Η Άνδρος είναι από τα λίγα μέρη στην Ελλάδα που σώζουν σημαντικά στοιχεία του αστικού μας πολιτισμού. Πόσα άλλα νομίζετε ότι έχουμε; Τη Σύρο, τη Ρόδο, το Ναύπλιο, την Κέρκυρα, την Καστοριά, λίγο τα Χανιά, λίγο το Ρέθυμνο; Όπου άνθησε η ελεύθερη οικονομία έμεινε και το αποτύπωμα της ελεύθερης κοινωνίας. Στις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας, βρίσκεις απομεινάρια κάποιας αστικής μνήμης και μετά το χάος της άναρχης δόμησης του επαρχιωτισμού και της κακογουστιάς. Στην Άνδρο, στη Σύρο, συναντάς τον πλούτο μιας εποχής που εμφανίζεται μόνο για να θυμίζει τις μεγάλες ευκαιρίες που χάθηκαν. Όλα αυτά που κατέστρεψε ο μεταπολεμικός κρατισμός, μεταφέροντας την αγορά και τον πολιτισμό στον συγκεντρωτισμό της Αθήνας.

Ας είναι όμως, η Άνδρος μπορεί να μην είναι πια το οικονομικό κέντρο της ναυτιλίας αλλά μπορεί να γίνει ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα της χώρας. Όχι μόνο για να εξυπηρετεί τους επισκέπτες αλλά και για να αποτελέσει πανελλήνιο πρότυπο.

Αυτό το καλοκαίρι είναι πολύ σημαντικό για το νησί. Από τα μέσα Ιουλίου, παραδόθηκε το νέο υπαίθριο θέατρο στη Χώρα, αποκλειστική χορηγία του πλοιοκτήτη Αλκιβιάδη Τάτου. Την καλλιτεχνική διεύθυνση του Διεθνούς Φεστιβάλ Άνδρου ανέλαβε ο Παντελής Βούλγαρης και οργανώθηκε γρήγορα, ένα πλούσιο πρόγραμμα για όλο τον Αύγουστο. Δόθηκε λοιπόν μοναδική ευκαιρία σε πολύ κόσμο είτε να παρατείνει τις διακοπές του είτε να βρει περισσότερες αφορμές για επίσκεψη. Στην πόλη ήδη υπάρχουν το φημισμένο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Ίδρυμα Κυδωνιέως.

Ως τώρα, ήρθε ο Πλιάτσικας με τον Μηλιώκα, θα έρθουν οι «Τρωάδες» με την Καραμπέτη, οι Αχαρνείς με τον «Χαραλαμπόπουλο», η Γαλάνη και άλλοι. Στις 2 Αυγούστου όμως, παίχτηκε η καλύτερη όλων των παραστάσεων, οι «Εκκλησιάζουσες» από τον Θεατρικό Όμιλο Άνδρου. Πραγματικά η βραδιά ήταν εκπληκτική! Έχω δει όλες τις παραγωγές τους ως τώρα αλλά αυτή ήταν η πιο εντυπωσιακή. Ήταν η νέα σκηνοθεσία, η παραγωγή, ο χώρος, ένα κατάμεστο θέατρο με πάνω από 1.000 θεατές να αποθεώνουν ερασιτέχνες ηθοποιούς που ετοιμάζονται όλο τον χρόνο για αυτές τις παραστάσεις του καλοκαιριού.

Κι όσο η Πραξαγόρα ξεσήκωνε τις γυναίκες να πάρουν την εξουσία στην Αθήνα, σκεφτόμουν διάφορα. Απολαμβάνοντας τον υπέροχο χώρο και τις εναλλαγές του μύθου, σκεφτόμουν τις γυναίκες της Άνδρου που πάντα έχουν την «εξουσία», ως σήμερα. Από τότε που οι άνδρες ταξίδευαν κι έμεναν μόνες στο νησί να διοικήσουν τα σπίτια τους και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Πόσο αρμονικά έδενε το έργο του Αριστοφάνη με τον πολιτισμό τής Άνδρου! Αντίστοιχο αλλά δραματικό στόρι και στη «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη.

Ένας όμορφος τόπος, για να ζήσει, έχει ανάγκη από τόσα πολλά. Από τέχνη, από πολιτισμό, από δημιουργίες και κυρίως από ανάπτυξη στην οικονομία. Σπάνια, έρχομαι τον χειμώνα στο νησί και ομολογώ πως θα ήταν αδύνατο να μείνω για πολύ. Χαίρομαι όταν βλέπω ανθρώπους να ψάχνουν τρόπους να εκφραστούν, χορηγούς που αισθάνονται χρέος να χαρίσουν έναν θέατρο στο μέρος που αγαπούν, καλοκαίρια που γεμίζουν από κόσμο στα σοκάκια και στις πλατείες των νησιών.

Ανεβαίνοντας όμως στο πάνω διάζωμα του θεάτρου και κοιτώντας στο Παραπόρτι, βλέπω τις εποχές να αλλάζουν, να έρχεται το φθινόπωρο, ο χειμώνας και ψάχνω να βρω ποιοι ζουν και τι παράγουν σ΄ αυτόν τον τόπο. Ξέρω ότι στο νησί, όπως και σε πολλά μέρη της επαρχίας, οι συνταξιούχοι ξεπερνούν το 40% του πληθυσμού. Ξέρω ότι οι νεότεροι φεύγουν ή μαζεύουν από το καλοκαίρι να ξοδέψουν τον χειμώνα. Όμως αυτό δεν είναι παραγωγική κοινωνία που θα εξασφαλίσει ζωντάνια, ευημερία και κίνητρο για το μέλλον.

Ας είναι όμως, αυτό το καλοκαίρι κάτι πιο όμορφο έγινε στην Άνδρο. Ποιος ξέρει, μπορεί του χρόνου, όπως ο Τάτος ξόδεψε χρήματα για ένα θέατρο, να βρεθεί ένας άλλος εφοπλιστής από τους πολλούς που έχει η Χώρα, να φτιάξει ένα ναυτιλιακό γραφείο στην πόλη. Ένα νέο αιολικό πάρκο στο βουνό, να προωθήσει καινοτόμες ιδέες στην ενέργεια και στην αγροτική οικονομία.

Ίσως κάποιος από αυτούς, σκεφτεί να χρηματοδοτήσει έναν συνεταιρισμό μεταποίησης που θα τον αναλάβουν οι γυναίκες της Άνδρου! Όπως στις «Εκκλησιάζουσες», όπως στην παλιά αστική κοινωνία του νησιού, ίσως και σήμερα ξυπνήσει ένα «δαιμόνιο» που θα ξαναζωντανέψει τον τόπο, όχι μόνο το καλοκαίρι, αλλά και για όλο τον χρόνο. Άλλωστε, πολιτισμός (civilization) είναι κυρίως δημιουργία και όχι μόνο τέχνη και ψυχαγωγία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News