1439
Ο σπουδαίος Μιχάλης Κακογιάννης πίσω από τον φακό της κάμερας | MCF

Ο αστείρευτος κόσμος του Μιχάλη Κακογιάννη

Protagon Team Protagon Team 11 Σεπτεμβρίου 2022, 20:06
Ο σπουδαίος Μιχάλης Κακογιάννης πίσω από τον φακό της κάμερας
|MCF

Ο αστείρευτος κόσμος του Μιχάλη Κακογιάννη

Protagon Team Protagon Team 11 Σεπτεμβρίου 2022, 20:06

Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη γέννηση του Μιχάλη Κακογιάννη, το  Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης τιμά το έργο του σπουδαίου δημιουργoύ με ένα εκτεταμένο αφιέρωμα, το οποίο επιμελήθηκε ο εικαστικός και σκηνογράφος Κωνσταντίνος Ζαμάνης με τη συμβολή – συμβουλή του μοναδικού Διονύση Φωτόπουλου.

Μεγάλος σκηνοθέτης, σεναριογράφος, μεταφραστής, ζωγράφος –κάτι που λίγοι γνωρίζουν- άνθρωπος της Τέχνης και πολίτης του Κόσμου, ο Μιχάλης Κακογιάννης, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 25 Ιουλίου 2011 σε ηλικία 89 ετών, «επιθυμούσε να ανοίξει δρόμο, να δημιουργήσει τις ιδανικές συνθήκες για τους νέους, να γεννηθούν καινούργια πράγματα, να δοθεί χώρος σε όλους και για όλους. Αυτή είναι η παρακαταθήκη που μας άφησε όχι μόνο με το έργο του αλλά και με το Ιδρυμά του» σημειώνει η Ξένια Καλδάρα πρόεδρος Δ.Σ και γενική διευθύντρια του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, τονίζοντας ότι «Με αυτή την έκθεση γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την γέννηση του. Θυμόμαστε τον άνθρωπο, τον δημιουργό Μιχάλη Κακογιάννη που μας λείπει πολύ…»

Η Μελίνα Μερκούρη και ο Γιώργος Φούντας στην περίφημη «Στέλλα» (1955) του Μιχάλη Κακογιάννη

Η έκθεση με τίτλο «Ο Κόσμος του – Ο Κόσμος μας» ξεδιπλώνεται σε όλους τους χώρους του Ιδρύματος αποκαλύπτοντας τον «Κόσμο του Μιχάλη Κακογιάννη» μέσα από τον κινηματογράφο, το θέατρο, τη ζωγραφική, τα κείμενα του και φυσικά τη καθημερινότητα του, προσπαθώντας να καταδείξει με απλό τρόπο το εύρος σε χρόνο και θεματικές των αναζητήσεών του. Ο επιμελητής Κωνσταντίνος Ζαμάνης εξηγεί ότι «με την συνένωση των εξαιρετικά επεξεργασμένων φωτογραφιών από τις ταινίες του, την παρέμβαση στο κτίριο του Ιδρύματος από τον εικαστικό Τζιμ Κόγκσγουελ, μικρά τεκμήρια και  υλικά από τα γυρίσματα, τους στίχους του και την παρουσίαση όλου του Αρχείου του Μιχάλη Κακογιάννη, θελήσαμε να δώσουμε στον επισκέπτη το έναυσμα να αναστοχαστεί, να ξανα-γνωρίσει και να εμπνευστεί από το έργο ενός άνδρα πολυσχιδούς, εμπνευσμένου και ακούραστου».

Κοστούμια, σκηνικά, φωτογραφίες από γυρίσματα, η «Στέλλα» (1955), το «Κορίτσι με τα Μαύρα» (1956), η «Ηλέκτρα» (1962), ο «Ζορμπάς» (1964), η «Ιφιγένεια» (1977) βρίσκονται στον χώρο και συντροφεύουν τους επισκέπτες. Το γραφείο του, χώρος δημιουργίας, διαφωνιών και συναντήσεων, καλωσορίζει τους θεατές, οι οποίοι λίγο πιο πάνω  μπορούν να ρίξουν μια κλεφτή ματιά στην κάμερα του σκηνοθέτη.

Info

Εκθεση «Μιχάλης Κακογιάννης, Ο Κόσμος του – Ο Κόσμος μας»

  • Εγκαίνια: Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου, ώρα: 20.00

Iδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης – Πολιτιστικό Κέντρο

«Ο ένας και μόνος σταθερός παράγοντας στο ακατάπαυστο πήγαινε – έλα ανάμεσα στον αρνητικό και θετικό πόλο της φύσης μου, υπήρξε πάντα μία δυνατή κλίση για τις τέχνες» έλεγε ο Μιχάλης Κακογιάννης, ο οποίος  ήταν δοσμένος ολοκληρωτικά στην Τέχνη. Σκηνοθετούσε, έγραφε, ζωγράφιζε και μέσα από το έργο του εκφραζόταν για κοινωνικά θέματα, όπως για τη θέση της γυναίκας , όμως τον απασχολούσαν και πολιτικά θέματα.

Για παράδειγμα, το 1974 όταν σκηνοθετούσε τον «Οιδίποδα» στο Εδιμβούργο, έφυγε για να πάει στην πατρίδα του την Κύπρο και να γυρίσει το ντοκιμαντέρ «Αττίλας ΄74», θέλοντας να καταγραφεί η αλήθεια, όπως έλεγε. Ακόμη στο «Οταν τα ψάρια βγήκαν στη στεριά» προέβαλε τους προφητικούς του φόβους για τις συνέπειες της πυρηνικής δραστηριότητας· ήταν ένα επίφοβο εγχείρημα και ήξερε ότι θα ενοχλούσε πολλούς, κάτι που όμως δεν τον έκανε να σταματήσει.

Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει κατακτήσει μια θέση στον παγκόσμιο  κινηματογράφο και μία θέση στην Ιστορία του Ελληνικού Σινεμά, ωστόσο ήταν απογοητευμένος όσο ζούσε γιατί την αναγνώριση που θα ήθελε: «Στην Ελλάδα πήρα σημαντικά δώρα μόνο απ’ τον κόσμο. Μια αυθεντική αγάπη, ένα ευχαριστώ, το εισπράττω κάθε μέρα και φυσικά από κάποιους πνευματικούς ανθρώπους», έλεγε.

Ηταν ένας πολίτης του Κόσμου, ένας καλλιτέχνης που μπορούσε δημιουργεί στα μεγαλύτερα θέατρα και όπερες του κόσμου, να βλέπει τις ταινίες του στα Οσκαρ και να ψάχνει τις φτωχογειτονιές της Ελλάδας για να φιλοξενήσουν τη «Στέλλα». Συνδύαζε το Ελληνικό με το Διεθνές, ακροβατώντας στις ξένες παραγωγές με αμιγώς ελληνικό τρόπο.

Το 1965 ο Αντονι Κουίν – Ζορμπάς ήταν υποψήφιος για το Οσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου και η Λίλα Κέντροβα – Μαντάμ Ορτάνς κέρδισε το Οσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου

Το ίδρυμα ήταν ένα όνειρο ζωής που είχε τη χαρά να το δει να πραγματοποιείται: «Σαν μια μεγάλη παραγωγή ταινίας για να πραγματοποιηθεί, βέβαια, χρειάστηκε εκτός από την αρχική μου έμπνευση και την ιδέα, η εξεύρεση χώρου κι έτσι αποφάσισα να βρω ένα χώρο και να φτιάξω ένα ίδρυμα χωρίς να έχω καθαρή ιδέα, όλα θα εξαρτιόνταν από τη φυσιογνωμία και τη διαρρύθμιση του χώρου που θα έβρισκα. Η πρώτη μου σκέψη ήταν να γίνει το κτήριο με τους χώρους που ήθελα. Φτιάξαμε έναν χώρο για θεατρικές παραστάσεις που νομίζω είναι μοναδικός στην Αθήνα. Είναι σαν μικρογραφία της Επιδαύρου, είναι πολύ ωραίο. Έχει σινεμά, αίθουσες εκθέσεων, καμαρίνια, γραφεία», έλεγε.

Η Ελλη Λαμπέτη στο «Κορίτσι με τα Μαύρα» (1956)

«Αυτό που μπορούμε να προσθέσουμε εμείς», συμπληρώνει ο επιμελητής της έκθεσης, «είναι ότι δημιούργησε μία παρακαταθήκη για όλους μας, ένα χώρο πολιτισμού ανοιχτό, γιατί; Γιατί η Τέχνη είναι για όλους!»

Από την Κύπρο που κατέκτησε με το έργο του τον κόσμο όλο

Ο Μιχάλης Κακογιάννης γεννήθηκε στη Λεμεσό στις 11 Ιουνίου του 1922, όπου όπως έλεγε, είχε «πραγματικά ευτυχισμένα παιδικά χρόνια. Είχα δύο υπέροχους γονείς, τρία αδέλφια που ήμασταν πολύ δεμένα. Τους καταδυνάστευα όλους από μικρός, διότι ανέβαζα έργα στην ταράτσα του σπιτιού και καλούσαμε και γειτόνους και τους ανάγκαζα να πάρουν μέρος χωρίς να έχουν καμία διάθεση σε έργα που έφτιαχνα εγώ τα θέματα. Σε δράματα… Είναι πιο εύκολο το δράμα από την κωμωδία».

Σπούδασε Νομική, Δραματικές Τέχνες και Σκηνοθεσία στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε όσο διάστημα έμεινε εκεί στην ελληνική υπηρεσία του BBC, στην αρχή ως μεταφραστής και εκφωνητής, και αργότερα, -σε ηλικία μόλις 22 ετών- ως διευθυντής της «Κυπριακής Ωρας».

Το 1947, ξεκίνησε την καριέρα του ηθοποιού στο Θέατρο της Αγγλίας, γρήγορα όμως τον κέρδισε η σκηνοθεσία. Το 1953 ήρθε στην Ελλάδα και ένα χρόνο αργότερα ξεκίνησε η διεθνής σκηνοθετική του καριέρα με το «Κυριακάτικο Ξύπνημα» (1954). Η «Στέλλα», το «Κορίτσι με τα μαύρα», το «Τελευταίο ψέμα» η τριλογία του: «Ηλέκτρα», «Τρωάδες» και «Ιφιγένεια» και ο «Ζορμπάς» είναι μερικές μόνο από τις ταινίες του που διαγωνίστηκαν και προβλήθηκαν στα εγκυρότερα φεστιβάλ παγκοσμίως και απέσπασαν πολλά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Στις ταινίες του συνεργάστηκε με μεγάλους έλληνες ηθοποιούς, αλλά και με γνωστούς και καταξιωμένους αμερικανούς και ευρωπαίους ηθοποιούς.

Πέρα από τη σκηνοθεσία στον κινηματογράφο, σε εγχώριες αλλά και διεθνείς συμπαραγωγές, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει επίσης σκηνοθετήσει πολλές θεατρικές παραστάσεις και παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α., τη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχει, επίσης, γράψει και έχουν εκδοθεί, σενάρια και μεταφράσεις κινηματογραφικών και θεατρικών έργων, ακόμα και στίχους γνωστών ελληνικών τραγουδιών.

 

Ο Μιχάλης Κακογιάννης στα γυρίσματα των «Τρωάδων» (1971) ενώ καθοδηγεί την Βανέσα Ρεντγκρέιβ

Εργο του Μιχάλη Κακογιάννη είναι, εξάλλου, και ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακρόπολης, τον οποίο εκείνος πρώτος οραματίσθηκε και για την επίτευξή του ίδρυσε τον σύλλογο «Οι Φίλοι της Αθήνας», εξασφαλίζοντας τις υπηρεσίες του διάσημου γάλλου φωτιστή Πιέρ Μπιντό και αναλαμβάνοντας τη χρηματοδότηση όλων των απαραίτητων μελετών.

Το 2004, ο σπουδαίος δημιουργός συνέστησε το κοινωφελές Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης με σκοπό τη μελέτη, υποστήριξη και διάδοση των τεχνών του θεάτρου και του κινηματογράφου, καθώς και την καταγραφή και διαφύλαξη των δημιουργημάτων των τεχνών αυτών. Το φθινόπωρο του 2009 ξεκίνησε και η λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου του Ιδρύματος που βρίσκεται στην οδό Πειραιώς 206, στον Ταύρο.

Ο Κακογιάννης στα γυρίσματα του «Βυσσινόκηπου» (1999) με τους Οουεν Τιλ, Σάρλοτ Ράμπλινγκ και Αλαν Μπέιτς (δεξιά)

Για την προσφορά και το έργο του, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό, μεταξύ άλλων με τον Ταξιάρχη του Χρυσού Φοίνικα (Ελλάδα), τον Ταξιάρχη των Γραμμάτων και Τεχνών (Γαλλία), τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου του Γ’ (Κύπρος) και το Special Grand Prix of the Americas (Μόντρεαλ).

Εχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στο έθνος, από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το συνολικό έργο του, για έργο ζωής στα Ιεροσόλυμα, για έργο ζωής από το American Hellenic Institute στην Ουάσιγκτον και στο Κάιρο. Επιπλέον, έχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Δημότης στη Λεμεσό, στο Μονπελιέ (Γαλλία) και στο Ντάλας (Τέξας, Η.Π.Α.) και έχει αναγορευθεί Διδάκτωρ Τεχνών στο Columbia College (Σικάγο, Η.Π.Α.), Επίτιμος Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου καθώς και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...