Πώς γίνεται τόσες γυναίκες στον κόσμο να αποχωρίζονται ένα κομμάτι από τη ζωή τους; Πώς μπορούν να διεκδικήσουν την ισότητα και τη δικαιοσύνη; Το Bref, το βραβευμένο ντοκιμαντέρ της Χριστίνας Πιτούλη, προσεγγίζει το ζήτημα της κλειτοριδεκτομής μέσα από συζητήσεις με ανθρώπους που ζουν ανάμεσα σε δύο αλληλοσυγκρουόμενες κουλτούρες: η μία θεωρεί απάνθρωπο αυτό που η άλλη θεωρεί απαραίτητο.

Μετά από φεστιβάλ ανά τον κόσμο, από την Κολομβία έως την Αγγλία, από την Πορτογαλία έως τον Καναδά, από τη Χιλή έως την Ιταλία, το πολυταξιδεμένο Bref προβάλλεται στο YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση από τις 6 Φεβρουαρίου, Παγκόσμια Ημέρα Κλειτοριδεκτομής. Γυναίκες και άνδρες από την Αφρική, που έχουν μεταναστεύσει στην Ισπανία, μιλούν ανοιχτά για αυτό το έθιμο. Οι αντικρουόμενες απόψεις και εμπειρίες τους ρίχνουν φως στη σύνθετη φύση αυτού του διφορούμενου ζητήματος, στην καρδιά του οποίου συγκρούονται τα ανθρώπινα δικαιώματα με την πολιτιστική κληρονομιά και παράδοση. Το ντοκιμαντέρ φέρνει στο προσκήνιο αυτό το θέμα όχι ως κάτι μακρινό για την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, αλλά ως κάτι που αφορά ανθρώπους που ζουν δίπλα μας.

«Το να κάνω μια ταινία για την κλειτοριδεκτομή ήταν πολύ σημαντικό για μένα, γιατί και ως σκηνοθέτρια και ως γυναίκα με ενδιέφερε πάρα πολύ», αναφέρει η Χριστίνα Πιτούλη. «Η ταινία ξεκίνησε ως εργαλείο ευαισθητοποίησης για ομάδες ανθρώπων από την Αφρική που ζούσαν στην Ισπανία. Αυτό ήταν μία πρόκληση, καθώς υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στην Ισπανία 17.000 κοριτσάκια απειλούνται με ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων τους. Προσπάθησα να αφήσω στην άκρη τις δικές μου Δυτικές πεποιθήσεις και θέσεις και να προσφέρω στις πρωταγωνίστριες και τους πρωταγωνιστές μου τον χώρο και τον χρόνο να μιλήσουν ανοιχτά για αυτό το θέμα, φτιάχνοντας ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης χωρίς να νιώθουν ότι εγώ, προερχόμενη από μία διαφορετική πραγματικότητα, θα τους κρίνω» σημειώνει η σκηνοθέτις.

Ενα ντοκιμαντέρ που έγινε ως εργαλείο ευαισθητοποίησης για ομάδες γυναικών από την Αφρική στην Ισπανία και, στη συνέχεια, ταξίδεψε σε περισσότερα από 20 διεθνή φεστιβάλ και κέρδισε το βραβείο καλύτερης ταινίας για τα Δικαιώματα της Γυναίκας στο φεστιβάλ της Μάλαγα, το δεύτερο μεγαλύτερο φεστιβάλ της Ισπανίας. Στην Ελλάδα, έκανε πρεμιέρα στο Επίσημο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ενώ κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Κοινωνικού Ντοκιμαντέρ στο φεστιβάλ Aegean Docs.

Το νομικό πλαίσιο

Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων εξωτερικών γεννητικών οργάνων, δηλαδή η κλειτοριδεκτομή, είναι μια πανάρχαια πρακτική που αναγκάζονται να υποστούν κορίτσια 2 έως 15 ετών, σε 30 χώρες της Δυτικής, Βορειοανατολικής και Ανατολικής Αφρικής και κάποιες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Εκτιμάται ότι 200 εκατομμύρια γυναίκες εν ζωή σήμερα είναι ακρωτηριασμένες, ενώ 2 εκατομμύρια γυναίκες τον χρόνο κινδυνεύουν να το υποστούν. Στην Ευρώπη, εκτιμάται ότι 600.000 γυναίκες ζουν με τις συνέπειες της κλειτοριδεκτομής, ενώ κάθε χρόνο 180.000 κορίτσια και γυναίκες κινδυνεύουν να ακρωτηριαστούν, μόνο σε 13 ευρωπαϊκές χώρες με πληθυσμούς από τις παραπάνω περιοχές προέλευσης. Στην Ελλάδα, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων μπορεί να διωχθεί ποινικά, μέσω των άρθρων 308, 309 και 310 του Ποινικού Κώδικα, που αναφέρονται αντίστοιχα στα ποινικά αδικήματα της σωματικής βλάβης, της επικίνδυνης σωματικής βλάβης και των σωματικών βλαβών σε βάρος ανήλικου. Η αρχή της ετεροδικίας δεν ισχύει και, ως εκ τούτου, η κλειτοριδεκτομή δεν τιμωρείται όταν διαπράττεται εκτός της χώρας. Κάτι που έχει συμπεριληφθεί στη νομοθεσία των περισσότερων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς συνήθως ο ακρωτηριασμός των κοριτσιών που ζουν στην Ευρώπη γίνεται κατά τη διάρκεια διακοπών στη χώρα προέλευσης.

---

Το ντοκιμαντέρ διατίθεται δωρεάν και χωρίς χρονικό περιορισμό.

Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Χριστίνα Πιτούλη, Σενάριο: Χριστίνα Πιτούλη, Ana Pozo, Παραγωγή: Χριστίνα Πιτούλη, Φωτογραφία: Ana Pozo, Carlos M. Gomez Quintero, Ηχος: Χριστίνα Πιτούλη, Μοντάζ: Χριστίνα Πιτούλη, Ana Pozo, Χώρα: Ισπανία, Διάρκεια: 30 λεπτά, Ετος: 2013

Βραβεία

Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ για τα Δικαιώματα της Γυναίκας – Malaga Film Festival 2014 (Ισπανία)

Βραβείο Καλύτερου Κοινωνικού Ντοκιμαντέρ – Aegean Docs 2015 (Ελλάδα)

Β΄ Βραβείο Καλύτερης Ταινίας Μικρού Μήκους – Mujeres en Foco Film Festival 2014 (Αργεντινή)

Ειδική Μνεία Κριτικής Επιτροπής – FEMCINE 2014 (Χιλή)

Ειδική Μνεία Κριτικής Επιτροπής – Articulo 31, Documentary Film Festival 2013 (Ισπανία)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News