Χθες, και ενώ όλη η Αθήνα τσικνιζόταν ασύστολα, πήγα να δω το τελευταίο έργο της αυτόχειρας Σάρα Κέιν, το «4.48 Ψύχωση». Σαν χθες, πριν από 15 χρόνια, στις 20 Φεβρουαρίου 1999, η Βρεττανή δραματουργός κρεμάστηκε με τα κορδόνια των παπουτσιών της, στο μπάνιο του δωματίου της, στο King's College Hospital του Λονδίνου. Δύο μέρες πριν, είχε προηγηθεί μία απόπειρα με υπερβολική δόση φαρμάκων και άλλη μία, πιο πριν, κόβοντας τις φλέβες της. Οι τρεις διαδοχικοί τρόποι αυτοκτονίας της καταγράφονται στο «4.48 Ψύχωση», το οποίο ολοκλήρωσε λίγο πριν πεθάνει.

Η Κέιν και η εποχή της
Όταν πέθανε η Σάρα Κέιν, βρισκόμουν στο Λονδίνο κάνοντας το μεταπτυχιακό μου, με διατριβή στο «in-yer-face theatre», το θέατρο που ανέδειξε τη «νέα βρετανική γραφή» της δεκαετίας του ’90. Το θέατρο των συνομηλίκων μου βρετανών συγγραφέων, που έζησαν την εφηβεία τους στη Θατσερική Αγγλία της δεκαετίας του ’80, καθεστώς που ισοπέδωσε την εργατική τάξη με την αδυσώπητη πάταξη κάθε απεργιακού κινήματος, ανέβασε σε δυσθεώρητα ύψη τα ποσοστά ανεργίας και ευνόησε τον κοινωνικό αποκλεισμό μεγάλης μάζας πολιτών, διαλύοντας παράλληλα το περίφημο σύστημα του βρετανικού κοινωνικού κράτους όπως και τα εργατικά συνδικάτα, προτάσσοντας μεθοδικά τον καταναλωτισμό ως τη νέα ιδεολογία.

Το συγγραφικό φαινόμενο του «θεάτρου-στα-μούτρα-σας» υπήρξε εξαιρετικά βίαιο και σοκαριστικό, τόσο στη συγγραφική του καταγραφή όσο και στη σκηνική του αποτύπωση. Επιτέθηκε ανελέητα και δριμύτατα στον κοινωνικό και πολιτιστικό συντηρητισμό της εποχής, ανιχνεύοντας νέους τρόπους δραματουργικής έκφρασης, πέρα από τα «αποδεκτά» όρια. Φυσικά, από την πληθώρα έργων που γράφτηκαν εκείνη την περίοδο, τα περισσότερα ήταν ήσσονος συγγραφικής αξίας. Τα έργα της Σάρα Κέιν ήταν διαφορετικά. Κρινόμενα όχι λόγω της εκ των υστέρων αυτοχειρία της αλλά επί της ουσίας, σε επίπεδο καινοτόμου πειραματισμού με τη φόρμα και με περιεχόμενο ποιητικά άγριο αλλά και σκοτεινά τρυφερό.

Η Κέιν, η Μπρούσκου και η «Ψύχωση»
Η παράσταση της Άντζελας Μπρούσκου αναβιώνει την πειραματική φόρμα της βρετανίδας συγγραφέως με μηδαμινά μέσα και εύστοχες σκηνοθετικές λύσεις, ακολουθώντας την ελλειπτική, αφαιρετική, καταιγιστική λογική του κειμένου. Ίσως, γι’ αυτό οι νατουραλιστικές στιγμές της παράστασης, όπως εκείνες του ηλεκτροσόκ, μοιάζουν να μην εντάσσονται στη γενικότερη σκηνοθετική γραμμή. Εξαιρετική είναι, όμως, η ιδέα της Μπρούσκου να αποδώσει τη σχάση της διαταραγμένης ψυχής του ομιλούντος προσώπου με τριπλή διανομή (στην Παρθενόπη Μπουζούρη, την Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου και τη μουσικό Nalyssa Green) και την παράλληλη βιντεοπροβολή των προσώπων, με τις φυσικές σκιές τους να πέφτουν πάνω στην επιφάνεια προβολής. Η ίδια η Άντζελα Μπρούσκου κράτησε για τον εαυτό της το «ρόλο» της θεραπεύτριας-ψυχιάτρου (το έργο της Κέιν δεν έχει διανομή ρόλων ούτε συγγραφικές οδηγίες) λειτουργώντας με την κατευναστική, βαθιά φωνή της ως το «λογικό» αντίβαρο των σπαρακτικών σπασμών και καθηλωτικών εξάρσεων της Παρθενόπης Μπουζούρη, με την Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου να κινείται στο μεταξύ τους ψυχοδυναμικό μεσοδιάστημα. Αποκάλυψη οι μουσικές συνθέσεις της Nalyssa Green με την αιθέρια, εξωπραγματική φωνή. Η διασκευή της πάνω στη γνωστή μπαλάντα της Sinéad O'Connor “Nothing Compares 2 U” -ενώ ακούγεται ο μονόλογος «ν’ αποφεύγω τον πόνο/ ν’ αποφεύγω τη ντροπή/ […] να ανήκω»- είναι συγκλονιστική, ακόμα καλύτερη και από το πρωτότυπο. Μην το χάσετε!

INFO: Η παράσταση παίζεται στο BIOS έως τις 24 Φεβρουαρίου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News