«Πρέπει η Ευρώπη να ανησυχεί;», διερωτάται ο Economist στο εξώφυλλό του με φόντο μια φωτογραφία όχι του Βλαντίμιρ Πούτιν αλλά της Τζόρτζια Μελόνι, η οποία την ερχόμενη Κυριακή θα αναδειχθεί, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, νικήτρια της εκλογικής αναμέτρησης στην Ιταλία. Συνοψίζοντας την άποψη του έγκριτου βρετανικού περιοδικού ο Λούκα Αντζελίνι της Corriere della Sera γράφει πως η Ευρώπη «λίγο, ναι, πρέπει να ανησυχεί, αλλά μάλλον όχι ιδιαίτερα».

Πρέπει να ανησυχεί λίγο γιατί τα πολιτικά φρονήματα της πολιτικού που φιλοδοξεί να (και κατά πάσα πιθανότητα θα) καταστεί η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας, κάνουν τους θιασώτες του φιλελευθερισμού να ανατριχιάζουν: «τα Αδέλφια της Ιταλίας (το κόμμα της) έχουν τις ρίζες τους στον νεοφασισμό. Στις ομιλίες της η Μελόνι βάλλει κατά των παράτυπων μεταναστών και της “ιδεολογίας της αφύπνισης” (woke). Στην αρχή του τρέχοντος έτους είπε στους συντηρητικούς Αμερικανούς πως “η ταυτότητά μας, στο σύνολό της, δέχεται επίθεση”. Υπερασπίζεται και θαυμάζει τον Βίκτορ Ορμπαν, τον λαϊκιστή πρωθυπουργό της Ουγγαρίας», αναφέρεται ενδεικτικά στο άρθρο του Economist.

Ενδεχομένως η Ευρώπη να πρέπει να ανησυχεί και λίγο παραπάνω, εάν μαζί με την επικείμενη επιτυχία της Μελόνι στην Ιταλία, συνυπολογιστούν η πρόσφατη επιτυχία της σουηδικής ακροδεξιάς υπό την ηγεσία του Τζίμι Ακεσον και το 41% που έλαβε η Μαρίν Λεπέν τον περασμένο Απρίλιο στη Γαλλία. Ολα αυτά αποτελούν σημάδια μιας πιθανής ανατροπής των ισορροπιών στις Βρυξέλλες, προς όφελος μιας «εθνικιστικής και σκληροπυρηνικής Δεξιάς» η οποία κυριαρχεί εδώ και καιρό στην Ουγγαρία και στην Πολωνία. Οπως ανέφερε στους Financial Times και η Κατρίν Φιεσί, συγγραφέας του βιβλίου «Λαοκρατία: Η Τυραννία της Αυθεντικότητας και η Ανοδος του Λαϊκισμού», η ηγέτιδα των Αδελφών της Ιταλίας είναι «πραγματικά μια συντηρητική εθνικίστρια. Αυτό που πρόκειται να δούμε είναι ένα “Italy First”».

Υφίστανται επίσης – δεν παραλείπει, φυσικά, να αναφέρει ο Economist – οι εύλογες ανησυχίες τραπεζιτών και επενδυτών, οι οποίοι φοβούνται πως η Τζόρτζια Μελόνι θα συγκρουστεί με την ΕΕ, δεν θα προβεί σε αυστηρή εφαρμογή των όποιων απαραίτητων μεταρρυθμίσεων και θα χάσει τον έλεγχο του δυσθεώρητου δημόσιου χρέους της Ιταλίας, ύψους 2,7 τρισεκατομμυρίων ευρώ.

Ζήτημα αποτελεί και η έλλειψη εμπειρίας σε κυβερνητικό έργο (τα Αδέλφια της Ιταλίας ιδρύθηκαν το 2012 ενώ στις εκλογές του 2018 έλαβαν μόλις το 4% των ψήφων) όσο και το γεγονός πως στον κυβερνητικό συνασπισμό της Μελόνι θα μετέχουν τα κόμματα του Σίλβιο Μπερλουσκόνι (Forza Italia) και του Ματέο Σαλβίνι (Λέγκα), «δύο αναξιόπιστα πρόσωπα», σύμφωνα με το λονδρέζικο περιοδικό, οι σχέσεις των οποίων με τις Βρυξέλλες υπήρξαν δύσκολες και τεταμένες κατά το παρελθόν. Μάλιστα, τόσο ο Μπερλουσκόνι όσο και ο Σαλβίνι, φθονώντας την επιτυχία της συμμάχου-αντιπάλου τους, θα μπορούσαν στο μέλλον να υπονομεύσουν την ενότητα της κυβέρνησης που θα σχηματιστεί.

Με λίγα λόγια, «οι κίνδυνοι είναι προφανείς». Ομως υπάρχουν και λόγοι για να παραμείνουν τουλάχιστον ψύχραιμες οι Βρυξέλλες. Ο Economist αναφέρεται καταρχάς τον ενεργό ρόλο που διαδραματίζουν στην ιταλική πολιτική ο εκλεγμένος Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο επικεφαλής του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ιταλίας, οι οποίοι στην παρούσα φάση είναι αμφότεροι «υποδειγματικοί κεντρώοι». Επίσης έχει παρέλθει ο καιρός των βαρύγδουπων δηλώσεων περί εξόδου από την ΕΕ ή από την ευρωζώνη, γιατί τόσο ο Σαλβίνι όσο και η Μελόνι, γνωρίζουν πως το 71% των Ιταλών τάσσεται υπέρ του κοινού νομίσματος.  

Η Τζόρτζια Μελόνι έχει επίσης δεσμευτεί να εφαρμόσει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που συνέθεσε η απερχόμενη κυβέρνηση και ενέκρινε η Κομισιόν. Δηλώνει, ωστόσο, πως θα επιδιώξει την τροποποίησή του σε συμφωνία, πάντα, με τις Βρυξέλλες. Αλλά ο Economist θεωρεί απίθανο το ενδεχόμενο να ριψοκινδυνεύσει τα 200 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και τη δυνατότητα της Ιταλίας να ωφεληθεί από το νέο εργαλείο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την αγορά ομολόγων.

«Βαθιά μέσα της η Μελόνι είναι ευρωσκεπτικίστρια. Αλλά οι συνθήκες δεν επιτρέπουν πολλά μπερδέματα, εκτός και εάν θέλουμε να οδηγηθεί η χώρα στην χρεοκοπία. Βρισκόμαστε εν μέσω μιας κρίσης και οι αγορές έχουν στραμμένη την προσοχή τους στην Ιταλία. Θα την παρακολουθούν σε κάθε της βήμα», ανέφερε σχετικά στους Financial Times η Νάταλι Τότσι, διευθύντρια της ιταλικής δεξαμενής σκέψης Istituto Affari Internazionali.

O Economist αναφέρει επίσης ότι, παρόλο που το κόμμα της τάσσεται υπέρ των παραδοσιακών καθολικών αξιών, η Μελόνι δεν σκοπεύει να πειράξει τον νόμο για τις εκτρώσεις, ούτε τις κατακτήσεις της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας ενώ, λόγω του διεθνούς και κοινοτικού δικαίου, εκτιμάται πως δεν θα μπορέσει να κάνει όλα όσα θα ήθελε για τον περιορισμό των μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών. Υπέρ της λειτουργεί και το γεγονός πως, σε αντίθεση με τον Σαλβίνι και τον Μπερλουσκόνι, ή με την Λεπέν και τον Ορμπαν, η πιθανή πρωθυπουργός της Ιταλίας δεν είναι οπαδός του Πούτιν και τάσσεται ξεκάθαρα με την Ουκρανία και το ΝΑΤΟ.

Σε τελική ανάλυση, σύμφωνα με το βρετανικό περιοδικό η Ευρώπη πρέπει να ανησυχεί όχι τόσο για τη Τζόρτζια Μελόνι όσο για την Ιταλία: «Η οικονομία της Ιταλίας είναι μη παραγωγική και παρεμποδίζεται από διαρθρωτικά, πολιτιστικά και δημογραφικά προβλήματα. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν έχει αυξηθεί από το 2000 — ενώ θα έπρεπε, εάν η Ιταλία πρόκειται να αντιμετωπίσει το χρέος της. Σχεδόν το ένα τέταρτο των νεαρών Ιταλών (μακράν το χειρότερο επίπεδο στην ΕΕ) δεν εργάζεται, δεν σπουδάζει, δεν καταρτίζεται. Το μεταρρυθμιστικό σχέδιο που υποστηρίζεται από την ΕΕ στοχεύει στη διόρθωση αυτού του ζητήματος, αλλά η αλλαγή θα είναι χρονοβόρα και αργή, εάν πραγματοποιηθεί τελικά. Θα χρειαστεί μια ώθηση με ορίζοντα δεκαετίας ή και παραπάνω, όχι 17 μηνών, όπως συνέβη με τον Μάριο Ντράγκι, τον απερχόμενο πρωθυπουργό».

Λαμβάνοντας υπόψη πως δεν δείχνει να αντιλαμβάνεται την «ανάγκη για ανταγωνιστικότητα» και ότι συγχρόνως τάσσεται υπέρ των «σαρωτικών κρατικοποιήσεων και του προστατευτισμού» ο Economist διερωτάται εάν η Τζόρτζια Μελόνι μπορεί να δώσει αυτήν την απαραίτητη ώθηση στην πατρίδα της. Τι θα συμβεί στην περίπτωση που οι εξελίξεις δεν είναι θετικές για την ιταλική οικονομία; «Θα συνεργαστεί ψύχραιμα με την ΕΕ και την ΕΚΤ ή θα στραφεί στον λαϊκισμό, όπως συνέβη στην Ελλάδα πριν από μια δεκαετία;».

Προς αποφυγή παρεξηγήσεων το βρετανικό έντυπο ολοκληρώνει την ανάλυσή του, απευθυνόμενο στις Βρυξέλλες: «Η Μελόνι χρειάζεται την ΕΕ γιατί η Ιταλία δεν μπορεί να επωμιστεί το χρέος της χωρίς τη βοήθεια των Βρυξελλών. Η Ευρώπη πρέπει να αποδεχθεί ψύχραιμα τη δημοκρατική απόφαση της Ιταλίας να εκλέξει την Μελόνι και να τη βοηθήσει να πετύχει, προειδοποιώντας την κατ΄ ιδίαν πόσο επιζήμια θα ήταν τόσο για την Ιταλία όσο και για την ΕΕ μια ρήξη».