Απίθανο να γνωρίζει κανείς σήμερα τον (σοφιστή) Αντιφώντα τον Ραμνούσιο, αν και υπήρξε σημαντικός εκπρόσωπος όχι απλώς του δικανικού ρητορικού λόγου του 5oυ αιώνα π.Χ. (μαθητής του Γοργία) αλλά και εντελώς ιδιαίτερης υπόστασης στον δημόσιο βίο: όταν η πλευρά που υποστήριζε (των ολιγαρχικών) ηττήθηκε απο τους (μετριοπαθείς) του Θηρομάχου, ενώ οι δικοί του κατέφυγαν στην ασφάλεια του σπαρτιατικού στρατοπέδου έξω από την Αθήνα, εκείνος έμεινε. Δικάστηκε, καταδικάστηκε και γεύθηκε το κώνειο.

Όμως, ο καημένος ο Αντιφών έχει αφήσει πίσω του και μια σημαντική ρήση. «Νόημα ή μέτρον τον χρόνον, ουχ υπόστασιν». Δύσκολα τα συγκεκριμένα αρχαία, οπότε να προτείνουμε μια μετάφραση: «Δεν υπάρχει αληθινά ο χόνος. Δημιούργημα του νου είναι, ή αλλιώς μέσο μέτρησης». Αυτή η προσέγγιση μπορεί να θεωρήσει κανείς ότι έχει οδηγήσει τα όλο και πιο ενδιαφέροντα βήματα του Γιάνη (ένα «ν») Βαρουφάκη. Που δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς ότι, συνεντευξιαζόμενος άλλωστε στο Philosophie Magazine ή μάλλον συνομιλώντας με τον (Νορβηγό κοινωνικό φιλόσοφο, με κριτική χρήση του Μαρξισμού -"Μaking Sense of Marx"- και με ενδιαφέρουσα προσέγγιση των ανθρωπίνων προτιμήσεων αλλά και αμφισβήτηση του κυρίαρχου ορθολογισμού) Jon Elster, μπορεί κάπου να «κόλλησε» κάτι από Αντιφώντα.

Πώς θα μπορούσε να έχει λειτουργήσει μια τέτοια μακρινή πατρότητα; Είναι απλό. «Αξιοποιώντας» τη λογική της Θεωρίας των Παιγνίων, με φιλοπαίγμονα διάθεση, προκειμένου να στήσει διαπραγματευτική πρακτική – στον πραγματικό όμως κόσμο, όπου στοιχεία όπως ο χρόνος παίζουν καθοριστικό ρόλο. Μη βιαστείτε να τον καταγγείλετε τον Βαρουφάκη «μας», ότι αποδέχεται το ενδεχόμενο να μας πηγαίνει στα βράχια. Εδώ βαριά επιστημονικά επιτελεία, πρώτης γραμμής διεθνώς, με ανάλυση και επιχειρηματολογία μιας «ισορροπίας Nash» είχαν πείσει τον ιστορικό Πρόεδρο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι να προχωρήσει στην απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων. Εκείνη η έμπνευση εφαρμόστηκε και απέτυχε – εξευτελιστικά για το κύρος των ΗΠΑ. Η άλλη λαμπρή εισήγηση, πάλι με Θεωρία των Παιγνίων made easy, να προχωρήσει κλιμάκωση με πυρηνική αναμέτρηση στο βάθος με τον Νικήτα Χρουτσώφ, με λογική chicken game ή μάλλον theory of moves,, έμεινε στην μέση – γι αυτό και υπάρχουμε όλοι μας όπως υπάρχουμε!

Πού μπαίνει στη μέση ο καημένος ο Αντιφών; Μα… όπως η πεποίθηση του άλλου φιλοσόφου (του Αλέκου Φλαμπουράρη) ότι το χρέος είναι αέρας, οπότε με αέρα θα το αποπληρώσουμε (κι αυτό είναι η τέλεια λύση για τα προβλήματα), έτσι και η βαθιά περιφρόνηση στον χρόνο, άμα θεωρητικοποιηθεί μάλιστα με βάρος 5ου αιώνα π.Χ., επιτρέπει τι; Να κερδίζεις χρόνο με την έκκληση "give us time and give as space", κι ύστερα να τον σπαταλάς – μαζί και με κάθε στοιχείο «διαπραγμάτευσης».

Φιλοσοφώντας, πώς αλλιώς;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News