Είναι εξαιρετικά δύσκολο για το ελληνικό κοινό αλλά και για τους κριτικούς να προσεγγίσουν τη –βασισμένη στο πολύκροτο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη– νέα ταινία του Κώστα Γαβρά με ψυχραιμία. Είναι τόσο κοντά το δραματικό-εφιαλτικό πρώτο εξάμηνο του 2015, τόσο νωπές οι μνήμες της αλλοπρόσαλλης πολιτικής του πρώην υπουργού Οικονομικών και τόσο ανοιχτές οι πληγές του τρίτου και αχρείαστου μνημονίου, που ακόμα και η θερμή υποδοχή του «Adults in the Room» στο 76ο Φεστιβάλ της Βενετίας προκάλεσε σφοδρές διαφωνίες στα όρια ενός νέου εθνικού διχασμού: από τη μία ενθουσιασμός για τη θαλερή αριστερή ματιά του ακάματου Γαβρά και από την άλλη αναθέματα για τον σκηνοθέτη που ηρωοποιεί έναν πολιτικό τυχοδιώκτη.

Πώς όμως είδαν την ταινία οι αντικειμενικοί; Οι ξένοι κριτικοί που βρέθηκαν στη Βενετία δεν υποφέρουν από τα δικά μας τραύματα. Ιδίως στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, έζησαν το 2015 και την ελληνική κρίση όχι μόνο από μεγάλη γεωγραφική απόσταση αλλά και από ψυχική. Για τους περισσότερους η κρίση, οι παλινωδίες του ’15 και το δημοψήφισμα ήταν ένα θέαμα. Είναι σε θέση να κρίνουν το φιλμ ως προς την καλλιτεχνική του αξία.

Χαρακτηριστικές οι κριτικές του Variety και του Hollywood Reporter, δύο από τα πλέον παρεμβατικά Μέσα ως προς τα της Εβδομης Τέχνης. Και τα δύο στέκονται στο ντοκιμαντερίστικο κλίμα που μεταφέρει το φιλμ στον θεατή: ατελείωτες συσκέψεις και πολλές «ομιλούσες κεφαλές» για μια λύση που όλο πλησιάζει και συνέχεια απομακρύνεται. Υπό μία έννοια η ταινία είναι χρήσιμη ως μια διεισδυτική ματιά στην ευρωπαϊκή γραφειοκρατία.

Αλλά τα δύο μέσα έχουν διαφορετική στάση για την ταινία του κ. Γαβρά.

Το Variety φιλοξενεί μια πολύ σκληρή κριτική. Κάνει λόγο για μια «εκνευριστικά αφηρημένη» ταινία που είναι «αγιογραφία του Βαρουφάκη». Πρόκειται για μια ταινία που είναι μεν πολύ καλά μελετημένη, αλλά «πολύ ανιαρή» – το «ελληνικό δράμα» που υπόσχεται να παρουσιάσει απλώς απουσιάζει, σημειώνει το έγκυρο μέσο.

«Σε μια αγιογραφία του πρώην υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη τον οποίον υποδύεται με στιβαρότητα ο Χρήστος Λούλης, η ταινία έχει αγαθές προθέσεις, βασίζεται σε ενδελεχή έρευνα, είναι όμως τρομερά βαρετή», γράφει χαρακτηριστικά η κριτικός Τζέσικα Κιάνγκ, η οποία παρατηρεί στο άρθρο της στο Variety ότι η ταινία έχει «ελάχιστα δραματοποιημένα» γεγονότα ενώ οι χαρακτήρες (πλην του Βαρουφάκη) μοιάζουν να μην έχουν καμία απολύτως ζωή πέρα από την παρουσία τους στις συνεδριάσεις –πρόκειται για μια σεναριακή αναπηρία. Και το κυριότερο: απόντες από την ταινία μοιάζουν να είναι και οι πολίτες που υπέστησαν τα αποτελέσματα των προγραμμάτων λιτότητας και βεβαίως τα αποτελέσματα της «διαπραγμάτευσης» του κ. Βαρουφάκη.

Η Κιανγκ αναγνωρίζει ωστόσο ότι μέσα από τα πλάνα ατέρμονων συναντήσεων και συσκέψεων ο Γαβράς επιχειρεί να τονίσει την επανάληψη των ίδιων και των ίδιων διαδικασιών στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τελικά όμως η ταινία, γράφει το Variety, χάνει την μεγάλη ευκαιρία να γίνει μια «κλειστοφοβική όψη μιας δραματικής στιγμής της ελληνικής Ιστορίας».

«Υπερβολικά πολλοί ενήλικοι σε υπερβολικά πολλά δωμάτια, έχουν υπερβολικά πολλές μονότονες συζητήσεις για τις μυστικές διεργασίες στο εσωτερικό της ΕΕ στην εξοργιστικά χωρίς συνοχή ταινία του Κώστα Γαβρά» σημειώνει.

Το Holywood Reporter είναι περισσότερο θετικό. Τονίζει από την πλευρά του ότι είναι η πρώτη φορά από το 1969 και το «Ζ» που ο Γαβράς ασχολείται με την Ελλάδα. Ωστόσο το «Adults in the Room» μπαίνει τόσο βαθιά στην παρακολούθηση της ευρωπαϊκής πολιτικής που τελικά καταλήγει να μοιάζει με δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ. Σε κάθε περίπτωση το φιλμ περιγράφεται ως μια «εύστοχη και ενοχλητική ματιά στα ενδότερα της ευρωπαϊκής πολιτικής».

Για όσους «ενδιαφέρονται για το πώς φτιάνεται το “λουκάνικο” της ευρωπαϊκής πολιτικής, η ταινία είναι ένα καθηλωτικό infotainment», γράφει χαρακτηριστικά ο κριτικό Τζόρνταν Μίντζερ. Οσοι δεν ενδιαφέρονται για την αρχιτεκτονική της ΕΕ θα δουν πάντως μια ταινία που εξερευνά και το ανθρώπινο στοιχείο.

Ο Γαβράς, συνεχίζει στην κριτική του Μίντζερ, καταφέρνει να παρουσιάσει την περίπλοκη ευρωπαϊκή πραγματικότητα, παίρνει όμως το μέρος των Ελλήνων και το πώς «ήταν θύματα του παγκόσμιου καπιταλισμού και της ασταμάτητης ευρωκρατίας».

Αν υπάρχει κάτι στο οποίο συμφωνούν οι δύο κριτικές είναι ότι η ταινία παρουσιάζει –προφανώς λόγω του θέματός της- «υπερβολικά πολλούς ενήλικες και υπερβολικά πολλές αίθουσες», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το Variety. Και οι δύο στέκονται στην πειστική ερμηνεία του Χρήστου Λούλη στον ρόλο του Βαρουφάκη, ενώ το Hollywood Reporter σημειώνει θετικά τη δουλειά του βραβευμένου διευθυντή φωτογραφίας Γιώργου Αρβανίτη που δίνει λίγο δυναμισμό στα γκρίζα και άσχημα κτίρια όπου γίνονται οι συνεδριάσεις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News