Ο Χάρης Αναστασόπουλος, 23 χρόνων, μουσικός που ετοιμάζεται για το πτυχίο του στο πιάνο, έφτιαξε ένα τσέμπαλο από την αρχή και έπαιξε μαζί του μπροστά σε κοινό. Ήταν μια διαδικασία που κράτησε περίπου δυόμισι χρόνια. Τι είναι το τσέμπαλο; Στα ιταλικά Cembalo, Clavecin (κλαβεσέν) στα γαλλικά, είναι ένα πληκτροφόρο όργανο, πρόγονος του σημερινού πιάνου. Το παλαιότερο τσέμπαλο χρονολογείται περίπου στον 14ο αιώνα. Ο ήχος του τσέμπαλου είναι νυκτός και δεν έχει τη δυνατότητα της πολυεπίπεδης αυξομείωσης της έντασης που διαθέτει το πιάνο. Παρόλα αυτά είναι πολύ διαδεδομένο συνοδευτικό όργανο για το παίξιμο της μουσικής της εποχής του Μπαρόκ, ενώ έχει και πλουσιότατο δικό του ρεπερτόριο. Δείτε τι μας είπε ο νεαρός κατασκευαστής.

Πώς σας ήρθε η ιδέα να φτιάξετε κάτι τέτοιο;

Ακούω από πολύ μικρός κλασική μουσική και αγαπημένο μου είδος είναι το Μπαρόκ. Όταν άκουγα τις όπερες ή τα κοντσέρτα ή οτιδήποτε με μουσική μπαρόκ, πάντα υπήρχε και το μπάσο κοντίνουο. Το οποίο είναι το συνεχές βάσιμο που δίνει το τσέμπαλο μέσα στην ορχήστρα μιας όπερας ή σε κοντσέρτα. Πάντα με ερέθιζε ως όργανο αλλά και ως ήχος. Μετά, άρχισα να ακούω αποκλειστικά αυτήν τη μουσική, σόλο τσέμπαλο, και έτσι μου ήρθε η ιδέα να φτιάξω ένα μόνος μου, κάτι μικρό. Ξεκίνησα αλλά στην πορεία έγινε κανονικού μεγέθους τσέμπαλο, μεγάλο. Ίδιες αποστάσεις, χορδές, πλήκτρα και μέσα σε δυόμισι έτη, ολοκληρώθηκε.

Η έρευνά σας για να το φτιάξετε, τι περιλάμβανε;

Ήταν αποκλειστικά κάποια ελάχιστα βιβλία, φωτογραφίες και βίντεο πιο πολύ, στην ουσία. Δεν υπήρχε κάτι άλλο. Από τα δεκαεφτά μου κουρδίζω πιάνα. Μου άρεσε η συλλογή παλαιών πιάνων, ήξερα πώς είναι ένα έγχορδο πληκτροφόρο. Και με τη μαθηματική σχέση, όπως και του Πυθαγόρα, που ξεκινάει από μία μεγάλη χορδή και τελειώνει σε μία μικρή, με κάποιες μαθηματικές σχέσεις τέλος πάντων, έβγαλα την άρπα του οργάνου και έφτιαξα το τσέμπαλο.

Το εργαστήριο κατασκευής του πού ήταν; Πού βρήκατε τα υλικά;

Σε έναν χώρο στο σπίτι μου, σε ένα δωμάτιο που δεν χρησιμοποιείται και εκεί το έφτιαχνα. Τα υλικά είναι: Τριών ειδών ξύλα, έλατο, κυπαρίσσι και καρυδιά.

– Γιατί αυτά;

– Είθισται να φτιάχνονται τα τσέμπαλα από κυπαρίσσι, ειδικότερα τα ιταλικά. Κυρίως, γιατί είναι πιο ανθεκτικό ξύλο. Το έλατο το χρησιμοποίησα για το εσωτερικό καπάκι του ηχείου. Έχει καλύτερη ανταπόκριση στον ήχο. Και η καρυδιά είναι για το σημείο όπου μπαίνουν τα κλειδιά, και είναι το πιο σκληρό ξύλο, ώστε να κρατάει το κούρδισμα.

Είχατε βοήθεια;

Όχι, όχι. Καμία. Είναι όλα στο χέρι. Στα δικά μου.

Υπήρξαν στιγμές που σκεφτόσασταν: «Θα τα παρατήσω!»;

Να τα παρατήσω, όχι. Δεν το έλεγα, αλλά κάποια στιγμή αντιμετώπισα ένα πρόβλημα, που ήταν και λογικό να το βρω μπροστά μου: Είχα τσαντιστεί για καμιά βδομάδα μέχρι που το ξεπέρασα. Με τη βοήθεια μιας φίλης, που μου έλεγε να μην αγχώνομαι και όλα αυτά. Μου έκανε λίγο ψυχοθεραπεία (γέλια) και ξεπέρασα το πρόβλημα που είχα.

Την πρώτη φορά που παίξατε με αυτό, πως νιώσατε;

Θα σας πω: Για πρώτη φορά που έπαιξα μαζί του στο θέατρο, που το παρουσίασα, σε ένα φεστιβάλ, που ήταν ολοκληρωμένο. Η σκηνή, το τσέμπαλο και εγώ. Πρεμιέρα ας πούμε. Δεν μπορώ να πω όταν έπαιξα για πρώτη φορά, γιατί κάθε φορά που έφτιαχνα ένα πλήκτρο, έφτιαχνα και μία χορδή, και μία παραπάνω χορδή και μια συγχορδία. Μία πέμπτη, μία όγδοη, και δεν ήταν κάτι το πρωτότυπο που κατευθείαν να παίξω. Το έβλεπα το «έργο» σιγά-σιγά, δεν μου έκανε εντύπωση. Η εντύπωση ήρθε όταν είδα ότι έχω ένα τσέμπαλο πάνω σε μια σκηνή θεάτρου και θα παίξω τσέμπαλο. Τότε ήταν το σημαντικό. Τότε το άκουσα.

Τι άλλο σκέφτεστε να κάνετε; Να φτιάξετε άλλο; Να το κάνετε καλύτερο; Να το πουλήσετε;

Εννοείται πως όχι, δεν το πουλάω όσα λεφτά και να μου προσφέρουν. Αν κάποιος μου ζήταγε να του φτιάξω, μπορεί και να το έκανα. Αν μου ζήταγε κάποιος να του φτιάξω από την αρχή ένα όργανο για εκείνον, θα ήταν μελετημένο από την αρχή για κάποιον άλλο. Από τη στιγμή που το έχω φτιάξει για εμένα, δεν μπορώ να το δώσω.

Τα σχέδιά σας, ποια είναι; Πού βλέπετε τον εαυτό σας σε ένα χρόνο από τώρα; Τι θα θέλατε να έχετε πετύχει;

Κοιτάξτε, όσον αφορά το τσέμπαλο, ήταν ένα εφικτό όνειρο για εμένα. Αυτό που θέλω είναι να τελειοποιηθώ στο πιάνο και στην φωνή ως κόντρα τενόρος. Αυτά έχω μπροστά μου τώρα. Το τσέμπαλο είναι κάτι το οποίο έχω ολοκληρώσει και ίσως να φτιάξω και άλλα στο μέλλον, που σίγουρα θα έχουν περισσότερη σοφία και θα ξέρω, τι θα έχω να αντιμετωπίσω.

Βλέποντας το δημιούργημά σας, κρατήσατε τη διακόσμησή του στα παλιά πρότυπα. Βάλατε τη δικιά σας πινελιά και ποια ήταν;

Σίγουρα έβαλα δικά μου στοιχεία. Για παράδειγμα πάνω στο καπάκι έχω βάλει μια σκηνή από συμπόσιο που δεν υπάρχει αλλού. Είναι οι μαίανδροι ας πούμε που είναι ελληνικό στοιχείο και χρησιμοποιείται στα τσέμπαλα. Είναι ένα μοτίβο διακόσμησης που ήταν από τα πρώτα που χρησιμοποιήθηκαν στην ιστορία της ανθρωπότητας. Είναι οι λόγχες που είναι και αυτό αρχαιοελληνικό μοτίβο. Η ζωγραφική είναι δική μου. Το κλαδί της ελιάς, που δεν υπάρχει φυσικά σε άλλο τσέμπαλο. Ο μηχανισμός είναι δικής μου έμπνευσης. Είναι διαφορετικός από αυτόν που χρησιμοποιούν τα άλλα τσέμπαλα.

*Ο Αίαντας Αρτεμάκης γεννήθηκε το 1982 και είναι δημοσιογράφος και «κομπιουτεράς». Πουλάει κομπιουτεράκια στην Ομόνοια, με προτίμηση στα γιαπωνέζικα. Του αρέσει να διαβάζει και να ονειρεύεται μια γερή δημοκρατία. Παντρεύτηκε το 1989 τον καλό του φίλο, Amstramd 1512. Δυστυχώς από τότε, έχει αλλάξει πολλούς αγαπημένους. Τώρα συζεί με έναν Z800 HP. 

Προηγούμενα άρθρα του Αίαντα Αρτεμάκη 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News