Το κλειδί εδώ είναι το «όπου κληθούν» και η αναφορά στην Τετάρτη το βράδυ. Αφήνει να εννοηθεί ο κ. Δένδιας ότι κάποιος καθυστέρησε να ζητήσει τη συνδρομή του στρατού; Αφού ήταν έτοιμες οι δυνάμεις από την Τετάρτη το βράδυ, γιατί δεν εκλήθησαν νωρίτερα να συνδράμουν όταν από τα ξημερώματα της Πέμπτης πνιγόταν ο Παλαμάς στην Καρδίτσα;

Τις τελευταίες ώρες η έμφαση στις άμεσες ενέργειες για τη στήριξη των πληγέντων δεν είναι η μόνη διάσταση που απασχολεί τον πυρήνα της κυβέρνησης. Κατά τις πληροφορίες, πέρα από τις αυτονόητες και επιβεβλημένες ενέργειες – απεγκλωβισμοί πολιτών, τροφοδοσία, περίθαλψη και στέγαση, αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης και της υδροδότησης, καταγραφή ζημιών, αποζημιώσεις, αποκατάσταση υποδομών- η σκέψη ξεφεύγει από τα καθιερωμένα. 

Ο προβληματισμός φτάνει ως το διοικητικό μοντέλο της χώρας, ένα κεφάλαιο που αναμένεται να ανοίξει μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου.

Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Αγγελος Κωβαίος στο Protagon «οι τάχα μεταρρυθμίσεις, αρχικά του “Καποδίστρια” στη δεκαετία του 1990 και εν συνεχεία του “Καλλικράτη”, στη δεκαετία του 2010, δημιούργησαν ένα αυτοδιοικητικό τέρας που δεν λειτουργεί και έχει παραλύσει τη χώρα». 

Και η διαχείριση των πολυσυζητημένων αντιπλημμυρικών έργων από την Περιφέρεια Θεσσαλίας μετά τον «Ιανό» θέτει ένα ευρύτερο ερώτημα για τον έλεγχο του κράτους στους «μικρούς πρωθυπουργούς» των 13 περιφερειών. Και κυρίως στο πώς διαχειρίζονται τα κονδύλια των φορολογούμενων και της ΕΕ για κρίσιμα έργα που αφορούν ανθρώπινες ζωές. 

Παράλληλα, το μέγα συμβάν με τις πρωτοφανείς πλημμύρες καθιστά πλέον επιτακτική την ανάγκη μιας νέας προσέγγισης για την πολιτική προστασία. Η κλιματική κρίση αποτελεί πλέον ένα τόσο σοβαρό κεφάλαιο, ώστε απαιτείται να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση ακόμη και από αυτή που δόθηκε για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Διότι στην περίπτωση της πανδημίας υπήρχε από την αρχή η πρόβλεψη ότι κάποια στιγμή θα έκλεινε τον κύκλο της. Ενώ η κλιματική κρίση δεν έχει ορίζοντα τέλους.

Ξέρουμε μόνο ότι τα πράγματα θα γίνονται όλο και χειρότερα.

Μάθαμε επίσης με τον πλέον πικρό τρόπο ότι τόσο οι υποδομές όσο και η οργάνωση της κρατικής μηχανής και της πολιτικής προστασίας -παρά τις φιλότιμες έως και ηρωικές προσπάθειες στελεχών της- δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της νέας αυτής εποχής. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News