Εξήντα χρόνια έχουν περάσει από το 1956, όταν ο μάνατζέρ του (ο «συνταγματάρχης») Τομ Πάρκερ αποφάσισε ότι πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από τους ήχους του Ελβις, τη μουσική σύνθεση, τα στούντιο ηχογραφήσεων, τα φώτα, τη λάμψη του βινυλίου. Ολα αυτά, μαζί με την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, είχαν αρχίσει να παίρνουν τη μυρωδιά των δολαρίων που έβγαζε ένα 21χρονο γοητευτικό αγόρι ιδρώνοντας και κουνώντας τους γοφούς του. Ναι, πέραν της καλλιτεχνικής του αξίας υπήρξε -αναμφισβήτητα- και η εμπορική: ο Πρίσλεϊ έγινε ο πρώτος τραγουδιστής που προκάλεσε τέτοια καταναλωτική μανία και το εμπορικό του εκτόπισμα δεν το ξεπέρασε, ουσιαστικά, κανένας. Δεν είναι τυχαίο ότι κάποιοι μιλάνε για μουσική προ και μετά Ελβις, αλλά και για σόου προ και μετά Ελβις. Και όπου σόου, η μετάφραση είναι «πωλήσεις», δολάρια.

Αυτή η, στην κυριολεξία, εμπορική επανάσταση δημιουργήθηκε το 1956 μεταξύ των εφήβων οι οποίοι μαγεύτηκαν από τον αισθησιασμό που γέννησε η φωνή τού Ελβις και η εξωτερική του εμφάνιση. Στις 19 Οκτωβρίου του 1956, όταν κυκλοφόρησε ο δεύτερος μεγάλος δίσκος του, η απήχηση που είχε στο κοινό ήταν ήδη τεράστια. Δύο τραγούδια του είχαν φτάσει στο Νο1 των Ηνωμένων Πολιτειών («Heartbreak Hotel» και «Don’t be Cruel»), αλλά και σε πάρα πολλούς πίνακες επιτυχιών άλλων χωρών, ενώ ήταν στα σκαριά και η πρώτη του κινηματογραφική ταινία («Love me Tender»). Οι συναυλίες του έγιναν sold out, τα αγοράκια αντέγραφαν το χτένισμά του, τα κοριτσάκια ούρλιαζαν σε κάθε του εμφάνιση. Ολα αυτά, την ίδια στιγμή που η συντηρητική Αμερική επιθυμούσε να παραδώσει στην πυρά τα βινύλια και τις αφίσες του. Τελικά, κέρδισε η εμπορική επανάσταση. Το 1957, μόνο από τα προϊόντα που διαφήμιζαν το πρόσωπό του, υπήρξαν κέρδη 55 εκατομμυρίων δολαρίων! Ασύλληπτο ποσό, ακόμα και για τις μέρες μας.

Και έτσι, πριν από 60 χρόνια, ο «Βασιλιάς» εφηύρε το μάρκετινγκ στη μουσική.

Ο Ελβις δεν ήταν μόνο ο «Βασιλιάς» της ροκ, αλλά, ταυτόχρονα, ο βασιλιάς Μίδας που όχι μόνο γινόταν χρυσό ό,τι άγγιζε, αλλά ήταν ο πρώτος που κατάλαβε ότι καλή η απόδοση των συναισθημάτων μέσω της μουσικής, όμως οι νότες μπορούν να γεννήσουν πολλά χρήματα. Πώς; Από μπλουζάκια με τη φάτσα και την «κοκορίσια» φράντζα του, μέχρι τσάντες, φουλάρια, αρώματα, κούπες για καφέ, ακουστικά για ανθρώπους και γάτες – ναι, υπάρχει και αυτό σήμερα, με κόστος χίλια δολάρια ΗΠΑ! Οσοι πιστεύουν σε κάποιον Θεό πηγαίνουν να τον προσκυνήσουν στη Ρώμη, στη Μέκκα ή στην Ιερουσαλήμ. Οσοι πιστεύουν στον «Βασιλιά τού ροκ εν ρολ» θα παρευρεθούν στην Γκρέισλαντ, στο Μέμφις. Μπροστά από το μνήμα τού Ελβις, στον Κήπο των Διαλογισμών, άνθρωποι κλαίνε, τηρούν κατανυκτική σιγή, αποθέτουν λούτρινα αρκουδάκια στη μνήμη του ή βγάζουν φωτογραφίες σαν να βρίσκονταν στις Πυραμίδες της Αιγύπτου. Ποιο θαύμα, είπαμε, ότι ήταν αυτές; Το τέταρτο; Ο Ελβις ήταν όλα τα θαύματα του καταγεγραμμένου κόσμου, μαζί.

Αν μη τι άλλο, ανάμεσα στα υπόλοιπα, ο Ελβις κατάφερε να αλλάξει τον τρόπο που έβγαζαν χρήματα οι μουσικοί. Μέχρι να εμφανιστεί, όλοι έκαναν καταθέσεις στον λογαριασμό μιας τράπεζας από τις πωλήσεις δίσκων και τις συναυλίες. Τελεία. Σύμφωνα με έρευνα του Future of Music Org εκτιμάται ότι σήμερα, το 16% του εισοδήματος συγκροτημάτων ή τραγουδιστών προέρχονται από την πώληση αντικειμένων που φέρουν ανεξίτηλη τη φάτσα ή το όνομά τους. Προτού εμφανιστεί ο Ελβις πωλούνταν, κατά μέσο όσο, μέσα σε έναν χρόνο, περίπου 100.000 ραδιοφωνικοί δέκτες. Το 1958 πουλήθηκαν… πέντε εκατομμύρια! Ταυτόχρονα, κινήθηκε και με άλλον τρόπο η αγορά: οι έφηβοι ήθελαν να δουν live τον «Βασιλιά», οπότε έπαιρναν χαρτζιλίκι από τους γονείς, πήγαιναν σε δισκάδικα για να αγοράσουν τα 45άρια του που αποτελούσαν το in ευαγγέλιο για κάθε μοδάτο πιτσιρικά. Να και τα ρούχα, να και τα αξεσουάρ κάθε είδους -από ζώνες με μεγάλες αγκράφες και αφίσες, μέχρι μπλουζάκια και γυαλιά ηλίου- με τη στάμπα του πιο διάσημου μουσικού στον κόσμο. Ναι, υπήρχε και ο Φρανκ Σινάτρα, αλλά απευθυνόταν σε άτομα 21 ετών και επάνω. Ο Ελβις είχε καθυποτάξει, συναισθηματικά και εμπορικά, όσες και όσους ήταν μέχρι 18 ετών. Που θα αγόραζαν οτιδήποτε έφερνε την αύρα του. Μέχρι τηλεόραση έβαλαν τους γονείς τους να αγοράσουν για να δουν το σόου του Εντ Σάλιβαν στο CBS που θα φιλοξενούσε το είδωλό τους. Εκείνη η πρώτη εμφάνιση του Ελβις συγκέντρωσε 60 εκατομμύρια τηλεθεατές – το 82,6%, δηλαδή, του κοινού. Ακόμα και σήμερα είναι δύσκολο να υπολογιστούν οι τηλεοπτικοί δέκτες που πουλήθηκαν εκείνο το διάστημα. Μπορεί, επίσης, κάποιος να μετρήσει τις κλασικές κιθάρες που ξεπούλησαν σαν ζεστά ψωμάκια από επίδοξους Ελβις;

Ουδείς, είναι η απάντηση. Το μόνο βέβαιο είναι ότι τα ακριβή κέρδη που προκύπτουν κάθε χρόνο από την υπεραξία που άκουγε στο προσωνύμιο «Βασιλιάς» μπορεί να τα αποτιμήσει, μέχρι τελευταίου σεντ, η «Εlvis Ρresley Εnterprise». Πρόκειται για την πρώτη εταιρεία που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για την εκμετάλλευση των πνευματικών δικαιωμάτων ενός μουσικού. Ο μοναδικός ερμηνευτής -ο οποίος, ωστόσο, έγραψε μόνο πέντε τραγούδια σε όλη την καριέρα του- είχε μια σύζυγο που αποδείχτηκε δαιμόνια επιχειρηματίας. Κυρίες και κύριοι, η Πρισίλα, η οποία έφτιαξε αυτή την εταιρία με στόχο τη διαχείριση της βαριάς περιουσίας που άφησε ο Ελβις – και η οποία αργότερα θα περνούσε στα χέρια της Λίζα Μαρί, κόρης του ζευγαριού. Το άνοιγμα της Γκρέισλαντ στο κοινό, το 1982, και η συνέχιση της άγριας εμπορευματοποίηση της εικόνας του Πρίσλεϊ συνέχισαν να αναζωπυρώνουν το φαινόμενο της υστερικής λατρείας στο πρόσωπό του. Και παρά το γεγονός ότι θα ήταν τολμηρό να συγκρίνουμε την Γκρέισλαντ με θρησκευτικούς ναούς-τόπους λατρείας, το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για τη δεύτερη κατοικία στις ΗΠΑ με τις περισσότερες επισκέψεις – μετά τον Λευκό Οίκο. Υπολογίζεται ότι δέχεται 600.000 επισκέπτες ετησίως και μόνο την εβδομάδα της μελαγχολικής επετείου του θανάτου του -την αποκαλούμενη «Εβδομάδα του Ελβις», που περιλαμβάνει κάθε είδους δραστηριότητες γύρω από αυτόν- τουλάχιστον 40.000 άτομα περνούν από το Μέμφις. Πρόκειται για εκείνη την πόλη του Νότου η οποία αν δεν υπήρχε για να φιλοξενήσει τον Ελβις θα ήταν αδύνατον να κατανοήσει κάποιος την μπλουζ, τη σόουλ και, φυσικά, τη ροκ μουσική που -μέσω του Πρίσλεϊ- συντάραξε τόσο σε μουσικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο τις ΗΠΑ, στα μέσα της δεκαετίας του ‘50. Και σε οικονομικό επίπεδο, μην ξεχνιόμαστε.

Οι θαυμαστές του τον αγαπούν ακόμη και το αποδεικνύουν καθημερινά. Οπως έγραφα και πιο πάνω, ήταν ο σύγχρονος Μίδας, ό,τι άγγιξε ο «Βασιλιάς» μεταφράστηκε σε χρυσάφι. Σκεφτείτε ότι στις μέρες μας βρέθηκε κάποιος που θέλησε να πληρώσει 60.000 λίρες για να αγοράσει το δόντι του (!) ενώ το νερό (μόνο το νερό!) που λέγεται ότι ήπιε κάποτε ο Ελβις και άφησε σε πλαστικό ποτήρι σε συναυλία του 1977, πουλήθηκε έναντι 455 δολαρίων – σε δημοπρασία, στο eBay. Το ίδιο έχει συμβεί με χάρτινους στόχους που πέταγε βελάκια, χαρτοπετσέτες που σκούπισε τα σαρκώδη χείλη του, μαντίλια που απορρόφησαν τον ροκ ιδρώτα του.

Το βράδυ της 26ης Ιουνίου 1977 θα άκουγε για στερνή φορά από τα μεγάφωνα τα λόγια που σήμαιναν το τέλος κάθε συναυλίας του: «Ladies and Gentlemen, Elvis has left the building!». Στις 16 Αυγούστου 1977 ο Ελβις θα εγκατέλειπε τον μάταιο τούτο κόσμο, σε ηλικία μόλις 42 ετών, με επίσημη αιτία θανάτου το έμφραγμα.

Elvis has left the building, οριστικά, αλλά δεν σταμάτησε ποτέ να πουλά. Περισσότεροι από 20 εκατομμύρια δίσκοι του πουλήθηκαν την ημέρα του θανάτου του. Ακόμα και η φήμη ότι, τελικά, ζει, συνεχίζει να πουλά, σαν καλοψημένα τσιζμπέργκερ – που άρεσαν πολύ στον ίδιο.

Ο Ελβις, όμως, πέθανε και, μάλιστα, την «κατάλληλη στιγμή». Ηδη έκανε μια ελεύθερη πτώση από την κορυφή των επιτυχιών στον καλλιτεχνικό μαρασμό και αυτό ήταν πολύ εύκολο αφού, πια, δεν είχε ξεχωριστή βαρύτητα ως ερμηνευτής, αλλά σκέτη βαρύτητα, λόγω πάχους. Τα χάπια που πήρε τον οδήγησαν στον θάνατο ο οποίος, αντίστοιχα, τον γλίτωσε από τη λήθη καθώς, αφότου θάφτηκε, συνέχιζε να «βιώνει» μια διαρκή ανάσταση -θαύμα, θαύμα- που τον κρατάει σε μόνιμη εμπορική φόρμα. Γιατί μπορεί να έχουν περάσει σχεδόν σαράντα χρόνια από τότε που ο Πρίσλεϊ έφυγε, αλλά η εικόνα του (θα) παραμένει μια ισχυρή δύναμη μάρκετινγκ, ένα τεράστιο εμπορικό κεφάλαιο.

Αν μας λείπει μουσικά; Εννοείται. Το ίδιο θα σας πει και η χήρα του, η Πρισίλα, που συνεχίζει να κάνει ταμείο στη μεταθανάτια μπάνκα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News