Το μυθιστόρημα «Βαλίτσα παρά πόδα», της Ιωάννας Τόμπρου, είναι η ιστορία της Δήμητρας, που στα δεκαεφτά της εντάσσεται στο ΚΚΕ, και ακολουθώντας τον Νώντα, (με τον οποίο είναι ερωτευμένη), στο βουνό, παίρνει μέρος στον εμφύλιο. Η Δήμητρα, που είναι πια 80 χρόνων, διηγείται τη ζωή της, σε μία σειρά από συναντήσεις/συνεντεύξεις με τη συγγραφέα. Πρόκειται για μυθοπλασία, μια και η Δήμητρα, ως φυσικό πρόσωπο, δεν υπήρξε ποτέ. Μέσα από αυτό το εύρημα, η συγγραφέας φτιάχνει ένα εξαιρετικό μίγμα ιστορικού μυθιστορήματος, με πολλά ιστορικά γεγονότα να διαδραματίζονται στη διάρκεια της αφήγησης, αλλά και την υποτιθέμενη προσωπική ιστορία της ηρωίδας.

Βουνό, Γράμμος και Βίτσι. Μετά την ήττα και τη Συμφωνία της Βάρκιζας, φυγάδευση στην Αλβανία και στη συνέχεια, με πλοίο, στην Πολωνία, όπου και εγκαθίσταται. Γάμος με τον Νώντα. Αποκτούν την Ανατολή. Όταν η κόρη τους είναι τριών χρόνων, παίρνει εντολή από το κόμμα να αφήσει την οικογένειά της στην Πολωνία και να επιστρέψει στην Ελλάδα για να ενταχθεί στον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ. Στις ενστάσεις της ότι είναι μωρομάνα και ότι αυτό είναι πολύ σκληρό, ο κομματικός μηχανισμός της απαντά, κυνικά, ότι όλοι είναι ίσοι μπροστά στον κοινό αγώνα. 

Εδώ να αναφέρω πως η πρακτική αυτή ήταν αρκετά συνηθισμένη από το ΚΚΕ, και μάλιστα υπήρχε κατά κάποιο τρόπο προτίμηση στις γυναίκες, οι οποίες, έτσι, θα προκαλούσαν λιγότερες υποψίες. Ένα τέτοιο αληθινό περιστατικό υπήρξε και η αφορμή για τη συγγραφέα για να γράψει το μυθιστόρημά της.

Έπειτα από νέα εντολή του κόμματος μετά κάποια χρόνια, η Δήμητρα επιστρέφει στην Πολωνία. Θάνατος της Ανατολής. Διαζύγιο με τον Νώντα. Προσπάθεια ένταξης στη νέα πατρίδα, με την επιστροφή στην πατρίδα πάντα στον νου (εξ ου και ο τίτλος). Οριστική επιστροφή στη Ελλάδα, με την αμνηστία της μεταπολίτευσης. Στο μεταξύ, η Δήμητρα ωριμάζει και η ματιά της στην ιστορία, την οποία έζησε από πρώτο χέρι, ωριμάζει και αυτή. Διερωτάται, «ο σταλινισμός είναι διαστρέβλωση του μαρξισμού ή τελικά η λογική του κατάληξη;» και δηλώνει πως το κόμμα και ο Ζαχαριάδης «βάφτισαν αντιστασιακό και ταξικό αγώνα, έναν αδελφοκτόνο πόλεμο».

Ένα εξαιρετικό βιβλίο και μια ενδιαφέρουσα κριτική προσέγγιση του εμφύλιου μέσα από την ιστορία μιας αντάρτισσας και της σταδιακής της ωρίμανσης / αποστασιοποίησης από τις επιταγές της τυφλής στράτευσης…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News