Χρησιμοποιώντας τη φράση «τα καλύτερα έρχονται» τις ημέρες πριν από το Πάσχα ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αρχίσει να βάζει σε υποψίες τους πολιτικούς αναλυτές για τις επόμενες πρωτοβουλίες του. Κάπως έτσι, από νωρίς το πρωί της Τρίτης, πρώτη εργάσιμη μέρα μετά την πασχαλινή ανάπαυλα, όσοι βρίσκονταν στα δημοσιογραφικά γραφεία ανέμεναν στις 12 το μεσημέρι τις ανακοινώσεις για το επικυρωμένο από την Eurostat πρωτογενές ισοζύγιο του 2024.

Την ανακοίνωση των στοιχείων για πρωτογενές πλεόνασμα ρεκόρ 4,8% του ΑΕΠ το 2024, ήτοι 11,4 δισ. ευρώ (έναντι 4,5 δισ. ευρώ το 2023), ακολούθησε η ανακοίνωση του κ. Μητσοτάκη για την επιστροφή ενός ενοικίου στους ενοικιαστές κάθε Νοέμβριο και τη μόνιμη ενίσχυση με 250 ευρώ, καθαρά, σε συνταξιούχους και ΑμεΑ (αναλυτικά εδώ).

Πριν δούμε κάποιες πτυχές αυτών των μέτρων, ας ρίξουμε μια ματιά στο τάιμινγκ της εφαρμογής τους και στα σενάρια που αναπόφευκτα τροφοδοτούν.

Εχοντας ανακτήσει δημοσκοπικό έδαφος μετά τον «χειμώνα των Τεμπών» κι έχοντας απέναντί του νέο αντίπαλο, την Πλεύση Ελευθερίας και τη Ζωή Κωσνταντοπούλου (που δεν αποκλείει τη δραχμή), οι πλανήτες της πολιτικής σεναριολογίας έχουν αρχίσει να ευθυγραμμίζονται σε ό,τι αφορά τις προθέσεις του Πρωθυπουργού για το επόμενο φθινόπωρο. Πρόκειται για σενάρια που έχουν ως βασικό συστατικό την πιθανότητα μιας αναμέτρησης διλημματικού χαρακτήρα με αιχμή την οικονομία.

Παρότι ο Πρωθυπουργός έχει ξεκαθαρίσει ότι οι εκλογές θα γίνουν και αυτή τη φορά στο τέλος της τετραετίας και παρότι κατά την πρώτη θητεία του έλεγε το ίδιο διαψεύδοντας στην πράξη όλα τα σενάρια για πρόωρες εκλογές, αναλυτές βλέπουν ήδη ένα παράθυρο ευκαιρίας.

Με δεδομένο ότι οι προβλέψεις για τον Τουρισμό και τα καλοκαιρινά έσοδα είναι καλές, θεωρείται βέβαιο ότι ο κ. Μητσοτάκης θα είναι σε θέση να ανακοινώσει τον Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ νέα μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων και μείωσης των φόρων, που θα μπουν στον Προϋπολογισμό του 2026, ο οποίος ψηφίζεται όπως είναι γνωστό τον Δεκέμβριο. Βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση και η ρήτρα της ΕΕ για τις αμυντικές δαπάνες που εκτιμάται ότι θα προσφέρει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο στην περιοχή των 800 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Πολιτικός αναλυτής που μίλησε στο Protagon μετά τις ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη στάθηκε σε ορισμένα χαρακτηριστικά του τριμήνου που μεσολαβεί ανάμεσα στις αρχές/μέσα Σεπτεμβρίου (ΔΕΘ) και στα μέσα Δεκεμβρίου (ψήφιση Προϋπολογισμού).

Αυτά είναι οι ανακοινωθείσες παροχές του Νοεμβρίου, η αναμονή ότι θα υπάρχει κυβέρνηση να ψηφίσει τον Προϋπολογισμό των παροχών του 2026 τον Δεκέμβριο του 2025 καθώς και το γεγονός ότι η δεύτερη θέση της Ζωής Κωνσταντοπούλου στις δημοσκοπήσεις προσφέρει το έδαφος για ένα ξεκάθαρο δίλημμα.

Με δεδομένο ότι η κυρία Κωνσταντοπούλου δεν αποκλείει τη δραχμή και δεν έχει κρύψει την επιθυμία της να κηρύξει παράνομο το χρέος (ή μέρος του), κάτι που οδηγεί αυτομάτως σε ασύντακτη χρεοκοπία, ο κ. Μητσοτάκης θα μπορούσε να αντιπαραβάλει τα δικά του επιχειρήματα:

♦ Για παράδειγμα, ότι παρά τις δυσκολίες, τις αβελτηρίες του κράτους και το κύμα του πληθωρισμού η Ελλάδα κατέγραψε ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους από άλλες χώρες της ευρωζώνης και ότι τώρα μπορεί να μοιραστεί ένα μέρισμα αυτής της ανάπτυξης στους ασθενέστερους σε περιβάλλον σταθερότητας, ασφάλειας και αναβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης.

Σε κάθε περίπτωση, αν προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές στις αρχές Σεπτεμβρίου μπορούν να γίνουν όχι μία, αλλά στο πιο ακραίο σενάριο ακόμη και δύο επιπλέον αναμετρήσεις (αν δεν προκύψει αυτοδυναμία) ώστε η νέα κυβέρνηση να ψηφίσει τον Προϋπολογισμό του 2026 πριν από τα Χριστούγεννα.

Ενώ, σε κάθε περίπτωση, τα σενάρια περί πρόωρων εκλογών που πάντοτε τροφοδοτούνται από τις ανακοινώσεις για παροχές κατά το δεύτερο μισό μιας κυβερνητικής θητείας, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν θετικά σε ό,τι αφορά την ετοιμότητα και την εγρήγορση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ. Ιδίως σε μια περίοδο που δεν απουσιάζουν ούτε η γκρίνια ούτε η διάθεσή για επιμέρους αντάρτικα (κατάθεση ερωτήσεων κλπ.).

Η λογική της παρέμβασης 

Ολα αυτά είναι βέβαια σενάρια και μέχρι να υλοποιηθούν ή να διαψευστούν, θα πρέπει να εξεταστεί το πολιτικό σκεπτικό των μέτρων που ανακοινώθηκαν από τον Πρωθυπουργό. Aλλά και τα επιμέρους κενά τους.

Το πρώτο πεδίο είναι το Στεγαστικό, όπου η ξέφρενη πτήση των ενοικίων που έφεραν μεταξύ άλλων η εξάπλωση των Airbnb και η χαμηλή προσφορά, έχει φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τους ενοικιαστές που ανήκουν στα εισοδηματικά στρώματα από τη μεσαία τάξη και κάτω. Και ιδίως τους νέους και τους φοιτητές. Το μέτρο που ανακοίνωσε ο κ. Μητσοτάκης προβλέπει ότι το κράτος θα επιστρέφει στον τραπεζικό λογαριασμό των ενοικιαστών κάθε Νοέμβριο το 1/12 του συνολικού ετήσιου μισθώματος μέχρι τα 800 ευρώ, με επιπλέον 50 ευρώ ανά εξαρτώμενο τέκνο. Πρόκειται ασφαλώς για σημαντική ανάσα, απολύτως αναγκαία, η οποία απαντά σε ένα οξύ κοινωνικό πρόβλημα των τελευταίων ετών.

Οι επιμέρους πτυχές, οι οποίες χωρούν κάποια συζήτηση, είναι τα εισοδηματικά κριτήρια, τα οποία ευθυγραμμίζονται με εκείνα του προγράμματος «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 2». Δηλαδή τα όρια εντός των οποίων δικαιούται κανείς το επίδομα έχουν ως εξής:

-Για τον άγαμο είναι τα 20.000 ευρώ ετήσιου εισοδήματος

-Για τον έγγαμο τα 28.000 ευρώ συν 4.000 ευρώ για κάθε παιδί

Τα κριτήρια αυτά πιάνουν την πάλαι ποτέ μεσαία τάξη η οποία είδε τα οικονομικά της να υποβαθμίζονται μετά τα Μνημόνια. Η κυβέρνηση σημειώνει ότι το μέτρο καλύπτει το 80% των ενοικιαστών στη χώρα (και τη φοιτητική κατοικία), ωστόσο είναι προφανές ότι κάποιοι μένουν απέξω. Για παράδειγμα, πολλές από τις οικογένειες της μεσαίας τάξης που κόβονται από τα εισοδηματικά κριτήρια είναι βέβαιο ότι σε συνθήκες γενικευμένης ακρίβειας δεν τα φέρνουν εύκολα βόλτα.

Παράλληλα, το μέτρο αυτό, που δεν παύει προφανώς να είναι πολύ σημαντικό, συνοδεύεται από ορισμένες προκλήσεις ή σημεία που χρήζουν προσοχής. Το πρώτο είναι να μην αποτελέσει πρόσχημα για νέες αυξήσεις ενοικίων από ιδιοκτήτες που θα λειτουργήσουν κερδοσκοπικά και θα ζητήσουν ένα μέρος της κρατικής επιδότησης από τους ανθρώπους που μένουν στα σπίτια τους.

Επίσης, το μέτρο δεν αντιμετωπίζει το ζήτημα της χαμηλής προσφοράς, τονώνοντας δυνητικά και τη ζήτηση. Το πρόβλημα αυτό φάνηκε και σε ό,τι αφορά τις τιμές για την αγορά κατοικίας καθώς τα προγράμματα «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 1» και «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 2» είχαν ως μειονέκτημα το γεγονός ότι πρόσθεσαν ζήτηση για παλαιότερα ακίνητα σε μια αγορά που ήδη υπήρχε υψηλή ζήτηση και χαμηλή προσφορά. Αρα συνέβαλαν έτσι και στην αύξηση των τιμών.

Στον αντίποδα ωστόσο, σε ό,τι αφορά τα ενοίκια, το επίδομα που ανακοινώθηκε προσφέρει ένα θετικό κίνητρο να δηλώνεται ολόκληρο το ποσό το ενοικίου (χωρίς τα «μαύρα» που αποτελούν γνωστή πρακτική), κάτι που μπορεί να αυξήσει τα έσοδα του κράτους από τη φορολογία για τους ιδιοκτήτες. Πολύ απλά γιατί βάσει του δηλωμένου ενοικίου θα δίδεται και η ενίσχυση, επομένως οι ενοικιαστές θα έχουν συμφέρον να «φαίνεται» το πλήρες ποσό.

Το μέτρο για τις συντάξεις

Το μέτρο τώρα για τις συντάξεις που προβλέπει ότι περίπου 1,44 εκατ. χαμηλοσυνταξιούχοι, ανασφάλιστοι υπερήλικες και άτομα με αναπηρία θα λαμβάνουν επίδομα 250 ευρώ κάθε χρόνο στο τέλος Νοεμβρίου είναι ασφαλώς κι αυτό ιδιαίτερα θετικό.

Κι εδώ βέβαια μπορούν να γίνουν επιμέρους παρατηρήσεις που είναι λίγο πολύ οι ίδιες μετά τις τρομακτικές περικοπές της μνημονιακής περιόδου για τους συνταξιούχους οι οποίοι θεμελίωσαν με τις εισφορές τους (επειδή είχαν υψηλότερες αποδοχές ή εργάστηκαν περισσότερα χρόνια) το δικαίωμα σε υψηλή σχετικά σύνταξη. Η κατηγορία αυτή δεν υποστηρίζεται από τα ανακοινωθέντα μέτρα.

Δεν μιλάμε ωστόσο για μαγικό ραβδί ή λεφτόδεντρο αλλά για παρεμβάσεις με την έγκριση των θεσμικών εταίρων της χώρας και μέχρι του σημείου που δεν απειλείται η ομαλή πορεία των δημοσιονομικών. Η οποία, αν συνεχιστεί, θα μπορούσε να προσφέρει τη δυνατότητα διόρθωσης περισσότερων αδικιών τα επόμενα χρόνια.

Διάλεξε γήπεδο 

Οπως φαίνεται, το πεδίο που επιλέγει ο Πρωθυπουργός για την εκλογική σύγκρουση είναι αυτό της οικονομίας, με την σκέψη ότι κάποια από τα μέτρα, σε συνδυασμό με τις φοροελαφρύνσεις που έχουν προαναγγελθεί και αναμένεται να ανακοινωθούν στη ΔΕΘ, θα έχουν αισθητό αντίκρισμα στις τσέπες των πολιτών.

Κατά τούτα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μοιάζει να ποντάρει στην δοκιμασμένη συνταγή του συνδυασμού «παροχές-προσδοκία», γνωρίζοντας ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεν έχουν σχεδόν τίποτε να αντιπαραβάλουν σε αυτό το πεδίο. Ενώ, από την άλλη, η σύγκριση με την κυρία Κωνσταντοπούλου θα προσθέτει περιεχόμενο στην ανάγκη για μια προσεκτική και συνετή κυβέρνηση που δεν θα οδηγήσει σε περιπέτειες.

Υπό αυτήν την έννοια, το δίλημμα θα είναι μάλλον σαφές. Πασπαλισμένο δε και με μικρότερες ή μεγαλύτερες δόσεις «σταθερότητας» για κάθε χρήση, αναμένεται ότι θα δώσει ενδιαφέρον περιεχόμενο στην εκλογική αναμέτρηση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News