Κάπου μακριά, από σύνορα και βάρκες και κορονοϊούς και μάχες στα σόσιαλ μίντια, γεννιέται (ναι, συμβαίνει και αυτό, ξέρετε) μια νέα μουσική. Σε κάποιο δωμάτιο, σε κάποιον υπολογιστή.

Και καθώς υπάρχουν, πέρα από εκείνους που ερίζουν για κείνο που μας χωρίζει, και εκείνοι που ακόμη μπορούν να πιστεύουν σε εκείνο που μας ενώνει, την Τέχνη, τον Πολιτισμό, μπορεί ακόμη και σε εποχές χαλεπές εν γένει να έχουν τη διάθεση κάποιοι να θέσουν ένα ερώτημα: Που πάει, άραγε, η νέα μουσική όταν γεννιέται;

Φανταστείτε ότι αυτό το τόσο απλό και τόσο σύνθετο ερώτημα έγινε, από το 2016, ένα τετραετές ευρωπαϊκό πρόγραμμα, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και άλλους οκτώ πολιτιστικούς ευρωπαϊκούς φορείς, με στόχο να δώσει απαντήσεις και λύσεις. Την Πέμπτη 5 και την Παρασκευή 6 Μαρτίου 2020, λοιπόν, αυτό το πρόγραμμα που απέδωσε καρπούς και υλικό για σκέψη και εφαρμογή, συγκροτείται σε ένα μεγάλο διεθνές συνέδριο (στη Στέγη) του «Interfaces», υπό τον τίτλο «Πολιτιστικές συνέργειες, δημιουργικότητα & καινοτομία». Με την υποστήριξη του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη». Δημιουργική ακόμη και κόντρα στα σημεία των καιρών – και ο νοών νοείτω.

«Είναι η τελευταία πράξη στο τετραετές πρόγραμμα», μου εξηγεί ο Εκτελεστικός Διευθυντής και Επιμελητής Μουσικού Προγράμματος στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, Χρήστος Καρράς, που ανοίγει στις 20:00 της Τετάρτης το συνέδριο. Ένα συνέδριο, συνεχίζει, με στόχο καταρχάς την κινητικότητα των καλλιτεχνών και των ανθρώπων του Πολιτισμού στην Ευρώπη, την καλλιέργεια της τεχνογνωσίας στο ίδιο πεδίο, την ανταλλαγή εμπειριών και πολιτιστικών δράσεων, αλλά και – το κυριότερο, που μας αφορά όλους – την ενίσχυση του Πολιτισμού στην κοινωνία. Το πρόγραμμα, όπως και το διεθνές συνέδριο, εστίασε και εστιάζει στην σύγχρονη μουσική δημιουργία στην Ευρώπη. Αναζητώντας, όπως λέει ο κ. Καρράς, νέους τρόπους για να φέρει τη νέα μουσική (που γεννιέται κόντρα στα σημεία των καιρών) σε ένα νέο κοινό.

Για να γινόμαστε πιο σαφείς, στο συνέδριο θα παρουσιαστεί (την Πέμπτη) μια έρευνα του παρισινού Ινστιτούτου Έρευνας Συντονισμού Μουσικής και Ακουστικής, Ircam, για τη νέα μουσική στην Ευρώπη, σύμφωνα με την οποία: 1. Το κοινό για τη νέα μουσική υπάρχει, αλλά δεν βοηθιέται να την προσεγγίσει από την έλλειψη προβολής της. 2. Δεν βοηθιέται στην προσέγγισή της όταν δεν πειραματίζεται «πιο φιλικά και πιο χαλαρά, με νέους τρόπους, σε ιδιαίτερους χώρους / τόπους και με ιδιαίτερη θεματική. Με τρόπους δηλαδή που ΄να προκαλούν και να οδηγούν στην καλύτερη κατανόησή της. 3. Χρειάζεται μεγαλύτερη παρουσία ή παρουσίαση, αν θέλετε, της νέας μουσικής στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στα σχολεία, δηλαδή, ώστε να μαθαίνουν οι νεότεροι ότι «ήχος δεν είναι μόνον αυτό που ακούγεται από τα μέινστριμ μέσα».

Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκαν και πειραματίστηκαν οι εταίροι του εν λόγω προγράμματος: Πανεπιστήμιο De Montfort (Βρετανία), Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο EUC Κύπρου, Ircam (Γαλλία), Κέντρο για τις Τέχνες και την Τεχνολογία των Μέσων ZKM (Γερμανία), CREMAC (Ρουμανία), Q-Ο2 και Ictus (Βέλγιο), Klangforum (Αυστρία), με το συντονισμό του δικτύου Interfaces από τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Ένα παράδειγμα, που μου δίνει ο Χρήστος Καρράς, είναι οι εταίροι στο Βέλγιο, οι οποίοι δοκίμασαν μια πιο ελεύθερη συναυλιακή μορφή, που «επέτρεπε την εύκολη μετακίνηση του κοινού από διαφορετικές σκηνές, χωρίς το στημένο συναυλιακό περιβάλλον, κάτι που δοκιμάσαμε και εδώ, στη Στέγη, με το Open Day. Ή σε διαφορετικούς χώρους, όπως το παλιό Χρηματιστήριο Αθηνών ή η Αρχαία Μεσσήνη. Το παρισινό Ircam πειραματίστηκε με μια συναυλία στην Εσπλανάδα μπροστά στο Κέντρο Πομπιντού».

Απέδωσαν, άραγε, όλα αυτά τα «πειράματα»; Καταφατική είναι η απάντηση του Επιμελητή Μουσικού Προγράμματος στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. «Καταρχάς δημιουργούν μια περιέργεια στο κοινό. Έπειτα το κάνουν να έχει μια λιγότερο «ακαδημαϊκή» αίσθηση. Ζει κάτι που είναι ολοκληρωμένα βιωματικό.

»Βιωματικές ήταν και οι δράσεις σε σχολεία, με την συμμετοχή των ίδιων των παιδιών στη δημιουργία. Επίσης, στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, για παράδειγμα, δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε μια διαδικτυακή πλατφόρμα για τη νέα μουσική στην Ευρώπη. Και αλλού αναπτύχθηκαν δράσεις που εκμεταλλεύθηκαν τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες. Μαζί με το γερμανικό ZKM αναπτύξαμε στη Στέγη μια εφαρμογή για διαδραστικούς περιπάτους, που δοκιμάστηκαν στη Θεσσαλονίκη και την Καρλσρούη, με την οποία ενώ περπατάς ακούς και σύγχρονες ηχητικές παρεμβάσεις, σχετικά με τον χώρο στον οποίο βρίσκεσαι».

Όλα αυτά «και πολλά άλλα από όσα κάναμε έρχεται να παρουσιάσει το συνέδριο του Interfaces», μου εξηγεί στο τέλος ο Χρήστος Καρράς. Και στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση έχουν κληθεί για το διήμερο 16 ευρωπαϊκά δίκτυα, που θα παρουσιάσουν την δική τους εμπειρία. Άξονας; 1. Η δικτύωση και πολιτιστική κατάρτιση των ίδιων των λειτουργών πολιτιστικών προγραμμάτων σαν κι αυτό. 2. Ο δημόσιος χώρος και πως αυτός ανοίγεται στη σύγχρονη τέχνη, όπως και τι σημασία έχει αυτό στην προσέλκυση νέων κοινών. 3. Οι νέες τεχνολογίες και η καινοτομία στον τομέα της νέας μουσικής. 4. Η προσέλκυση κοινοτήτων που δεν έχουν επαφή με την σύγχρονη (μουσική, εν προκειμένω) δημιουργία.

Και για να κλείσουμε με ένα απάνθισμα για τους λάτρεις των αριθμών, στο Interfaces, πέρα από τους οκτώ πολιτιστικούς εταίρους, συμμετείχαν ή παρουσιάστηκαν: 400 καλλιτέχνες, μουσικοί και ερευνητές, 7 προγράμματα καλλιτεχνικής φιλοξενίας σε 4 χώρες, 7 φεστιβάλ, 180 παραστάσεις και συναυλίες, 10 συνέδρια, 120 residencies καλλιτεχνών, 4 διαδραστικοί ηχητικά περίπατοι (soundwalks), 20 κύκλοι εργαστηρίων, 15 δράσεις σε πάνω από 30 σχολεία στην Κύπρο, τη Γαλλία, την Ελλάδα και τη Βρετανία, 14 νέα έργα ρεπερτορίου για νέους μουσικούς, 28 νέες παραγωγές και αναθέσεις. Διότι, όπως προείπαμε, υπάρχουν και γεννιούνται και αυτά, πέρα από βάρκες, σύνορα και μάχες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News