Από πού να ξεκινήσουμε; Από εκείνο, το θρυλικό, «Γεννήθηκα και θα πεθάνω αριστερός». Που έμοιαζε και λίγο σαν να κόπιαρε την «αιώνια φίλη» του, το ίνδαλμά του, Μελίνα Μερκούρη, με το «Γεννήθηκα Ελληνίδα, θα πεθάνω Ελληνίδα»; Ή από το ότι δήλωνε πάντα «αμετανόητος φίλος της Ελλάδας»;

Όταν μιλάμε για τον Τζακ Λανγκ, ιστορική φυσιογνωμία του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, στενό συνεργάτη του Φρανσουά Μιτεράν, υπουργό Πολιτισμού της Γαλλίας (το 1981, σε πορείες παράλληλες με εκείνη της μεγάλης φίλης του Μελίνας Μερκούρη) και ένθερμο ευρωπαϊστή, έχουμε πολλά να πούμε και να θυμηθούμε.

Η είδηση ότι ο Λανγκ θα προΐσταται της Επιτροπής για το Ετος Μελίνας Μερκούρη 2020 (με αφορμή την συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννηση της «τελευταίας Ελληνίδας θεάς», στις 18 Οκτωβρίου 2020), μας δίνει την ευκαιρία.

Ο άλλοτε υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας, σε πορεία παράλληλη (από το 1981 έως το 1986, αρχικά με επαναφορά, όταν οι Σοσιαλιστές ξαναπήραν την εξουσία, το 1988) με τη Μελίνα, την μακροβιότερη υπουργό Πολιτισμού (των κυβερνήσεων Ανδρέα Παπανδρέου), είχε συνδεθεί με τον διεθνή θαυμασμό προς εκείνη. «Γυναίκα φλόγα» την είχε χαρακτηρίσει στον επικήδειό της στη Μητρόπολη Αθηνών, το Μάρτιο του 1994. «Η Μελίνα ενσάρκωνε, σπινθηροβόλα, το ελληνικό ιδεώδες της ελευθερίας και της ομορφιάς», πίστευε.

Όλα, πάντως, για τον επικεφαλής της Επιτροπής για το Έτος Μελίνα Μερκούρη 2020, φαίνεται να ξεκίνησαν όχι τόσο από το θαυμασμό του για την «εκθαμβωτική» Μελίνα της οθόνης, στα νιάτα του, αλλά από την αγάπη του για τον κινηματογράφο και ειδικότερα για τον γαλλικό κινηματογράφο, στα αστέρια του οποίου κάποιοι είχαν καταχωρίσει και την Μελίνα.

Κι έτσι ξεκίνησαν όλα: Το 1982, στη σύνοδο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στο Μεξικό, ο 42χρονος τότε υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας τόλμησε να στιγματίσει τον «πολιτιστικό ιμπεριαλισμό» των Ηνωμένων Πολιτειών. Του Χόλιγουντ, απλά. Που μοιάζει σαν αρπακτικό, είπε, για συνειδήσεις, τρόπους ζωής και σκέψης. Σάλος.

Είχε, βέβαια, την στήριξη του ισχυρού φίλου του Φρανσουά Μιτεράν και των Σοσιαλιστών, οι οποίοι όμως το 1985 έχασαν την εξουσία. Πολύ σύντομα, ο «αιώνιος αντίπαλος» του Ζακ Σιράκ, με την νέα επικράτηση των Σοσιαλιστών, πήρε το πόστο του πίσω από τον Φρανσουά Λεοτάρ και μάλιστα με τον ίδιο τίτλο του προκατόχου του: Υπουργός Πολιτισμού και Επικοινωνιών. Και στον πρώτο ανασχηματισμό έγινε Υπουργός Πολιτισμού, Επικοινωνιών και Μεγάλων Έργων, για να ετοιμάσει τον εορτασμό των 200 ετών της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Το σύνθημα με το οποίο είχε εκλεγεί το 1981 ήταν ενδεικτικό των παραπέρα προθέσεων του Τζακ Λανγκ στο νευραλγικό – και κατά Μιτεράν – πόστο του: «Οικονομία και Πολιτισμός, ο ίδιος αγώνας». Έτσι, μετά τον σάλο της δήλωσής του περί αμερικανικού «πολιτιστικού ιμπεριαλισμού», έβαλε μπροστά τις μηχανές, για να δώσει τεράστια ώθηση στο γαλλικό κινηματογραφικό «προϊόν»: πρώτος σταθμός, το Ινστιτούτο Χρηματοδότησης Κινηματογράφου και Πολιτιστικής Βιομηχανίας. Με γερή χρηματοδότηση. Την ώρα που και η φίλη του Μελίνα πίεζε τον Ανδρέα Παπανδρέου να «επενδύσουν» στον ελληνικό Πολιτισμό.

Όλα αυτά τα χρόνια στον θώκο άφησε το στίγμα του, κυρίως στο Παρίσι. Ήταν εκείνος που άνοιξε την νέα, περίφημη, Όπερα της Βαστίλης. Εκείνος ανέθεσε στον Ι.Μινγκ Πέι τις πολυφωτογραφημένες πυραμίδες για το Μουσείο του Λούβρου.

Το 1985, προτού χάσει το πόστο του – προσωρινά, όπως αποδείχτηκε – είχε προλάβει μαζί με την ελληνίδα υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη να καθιερώσει έναν θεσμό που «τρέχει» μέχρι σήμερα: την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, με πρώτη την Αθήνα. Και με σκεπτικό «να φέρουν πιο κοντά τους κατοίκους της Ευρώπης με τον – κοινό – Πολιτισμό τους και τις αξίες του».

Ο ίδιος έλεγε ότι την περίοδο 1981-1985, είχε απέναντί του την Ευρώπη, «ως αντίπαλο της πολιτικής μας. Ήταν ενάντια στην ιδέα μιας πρωτότυπης εθνικής πολιτικής. Ενάντια στην πολιτιστική ιδιαιτερότητα».

Πολιτικά ο ίδιος δήλωνε μάλλον «μιτερανιστής», παρά σοσιαλιστής. Όμως και αυτό άλλαξε στα τέλη του 2008, όταν ξαφνικά άφησε τις τάξεις του Σοσιαλιστικού Κόμματος, με το οποίο είχε εκλεγεί βουλευτής, για να ενταχθεί στην ομάδα του Νικολά Σαρκοζί. Εκεί χρειάστηκε να επιστρατεύσει την ανάλογη της Μελίνας φράση του: «Γεννήθηκα στην Αριστερά και θα πεθάνω στην Αριστερά. Παράλληλα είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος. Και αν πιστεύω ότι μια (δεξιά) κυβέρνηση κάνει κάτι σωστό δεν έχω κανέναν λόγο να μην το υποστηρίξω», είπε. Ενώ έσπευδε να μετάσχει στην επιτροπή η οποία κατέθεσε στον Σαρκοζί προτάσεις για την αναθεώρηση του γαλλικού Συντάγματος.

Ήταν η ίδια εποχή, που σε συνεντεύξεις του αναγνώριζε ως «έντιμο και αληθινό άνθρωπο» τον Γιώργο Παπανδρέου και ως «ευφυή» τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Που θεωρούσε ότι το γαλλικό Κοινοβούλιο έχει καταντήσει «κάτι σαν Θέατρο Σκιών, σαν τον ελληνικό Καραγκιόζη». Δηλώνοντας ότι «η Ελλάδα έχει ένα σύστημα πραγματικά δημοκρατικό, πιο δημοκρατικό από της Γαλλίας».

Ακόμη και ως πρόεδρος του Παγκόσμιου Αραβικού Ινστιτούτου, στο Παρίσι (από το 2014), ο Τζακ Λανγκ πάντα έβαζε τον πολιτισμό της Ευρώπης και κυρίως της Μεσογείου στους λόγους του. Συνέχιζε να μιλάει για κινητοποίηση προς αυτή την κατεύθυνση: «Πιστεύω ότι είναι ανάγκη να κινητοποιήσουμε την Κοινωνία των Πολιτών και να ονειρευτούμε προγράμματα που αφορούν ολόκληρη τη Μεσόγειο».

Ως «αμετακίνητος» και «αμετανόητος» φίλος της Ελλάδας, όπως είχε δηλώσει επανειλημμένα, την ώρα που η οικονομική της κρίση βρισκόταν στα πρωτοσέλιδα της υφηλίου, δεν δίσταζε να πάρει θέση: «Ευρώπη χωρίς Ελλάδα δεν είναι Ευρώπη», δήλωνε στην Αθήνα, ως ειδικός απεσταλμένος του – τότε – υποψηφίου γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ.

Και, αργότερα (στο «Βήμα»): «Η Μελίνα, θα αγωνιζόταν και θα μας καλούσε όλους να αγωνιστούμε. Ο δε Μιτεράν δεν θα είχε αφήσει ποτέ τα πράγματα να εξελιχθούν έτσι». Καταλήγοντας: «Εξοργίζομαι με τον τρόπο, με τον οποίο θίγουν την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού. Με την προσβολή την οποία υφίσταται ένας μεγάλος και ιστορικός λαός. Δεν μπορεί να τίθεται σε επιτροπεία ειδικά η Ελλάδα. Εάν χρειάζεται επιτροπεία, να επιβληθεί σε όλες τις χώρες. Θα δεχόταν η Γερμανία να μπει σε επιτροπεία; Θα δεχόταν η Γαλλία;»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News