Μια ξενάγηση στο Πάρκο αλλά κυρίως στα κτίρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Λυρικής Σκηνής απόλαυσαν οι δημοσιογράφοι την Παρασκευή, μια εμπειρία που το Σαββατοκύριακο θα μπορέσουν να ζήσουν όλοι οι πολίτες. Αυτοί που με επιμονή ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος Ανδρέας Δρακόπουλος αποκαλεί κάθε φορά «ιδιοκτήτες του έργου».

Η εμπειρία της επίσκεψης στο σχεδόν ολοκληρωμένο ΚΠΙΣΝ δεν επεφύλασσε ειδήσεις (τα έχουμε άλλωστε πει σχεδόν όλα για αυτή την επένδυση των 596 εκατομμυρίων που η Corriere della Sera και άλλα διεθνή μέσα ενημέρωσης αποκαλούν «νέο Παρθενώνα»). Είχε όμως ιστορίες, με πιο προσωπικό ύφος για όσα μας οδήγησαν στην ολοκλήρωση του έργου, που σύμφωνα με τον κ. Δρακόπουλο θα παραδοθεί στο ελληνικό δημόσιο ως το τέλος του χρόνου (η μοναδική μετοχή  της ΑΕ που διαχειρίζεται το Κέντρο θα περάσει στο υπουργείο Οικονομικών).

Και ναι μεν το Κέντρο θα λειτουργήσει σε περίπου ένα χρόνο, όμως στο πλαίσιο του προγράμματος «Metamorphosis: Το ΚΠΙΣΝ στον κόσμο» που πραγματοποιείται ως και την Κυριακή 26 Ιουνίου, οι πολίτες θα μπορέσουν να γνωρίσουν κάθε γωνιά του. Και ενδεχομένως να αντιληφθούν αυτό που υποσχέθηκε ο Ρέντσο Πιάνο στην παρουσίαση της Παρασκευής: «Τα κτίρια πρέπει να αναπνέουν στον ρυθμό του εδάφους και της θάλασσας».

Πώς ξεκίνησαν όλα: Ηταν το 2004 «όταν η Ελλάδα πετούσε στον ουρανό», λέει ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Τότε το ΔΣ αποφάσισε να συνεχίσει αυτό το πνεύμα, αυτή την πτήση και να προσφέρει ένα μεγάλο έργο στη χώρα. Οι ανάγκες για μια μεγαλύτερη και τεχνολογικά άρτια Εθνική Βιβλιοθήκη, αλλά και η ανάγκη να βρει νέα στέγη η Εθνική Λυρική Σκηνή οδήγησαν στην ιδέα για το ΚΠΙΣΝ. «Η δημιουργία ενός Πάρκου για την Αθήνα ήταν όμως εξίσου σημαντική για εμάς. Ετσι στην αρχή είχαμε δώσει  στο έργο τον τίτλο “το τριπλό πρότζεκτ”. Για εμάς και τα τρία μέρη έχουν την ίδια σημασία», εξηγεί ο κ. Δρακόπουλος.

Το παιχνίδι της μοίρας: Τρία χρόνια πριν, περίπου το 2001, ο αρχιτέκτονας μύθος Ρέντσο Πιάνο ήταν με την οικογένειά του στην Ελλάδα για ιστιοπλοΐα -με την οποία όπως εξομολογήθηκε έχει πάθος. «Κάναμε ιστιοπλοΐα εδώ ακριβώς, στη θάλασσα κάτω από το ΚΠΙΣΝ. Οταν πήραμε ένα ταξί για να πάμε στην Αθήνα, ο οδηγός έτρεχε τόσο γρήγορα που μας σταμάτησε η αστυνομία. Μέχρι να του κόψουν την κλήση, είχα περίπου δέκα λεπτά στη διάθεσή μου και παρατήρησα τον εγκαταλελειμμένο χώρο πάνω από τον δρόμο. Ηρθα λοιπόν και περπάτησα στο σημείο όπου κάποτε υπήρχε ο Ιππόδρομος. Απόρησα πως ένας τόσο μεγάλος χώρος, δίπλα στη θάλασσα μένει ανεκμετάλλευτος», αφηγείται ο Πιάνο. Τρία χρόνια μετά κλήθηκε από τον Ανδρέα Δρακόπουλο να φτιάξει εδώ το επόμενο μεγάλο έργο του. «Το ήθελε η μοίρα», σχολιάζει τώρα γελώντας.

Η χαρτοπετσέτα και το γεύμα στη Νέα Υόρκη: Ξανά πίσω στο 2004-2005. Ο Ανδρέας Δρακόπουλος συναντά τον Ρέντσο Πιάνο στη Νέα Υόρκη και γευματίζουν. Του μιλά για την ιδέα του Ιδρύματος και αυτός ζωγραφίζει σε μια χαρτοπετσέτα την εικόνα που του έρχεται στο μυαλό. «Αυτό ακριβώς που σχεδίασε στην χαρτοπετσέτα μέσα σε ένα λεπτό, έγινε εδώ. Είναι το ίδιο σχέδιο», λέει ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος προσθέτοντας «πάντως απ’ ότι θυμάμαι το φαγητό δεν ήταν ιδιαιτέρως καλό». Ενώ ο Ρέντσο Πιάνο παρατήρησε γελώντας «για την ακρίβεια το ζωγράφισα σε δέκα δευτερόλεπτα». Είναι γνωστό πως ο σπουδαίος αρχιτέκτονας έχει σχεδιάσει μερικά από τα σημαντικότερα έργα του πάνω σε χαρτοπετσέτες, τραπεζομάντηλα, ακόμα και σε σακούλες για όσους νιώθουν ναυτία στα αεροπλάνα. Και οι τσέπες του, είναι παραγεμισμένες με λευκές κόλλες χαρτί Α4, διπλωμένες στα τέσσερα και γεμάτες με σημειώσεις ή σχέδια με πράσινο μελάνι.

Η φωτογραφία του κοριτσιού με το κίτρινο μπικίνι: Ο μύθος λέει πως ο Ρέντσο Πιάνο όταν σχεδίαζε την Εθνική Λυρική Σκηνή, εμπνεύστηκε από τη φωτογραφία μίας γυναίκας με κίτρινο μαγιό. Ηθελε στην αρχή λοιπόν να κάνει τα θεωρεία της Λυρικής χρυσά! Ο ίδιος γελάει όταν το ακούει, δεν το επιβεβαιώνει, αλλά λέει με νόημα «όταν αναζητείς την ομορφιά, ψάχνεις να την βρεις παντού». Αλλωστε πιστεύει πως «η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο» και μας το είπε και αυτή τη φορά, όπως και κάθε άλλη φορά που τον έχουμε συναντήσει.

Γιατί το κυρίαρχο χρώμα στην Εθνική Λυρική Σκηνή είναι το κόκκινο: Αυτή τη φορά η πραγματική ιστορία πίσω από το έργο ήρθε από τον στενό συνεργάτη του Ρέντσο Πιάνο, Τζόρτζιο Μπιάνκι που ξενάγησε μια από τις ομάδες στο ΚΠΙΣΝ. «Κλείσαμε τα μάτια και σκεφτήκαμε τι σημαίνει αίθουσα Οπερας. Σκεφτήκαμε τις υπέροχες αίθουσες των περασμένων αιώνων, με το χρυσό, το κόκκινο και το λευκό να κυριαρχούν. Δεν μπορούσαμε να το κάνουμε χρυσό –το φαντάζεστε;- ούτε λευκό και έτσι επιλέξαμε το κόκκινο». Ακόμα και οι υπέροχες ξύλινες επιφάνειες από ξύλο κερασιάς έχουν κόκκινο χρώμα με τα νερά του ξύλου να διακρίνονται.

Τι συνέβη όταν ο Πιάνο ανασήκωσε την άκρη μιας κόλλας χαρτιού: Ο γρίφος υπήρχε και αφορούσε το πώς θα κατόρθωνε ο αρχιτέκτονας να στριμώξει στον χώρο δύο τεράστια κτίρια και ένα πάρκο. Καθώς σκεφτόταν, ανασήκωσε μια κόλλα χαρτί και η ιδέα αμέσως γεννήθηκε: Θα δημιουργούσε έναν λόφο πάνω στον οποίο θα σκαρφάλωνε το Πάρκο και κάτω από τον λόφο θα έβαζε τα κτίρια. «Αντί να φυτέψουμε τα κτίρια στο Πάρκο, τα βάλαμε κάτω από αυτό. Σχεδόν από κάτω δηλαδή, αφού έχουν φως, δεν είναι υπόγεια», εξηγεί με μεγάλες κινήσεις των χεριών στον αέρα. Η δημιουργία τεχνητών λόφων εφαρμόστηκε ως λύση για να ενώσει την γη με τον ουρανό, τον ορίζοντα, ήδη από τον 3^ο π.Χ., παρατηρούν συνεργάτες του Πιάνο.

Γιατί χαμογελάει η οροφή της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος στη Λυρική; Εχει γίνει ήδη σήμα κατατεθέν της μεγάλης αίθουσας, η λοξή γραμμή που μοιάζει με το χαμόγελο στον θόλο. «Καταρχάς να πούμε πως μετά από πάρα πολλά χρόνια δημιουργήθηκε ξανά μια όπερα με θόλο, όπως παλιά», λέει ο κ. Μπιάνκι . «Το χαμόγελο προέκυψε από μια πραγματική ανάγκη: Επρεπε να καλύψουμε τα φώτα που συνήθως κρέμονται από την οροφή. Ετσι φτιάξαμε αυτή την κρυπτή και ναι, τώρα η Λυρική σας χαμογελά». Από την ίδια οροφή κρέμεται ένα έργο του Ιάπωνα καλλιτέχνη Σουσούμου Σίγκου, διαμέτρου έξι μέτρων που παραπέμπει στους πολυελαίους των ιστορικών αιθουσών όπερας της Ευρώπης. «Οταν θα αρχίζει η παράσταση το έργο θα σηκώνεται ψηλά για να μην ενοχλεί την ορατότητα», μας εξηγούν.

Το ασανσέρ του Πιάνο: Καθώς μετακινούμασταν μέσα στους χώρους της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε σημεία που δεν θα είναι προσβάσιμα στο κοινό όταν αρχίσει η λειτουργία της, μας οδηγούν «στο ασανσέρ του Πιάνο» γελώντας. Για να μας αποκαλύψουν πως πρόκειται για το ασανσέρ που θα μεταφέρει τα πιάνα για τις ανάγκες της Λυρικής, τους αρέσει όμως να βλέπουν τις αντιδράσεις όσων το ακούν για πρώτη φορά.  Σαν την Corriere della Sera που στο αφιέρωμά της σήμερα έχει επιλέξει τον τίτλο «Ενας Πιάνο για την ελληνική υπερηφάνεια».

Η φιλοσοφία του Ιδρύματος και το χέρι του κράτους: Το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος θέλει να έχει τον έλεγχο Λυρικής και Βιβλιοθήκης: αυτή είναι μια γκρίνια ή ανησυχία που συχνά ακούγεται. Ο Ανδρέας Δρακόπουλος, χωρίς να ερωτηθεί, έθεσε μόνος του το θέμα λέγοντας: «η φιλοσοφία μας είναι πως οι πυλώνες του πολιτισμού, όπως είναι η Λυρική και η Εθνική Βιβλιοθήκη, δεν πρέπει να περάσουν σε ιδιωτικά χέρια. Πρέπει να μείνουν στον έλεγχο του κράτους. Εξάλλου εμείς δεν ξέρουμε τίποτα για διαχείριση σκηνών Οπερας και βιβλιοθηκών. Ας το κάνουν αυτοί που γνωρίζουν τον τρόπο».

Οι πολλαπλοί ορισμοί του Πιάνο για τη Μεσόγειο: Ο ιταλός αρχιτέκτονας δεν κρύβει την έλξη του για τη Μεσόγειο, που αντίκρυζε από παιδί από τα παράθυρό του σπιτιού του στη Γένοβα. Τι είναι η Μεσόγειος; «Εδώ και χιλιάδες χρόνια είναι μια μηχανή καταγραφής. Καταγράφει ήχους, φωνές, δονήσεις, ιστορίες, τραγωδίες, ευτυχισμένες στιγμές, ανακαλύψεις, περιπλανήσεις». Ενα χρόνο πριν, ο Πιάνο που φέρει την ποίηση στον τρόπο σκέψης και δημιουργίας του, μας έλεγε μέσα στο εργοτάξιο ότι «Η Μεσόγειος, η θάλασσα είναι ένα ενωτικό στοιχείο. Πιο ισχυρά ενωτικό και από το ίντερνετ… Ενα κονσομέ πολιτισμών. Μια αναβράζουσα σούπα πολιτισμών -και το λέω αυτό και με την καλή και με την κακή έννοια».

Ποια σχέση θα κρατήσει το Ιδρυμα με το ΚΠΙΣΝ μετά την παράδοσή του; Ολα θα εξαρτηθούν από το πώς θα ανταποκριθεί το κράτος στις ανάγκες του ΚΠΙΣΝ. «Αν το διαχειριστεί σωστά, τότε το Ιδρυμα θα είναι εκεί για να βοηθήσει, είτε καλύπτοντας μέρος του προϋπολογισμού, είτε κάποια πρότζεκτ», είπε ο Ανδρέας Δρακόπουλος. «Δεν θέλουμε να ακούσουμε ευχαριστώ, θέλουμε να δούμε σωστή διαχείριση του Κέντρου. Ομως δεν θέλουμε καμία ανάμειξη με τη διαχείριση του ΚΠΙΣΝ. Από τη στιγμή που θα το παραδώσουμε…. we are out!» κατέληξε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News