Έχω δει πολλά γραφεία πολιτικών στολισμένα με κάδρα αμφιβόλου αισθητικής, τα οποία και εσωκλείουν φωτογραφίες τους με ξένους ηγέτες. Είναι ένα καλό μασάζ για την ψυχή να καμαρώνεις τέτοιες φωτογραφίες, χρησιμεύει και στον σημαντικότερο προεκλογικό αγώνα, που είναι πάντα ο επόμενος και έχεις και κάτι να δείξεις στα εγγόνια σου μεθαύριο. Τώρα που έρχονται πάλι εκλογές προφανώς και κάποιοι θα ξεσκονίσουν τα κάδρα, μπορεί να βγάλουν και (προσωρινά) τις φωτογραφίες για σκανάρισμα και ψηφιοποίηση για να δείξουν σύγχρονοι. Ειδικά αυτοί που στέλνουν Δελτία Τύπου για να μας ενημερώσουν ότι έκαναν βαρυσήμαντη ανάρτηση στο fb.

Είναι υπόθεση «κύρους» για έναν πολιτικό μικρής χώρας να φιγουράρει δίπλα στην Μέρκελ, στον Σαρκοζί, στον Πούτιν ή στον Ομπάμα. Και μάλιστα όχι σε μια μεγάλη «οικογενειακή» φωτογραφία, όπου και ο ίδιος αναζητεί το «κεφαλάκι» του, ανάμεσα σε άλλα 28, αλλά στο πολυπόθητο τετ-α-τετ. Όμως η ματαιοδοξία και η φιλαρέσκεια δεν είναι απαραίτητα και τα συστατικά για συνταγές λύσης προβλημάτων.

Τέτοιες φωτογραφίες έχουν αυξηθεί στις μέρες του «διακυβερνητισμού». Όταν λέμε διακυβερνητισμός, για να καταλαβαίνει και ο κόσμος, εννοούμε αυτή την τάση που παρουσιάστηκε τα χρόνια της κρίσης. Δηλαδή να «επιλύονται» τα προβλήματα όχι συντονισμένα, όχι συλλογικά και δημοκρατικά μέσα στα πλαίσια των ευρωπαϊκών θεσμών, αλλά μέσα από διμερείς ή τριμερείς ή έστω τετραμερείς συναντήσεις, που παρακάμπτουν τα θεωρητικά αρμόδια όργανα. Τέτοιες συναντήσεις είναι άλλοτε δημόσιες και άλλοτε ιδιωτικές. Και εκεί ως Ελληνας πρωθυπουργός ή υπουργός μπορεί να καμαρώνεις, όταν τυχαίνει να σε καλέσουν. Ειδικά στις δημόσιες, γιατί είπαμε είναι και τα κάδρα στη μέση. Αλλά είναι σίγουρο ότι πάντα έχεις στα χέρια σου το πιο αδύνατο χαρτί. Διακυβερνητισμός δεν σημαίνει όμως μόνο ότι βρίσκονται πάντα σε θέση επιβολής αποκλειστικά οι «μεγάλοι». Σημαίνει ότι συνήθως με πρόσχημα τις έκτακτες συνθήκες, προκρίνονται και έκτακτες λύσεις, που συνήθως παρακάμπτουν τις προβλεπόμενες δημοκρατικές διαδικασίες, όπως συμβαίνει πάντα σε καθεστώτα έκτακτης ανάγκης. Παρακάμπτουν, δηλαδή, εθνικά κοινοβούλια, ευρωκοινοβούλιο, ακόμα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σερβίρουν λύσεις στη λογική «πάρτη (τη λύση) ή πέθανε». Η τακτική αυτή δεν είναι, φυσικά, άσχετη και με την αποξένωση των κοινωνιών από την πολιτική, με τη μορφή που κυριαρχεί πλέον στην Ευρώπη. Οι πολίτες καλούνται κάθε φορά να συμβιβαστούν με «θεσμικές ανωμαλίες», που επικαλούνται το απρόβλεπτο και επιβάλλουν έκτακτα μέτρα. Αλλά όταν συνηθίζεις την κοινωνία στις ανωμαλίες, όταν τη θέτεις διαρκώς μπροστά σε εκβιαστικά διλήμματα, είναι λογικό κάποια στιγμή να τη χάσεις.

Αυτό που θα έπρεπε να επιδιώκει, λοιπόν, η Ελλάδα και που καλό θα είναι να συζητηθεί ενόψει των ευρωεκλογών είναι το πώς θα μπορέσει να οικοδομήσει συμμαχίες με άλλους μικρούς και μεσαίους, ζητώντας να σταματήσουν τα απρόβλεπτα. Να ζητήσει δηλαδή θεσμούς μόνιμους, συλλογικούς, διαφανείς και προβλέψιμους. Αλλά και δημοκρατικούς και ελεγχόμενους. Γιατί για παράδειγμα ένα μόνιμο «Τρίο-Κρύο», όπως θα το έλεγε και ο γκουρού της διαφήμισης, που θα συνεχίσει να λειτουργεί σε μυστικοσυμβούλια, να ακούει μόνο τις «αγορές» και να αγνοεί αποφάσεις δημοκρατικών οργάνων, δεν θα άλλαζε και πολλά επί της ουσίας.

Φυσικά για να τα ζητήσεις όλα αυτά από την Ευρώπη, θα πρέπει να είσαι αποφασισμένος να τα κατακτήσεις και μέσα στο σπίτι σου. Την προβλεψιμότητα, τη συλλογικότητα, τη διαφάνεια, τον δημοκρατικό έλεγχο, το σταθερό νομικό πλαίσιο. Μια χώρα που αλλάζει φορολογικό σύστημα κάθε δύο μήνες, μάλλον θεωρείται ότι έχει οξεία αίσθηση του μαύρου χιούμορ όταν πάει να μιλήσει στις Βρυξέλλες για αξιοπιστία. Ένα τέτοιο σταθερό, προβλέψιμο και κοινωνικά δίκαιο πλαίσιο θα μπορούσε να δώσει και πάλι στους πολίτες την αίσθηση, ότι η ενασχόλησή τους με τα «κοινά» δεν είναι χαμένος χρόνος. Θα μπορούσε να τους δώσει την πεποίθηση ότι η συμμετοχή τους, η διαφωνία τους ακόμα και η διαμαρτυρία τους μπορούν να πιάσουν τόπο. Ας ξεχάσουν λοιπόν οι πολιτικοί μας τα «κάδρα» και ας ασχοληθούν με την ουσία. Καλές οι χειραψίες, τα χαμόγελα, τα φιλικά χτυπήματα στον ώμο, αλλά δεν θα κρίνουν αυτά το μέλλον της Ευρώπης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News