Πριν από 226 χρόνια, στις 16 Οκτωβρίου 1793, όταν καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία της προδοσίας, η Μαρία Αντουανέτα ήταν η πιο μισητή γυναίκα στη Γαλλία. Ο δήμιος, για να της προσφέρει έναν γρήγορο θάνατο, έκοψε τα ξανθιά μαλλιά της που είχαν γκριζάρει πρόωρα, και καθώς οι στρατιώτες οδηγούσαν την πρώην βασίλισσα στην γκιλοτίνα όπου την περίμενε το φρικτό της τέλος, τα πλήθη την έφτυναν, την προσέβαλλαν και ζητωκραύγαζαν χαρούμενα στους δρόμους του Παρισιού «Vive la nation».

Η Μαρία Αντουανέτα, 15ο και τελευταίο παιδί της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας και του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Α’ της Αυστρίας, ήταν τότε 37 ετών, μια «ξένη» που γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1755 στο Παλάτι Χόφμπουργκ, στη Βιέννη. Οταν έγινε 14 ετών οι αυστριακοί μονάρχες πρόσφεραν το χέρι της στον κληρονόμο του γαλλικού θρόνου, αργότερα Λουδοβίκο 16ο, και ο γάμος τους έγινε το 1770, με μια υπέρλαμπρη τελετή στο παλάτι των Βερσαλλιών.

Η νεαρή βασίλισσα κατηγορήθηκε για προδοσία και γιατί ήταν αποστασιοποιημένη, ενώ ξόδευε κρατικά χρήματα ασύστολα, για πανάκριβα ρούχα και κοσμήματα, για τις τεράστιες σπατάλες της, μάλιστα, της είχαν δώσει το παρατσούκλι «Madame Deficit» («Μαντάμ Ελλειμμα»).

Ακόμη χειρότερα, η Μαρία Αντουανέτα θεωρήθηκε σκανδαλωδώς αδιάφορη για τη δεινή κατάσταση των φτωχών που λιμοκτονούσαν και καταδικάστηκε για λόγια, που όμως δεν υπάρχουν στοιχεία ότι τα είπε πράγματι: «Qu’ils mangent de la brioche» («Ας φάνε παντεσπάνι»).

Παρ’ όλα αυτά, η γυναίκα που η Γαλλία αγάπησε να μισεί έχει γίνει είδωλο του 21ου αιώνα, προσελκύοντας πλήθη επισκεπτών στις Βερσαλλίες, όπου ζούσε. Η λογοτεχνία, η μόδα, οι σύγχρονες τέχνες και ο κινηματογράφος τη δοξάζουν, ενώ η εικόνα της κοσμεί κουτιά με σοκολατάκια και μακαρόν, που κάνουν θραύση ανάμεσα στους τουρίστες.

Με αφορμή την επέτειο του θανάτου της, στις 16 Οκτωβρίου, εγκαινιάστηκε στη γαλλική πρωτεύουσα μια έκθεση με τίτλο «Marie-Antoinette, métamorphoses d’une image» (Μαρία Αντουανέτα: Η μεταμόρφωση μιας εικόνας).  Η έκθεση παρουσιάζεται στην Κονσιερζερί, παλιό παλάτι και φυλακή στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα. Πριν από την εκτέλεσή της η βασίλισσα είχε κρατηθεί σε ένα κελί της Κονσιερζερί, που αργότερα μετατράπηκε σε παρεκκλήσι αφιερωμένο στη μνήμη της.

Η έκθεση περιλαμβάνει 200 έργα τέχνης και προσωπικά αντικείμενα της πιο διάσημης βασίλισσας στην ιστορία της Γαλλίας, όπως το τελευταίο της γράμμα, αλλά επίσης πορτρέτα, καρικατούρες, τουαλέτες και μια ταινία.

«Οι εικόνες της Μαρίας Αντουανέτας, από την εποχή που ζούσε μέχρι σήμερα, έχουν πολλαπλασιαστεί, αφού κάθε εποχή, κάθε ομάδα, ήθελε να δημιουργήσει τη “δική της βασίλισσα”: από “ξένη” που πρόδωσε μέχρι μάρτυρα, από έφηβη ηρωίδα μέχρι υποδειγματική μητέρα, από γυναίκα του πολιτισμού μέχρι είδωλο της μόδας» γράφει το πρόγραμμα της έκθεσης. «Οσο ελάχιστα κατανοητή ήταν όσο ζούσε, μη μπορώντας να συμβαδίσει με τη Γαλλία της εποχής της, τόσο άνθισε η εικόνα της μετά, και ειδικά τα τελευταία χρόνια».

Ο Φιλίπ Μπελαβάλ, πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Μνημείων της Γαλλίας, ο οποίος επιβλέπει τη Κονσιερζερί, παρομοιάζει το «τραγικό πεπρωμένο» της Μαρίας Αντουανέτας με εκείνο της Νταϊάνα, της αείμνηστης πριγκίπισσας της Ουαλίας.

«Οπως η πριγκίπισσα της Ουαλίας, έτσι και η Μαρία Αντουανέτα ήταν μια νεαρή, όμορφη και ελαφρώς δυστυχισμένη προσωπικότητα βασιλικής οικογένειας, που έγινε θύμα πολιτικών περιστάσεων και δεν ήταν προετοιμασμένη για την κατάσταση την οποία χρειάστηκε να αντιμετωπίσει» δήλωσε στον Guardian ο Μπελαβάλ. «Είχε πολυτελή γούστα, αλλά αντιπροσώπευε με τον καλύτερο τρόπο μια συγκεκριμένη περίοδο του γαλλικού πολιτισμού».

Ο Μπελαβάλ είπε, ακόμη, ότι η αποκατάσταση της βασίλισσας ήταν περισσότερο προσωπική παρά πολιτική: «Η ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης είναι περίπλοκη και η Μαρία Αντουανέτα δεν έδειξε πλήρη αφοσίωση στη χώρα της ούτε υποστήριξε την επανάσταση, αλλά η απόλυτη αξιοπρέπεια που έδειξε κατά τις τελευταίες δοκιμασίες της, η τρομερή δίκη στην οποία κατηγορήθηκε για αποτρόπαια πράγματα και ο θάνατός της μας κάνουν να τη λυπόμαστε για την απάνθρωπη μεταχείριση που υπέστη» είπε. «Δεν χρειάζεται να κοιτάξουμε μακριά από τα πολιτικά λάθη της για να δούμε ότι αντιμετωπίστηκε πολύ άσχημα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News