Το φεστιβάλ Καννών συνηθίζει να συνοδεύει τις φορμαλιστικές καλλιτεχνικές αναζητήσεις και τα φιλμ καθαρά κοινωνικού περιεχομένου, με ταινίες που σχολιάζουν την πολιτική πραγματικότητα, πολλές φορές φέρνοντας σε δύσκολη θέση χώρες που δεν επιθυμούν την εκπροσώπησή τους με σκηνοθέτες που ενοχλούν. Όταν ανακοινώθηκε το πρόγραμμα, ήταν φανερό πως μερικές θέσεις είχαν μείνει κενές για προσθήκες της τελευταίας στιγμής. Προς στιγμήν πιστέψαμε πως οι Άλπεις του Γιώργου Λάνθιμου είχαν πιθανότητες να καλύψουν μια από αυτές. Μετά το δελτίου τύπου που πληροφορούσε πως ο Καλλιτέχνης του Μισέλ Χαζαναβίτσιους κάλυπτε την 20η θέση, όχι μια, αλλά δυο ταινίες από το Ιράν ολοκλήρωσαν το line up, με εμφατικό τρόπο.

Ήδη από το Φεστιβάλ του Βερολίνου, όπου ο σκηνοθέτης Τζαφάρ Παναχί δεν μπόρεσε να πάρει άδεια για να ταξιδέψει και να λάβει μέρος στην κριτική επιτροπή (μια κενή καρέκλα φιγουράριζε κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ για να καταδείξει την αναγκαστική απουσία του), ο Τύπος άρχισε να δημοσιεύει μαζικότερα τη σκληρή στάση του καθεστώτος του Ιράν σε δημιουργούς που δεν συνέπλεαν με την επίσημη γραμμή. Αρνούμενος να υποχωρήσει στο καλλιτεχνικό του όραμα, ο Τζαφάρ Παναχί, γνωστός στα φεστιβάλ και τους κινηματογραφικούς κύκλους, τιμωρήθηκε με φυλάκιση 6 χρόνων και στέρηση του δικαιώματος του να γυρίζει ταινίες για 20 χρόνια! Η ίδια ποινή επιβλήθηκε και στο συνάδελφο και συμπατριώτη του Μοχάμεντ Ρασούλοφ.

Συμπεριλαμβάνοντας τους στο επίσημο διαγωνιστικό ( και έμμεσα ευαισθητοποιώντας την κριτική επιτροπή για κάποιο από τα μεγάλα βραβεία, εκτός απροόπτου), οι Κάννες μέσω του εκλέκτορα Τιερί Φρεμό θέλουν να δείξουν γρήγορα αντανακλαστικά και πολιτική αιχμή. Το έχουν ξανακάνει δυο φορές με επιτυχία. Το 1981, ο Αντρέι Βάιντα τιμήθηκε για το Άνθρωπο από Σίδερο, το χρονικό της Αλληλεγγύης που είχε ήδη εξοργίσει τον Γιαρουζέσκι, ωθώντας τις πολωνικές αρχές να κλείσουν την εταιρεία παραγωγής του. την επόμενη χρονιά ήταν η σειρά του Γιλμάζ Γκιουνέι να πάρει τον Χρυσό Φοίνικα με τον Δρόμο, ένα σκληρό πορτρέτο της τουρκικής στρατοκρατίας. Αρχικά αμφισβητήθηκε για το αν ο φυλακισμένος Γκιουνέι σκηνοθέτησε πραγματικά την ταινία που υπέγραψε, αλλά το θέμα λύθηκε υπέρ του και το βραβείο κατοχυρώθηκε σε αυτόν.

Σε πιο διπλωματικό επίπεδο, η σοβιετική αντιπροσωπία δεν παρέλειπε να διαμαρτύρεται όταν έβλεπε τις αμερικάνικες ταινίες να φορτώνονται με βραβεία. Ακριβά πάρτι και ασταμάτητες δημόσιες σχέσεις απέδωσαν όταν το 1958 κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα ένα ρωσικό μελόδραμα, το κλασσικό Όταν Περνούν οι Γερανοί του Καλατάζοφ, μαλακώνοντας το ψυχροπολεμικό κλίμα που ελλόχευε στα παρασκήνια. Κι εκτός από τις βραβεύσεις που ενέχουν αμιγώς πολιτικό σκεπτικό, το Bowling for Columbine του φωνακλά Μάικλ Μουρ ήταν ο τελευταίος, μέχρι στιγμής αμερικανικός Φοίνικας, και ταυτόχρονα μια επιλογή που κατακεραύνωνε τη διοίκηση του Μπους και την ανησυχητική απάθεια της δεξιάς Αμερικής.

Ανεξάρτητο από την πολιτική ηγεσία της Γαλλίας, το φεστιβάλ Καννών δεν διστάζει να συμπεριλάβει στο πρόγραμμα του φέτος το La Conquete, αδιαφορώντας αν δυσαρεστηθεί ο Νικολά Σαρκοζί. Αντιθέτως, επιθυμεί να το μετατρέψει σε φιλμ-γεγονός, στρέφοντας τις κάμερες στο πολιτικό προφίλ, που ούτως ή άλλως απέκτησε όταν το 1968, εν μέσω του ταραγμένου Μάη στο Παρίσι, οι κύριο εκπρόσωποι του γαλλικού Νέου Κύματος στο σινεμά, δηλαδή ο Τριφό, ο Γκοντάρ κι ο Λουί Μαλ, μαζί με τον Κάρλος Σάουρα και τον μάλλον απρόθυμο Ρόμαν Πολάνσκι (που ήταν εκεί με τη Σάρον Τέιτ και τη Φεράρι του) κήρυξαν την πρόωρη λήξη του 21ου φεστιβάλ, μη επιτρέποντας τη διεξαγωγή ενός θεσμού που όφειλε  να λειτουργεί σε συνάρτηση με την κοινωνία. Οι σταρ αναγκάστηκαν να κουβαλήσουν τις βαλίτσες μόνοι τους και να κοιμηθούν σε χρησιμοποιημένα σεντόνια, αφού όλοι οι εργαζόμενοι στα πεντάστερα ξενοδοχεία των Καννών απεργούσαν! Αν και οι σοβιετικοί και πάλι αντέδρασαν, καθώς δεν κατάλαβαν την εξέγερση του προλεταριάτου, οι Κάννες ήταν το μοναδικό φεστιβάλ που κατέβασε τα ρολά αυτοβούλως, κι όχι λόγω πολέμου, πραξικοπήματος ή άνωθεν εντολής. Η συντονισμένη αυτή ενέργεια προκάλεσε τη δημιουργία του τμήματος Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών, το οποίο δεν έχει επίσημες πρεμιέρες και δεν υπολογίζει διαβαθμίσεις σε διασημότητες ή δημοσιογράφους, αφήνοντας όσους έχουν εισιτήριο και στήνονται στην ουρά να δουν τις ταινίες του προγράμματος του- εκεί πρωτοσυμμετείχε στις Κάννες ο Θόδωρος Αγγελόπουλος με το Θίασο το 1975.

Με την δημιουργική σύγκρουση της λάμψης, της τέχνης και της πολιτικής που επιδιώκουν οι Κάννες, αναπόφευκτο είναι να προσκαλούν τη διχογνωμία και τις φωνές διαμαρτυρίας. Έχουμε δει σκάνδαλα που δεν ξεφεύγουν από τα όρια του κινηματογραφικού ενδιαφέροντος και το ρευστό ορισμό της λογοκρισίας. Το 1973, η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Ίνγκριντ Μπέργκμαν κόντεψε να κάνει εμετό στη θέα των γυμνών οπισθίων της Αντρέα Φερεόλ στο Μεγάλο Φαγοπότι, και αρκετοί απέστρεψαν το βλέμμα στο βιασμό της Μόνικα Μπελούτσι στη Μη Αναστρέψιμος και στη σκηνή της πεολειχίας στο Brown Bunny του Βίνσεντ Γκάλο, πριν από μερικά χρόνια. Μερικά παραδείγματα ωστόσο, ακουμπούν την κοινωνία σε ένα ευρύτερο επίπεδο και αποδεικνύουν πως το φεστιβάλ Καννών Το 1955, η ένωση Γάλλων συγγραφέων στηλίτευσε το φεστιβάλ γιατί επέλεξε την Κάρμεν Τζόουνς του Ότο Πρέμιντζερ, ο οποίος, σύμφωνα με την purist άποψη τους, τόλμησε να διασκευάσει το μύθο της Κάρμεν σε σαπουνόπερα του μαύρου γκέτο- αποτέλεσμα, το γαλλικό κοινό είδε την ταινία 26 χρόνια αργότερα. Η καθολική εκκλησία εξοργίστηκε με τη Βιριδιάνα του Μπουνιουέλ, θεωρώντας τη μι προσβλητική και βέβηλη επίθεση στη θρησκεία, ειδικά στην οργιστική παρωδία του Τελευταίου Δείπνου. Ο Σαρτρ και ο Μπρετόν στάθηκαν στο πλευρό του Έλληνα της διασποράς Νίκου Παπατάκη όταν μια ομάδα σημαντικών παραγωγών έκραξαν το φεστιβάλ διότι συμπεριέλαβε στο πρόγραμμα του τις Αβύσσους. Και τώρα, με τη συμμετοχή των δυο Ιρανών, το Ιράν που παλιότερα δεν διαμαρτυρήθηκε με το Χρυσό Φοίνικα για τη Γεύση του Κερασιού του Αμπάς Κιαροστάμι, προβλέπεται να αντιδράσει επίσημα, ειδικά όταν δει τα πρώτα δημοσιεύματα που θα φέρνουν στο φως την καταπίεση που υφίσταται ο κινηματογράφος σε μια χώρα που μάλιστα έχει σημαντικό μερίδιο στον αρχαίο πολιτισμό.

Τιμώμενη χώρα φέτος στις Κάννες είναι η ταλαιπωρημένη Αίγυπτος με αναδρομή στο σινεμά της, σε μια χειρονομία υποστήριξης, εκ μέρους του φεστιβάλ, σε ένα λαό που πασχίζει να αυτονομηθεί πολιτικά

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News