Από τις 13-15 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το Athens Democracy Forum, το οποίο έχει αναδειχθεί σε σύμβολο εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Δημοκρατίας. Σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Paul Krugman, συμμετείχαν και αντάλλαξαν απόψεις, πάνω στις τέσσερις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Δημοκρατία σήμερα: την καθολικότητα της φιλελεύθερης Δημοκρατίας, την αυξανόμενη ανισότητα στον κόσμο, τον θρησκευτικό εξτρεμισμό και την πραγματικότητα των νέων τεχνολογιών.

Ακούγεται ενδιαφέρον. Εντυπωσιακό θα έλεγα, ως γεγονός. Για ποιον όμως; Για τις συμμετοχές μερικών ανθρώπων που πληρώθηκαν καλά για να παραβρεθούν; Γιατί δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι ο πολύς κύριος Krugman ήρθε αφιλοκερδώς στην Αθήνα για να μιλήσει. Ή μήπως, ωφέλιμο για κάποιους άλλους που το παρακολούθησαν για να «ξεφαντώσουν» με τον εορτασμό της «Παγκόσμιας ημέρας της Δημοκρατίας»;

Την ίδια ώρα, ολόκληρη η ελληνική κοινωνία, ασχολείται με τις μιντιακές κυβιστήσεις μιας ακαλλιέργητης πολιτικής ελίτ, που φυτοζωεί εις βάρος της αφέλειας των υπολοίπων. Που εκμεταλλεύεται και παράλληλα, συντηρεί την άγνοια του «λαού» για τη σημασία της κανονικής δημοκρατίας. Εδώ, βιώνουμε όλοι έναν απερίγραπτο πρωτογονισμό στο δημόσιο λόγο και στις μεταξύ μας πολιτικές σχέσεις. Και ταυτόχρονα, χλευάζουμε όποιον έχει την διάθεση να μιλήσει, να οργανώσει, να υποστηρίξει μεθόδους και συστήματα αναβάθμισης της δημοκρατικής κουλτούρας στην κοινωνία. Πραγματικά, πιστεύω πλέον ότι η υπόθεση της Δημοκρατίας ως πολιτικού συστήματος στη χώρα μας, είναι μόνο αντικείμενο συνεδρίων.

Η σημειολογία και μόνο, φαίνεται να μην αλλάζει ποτέ προς την απόδοση των πραγματικών εννοιών. Ένα καλό δείγμα είναι η λέξη «λαός». Σπανίως γίνεται αναφορά σε πολίτες. Μα, ο λαός δεν είναι, στη πραγματικότητα, παρά ένας πολιτιστικός προσδιορισμός. Η χρήση του στην πολιτική είναι παρωχημένη και ενέχει, από μόνη της, δόλο. Λαός είναι ένα σύνολο κοινωνιών με κοινά πολιτιστικά χαρακτηριστικά, όπως κουλτούρα, τέχνη, διατροφή, κοινωνική συμπεριφορά, γλώσσα και πολλά άλλα ιδιαίτερα στοιχεία για να ξεχωρίζουν από τους άλλους. Θαυμάσια λέξη για την δημιουργική ομοιογένεια της κοινωνίας αλλά επικίνδυνη, από μόνη της, για την πολιτική.

Αντίθετα, η κοινωνία των πολιτών εμπεριέχει την απαίτηση της ευθύνης του ατόμου απέναντι στις επιλογές του. Αν ο λαός εκλέγει ακατάλληλες κυβερνήσεις , γρήγορα, απαλλάσσεται από τις επιλογές τους. Ο πολίτης όμως, επειδή έχει πρόσωπο και ταυτότητα, ελέγχεται για τις ευθύνες που αναλαμβάνει σε κάθε επιλογή των εκλεγμένων αντιπροσώπων του.

Αλλά σε ποιον να μιλήσεις γι΄αυτά τα πράγματα; Την ώρα που γινόταν το Athens Democracy Forum, για τον «λαό», υπήρχε μόνο ο τραγέλαφος του debate μεταξύ ενός «ψευτράκου» κι ενός «βαρύμαγκα»! Ενώ άλλοι συζητούσαν για την πραγματικότητα, ο «λαός» διασκέδαζε στην τηλεόραση και στα δίκτυα. Είναι λοιπόν πολυτέλεια για τον «λαό» η πραγματικότητα; Ανήκει μόνο ως πεδίο «μελέτης» στους επαϊοντες ;

Εδώ όμως κάτι δεν πάει καλά. Ο ελληνικός «λαός» αντιστέκεται στη Δημοκρατία. Οι Ελβετοί που δεν αντιστέκονται έχουν Δημοκρατία. Οι Έλληνες που είναι «λαός», βρίζουν τη φιλελεύθερη δημοκρατία και επιβραβεύουν την αναξιοκρατία. Οι Ελβετοί που είναι πολίτες συζητούν ορθολογικά, και ψηφίζουν, σε κάποια καντόνια, με τον υπολογιστή τους. Οι Έλληνες που είναι «λαός» δεν θέλουν ευθύνες παρά μόνο δικαιώματα. Οι Ελβετοί που είναι πολίτες δεν διανοούνται δικαιώματα, χωρίς ευθύνες. Οι Έλληνες δεν έχουν Δημοκρατία γιατί δεν θέλουν Δημοκρατία. Οι «ξενέρωτοι» Ελβετοί αναζητούν την συνέπεια και γι΄ αυτό έχουν Δημοκρατία. Ε, λοιπόν, ποιοι είναι πιο πολύ Έλληνες σε σχέση με κείνους που ανακάλυψαν τη Δημοκρατία; Οι Νεοέλληνες ή οι Ελβετοί;

Είμαστε πίσω, πολύ πίσω. Kαι είναι απολύτως βέβαιο ότι η εικόνα μιας σύγχρονης δημοκρατίας , που ήδη εξελίσσεται σε πολλές κοινωνίες, έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: Συμμετοχικότητα, αποκέντρωση, άρση της γραφειοκρατίας και ανθρώπινα δικαιώματα, παιδεία, γρήγορες αποφάσεις στη δικαιοσύνη. Ηλεκτρονικές ψηφοφορίες, πλαστικό χρήμα, ταυτότητες πολιτών, ανάληψη ευθύνης για τις αποφάσεις, μοναδικός αριθμός για τις συναλλαγές. Όλα αυτά που θα συμβούν στο μέλλον, νομοτελειακά, δεν φαίνεται να προβληματίζουν παρά ελάχιστους στην Ελλάδα.

Το ξέρω ότι είναι θέμα ωρίμανσης των συνθηκών αλλά είναι πια ανυπόφορο να ζεις σε μια «Δημοκρατία» που αγνοεί τις βασικές αρχές της εξέλιξης, της «βαρύτητας», της «φυσικής» και της σημασίας των εννοιών. Ο λαός είναι υπέροχος σε μια συναυλία, στο γήπεδο, στα πανηγύρια, στην κουζίνα και στις πολιτισμικές του εκφάνσεις. Στη Δημοκρατία όμως, χρειάζονται πολίτες, θεσμοί, συστήματα και κανόνες.

Αυτό που κάνουμε δεν είναι Δημοκρατία. Είναι δραματοθεραπεία. Eίναι funky, funny ή ό τι άλλο διονυσιακό. Aλλά ουδεμία σχέση έχει μ΄ αυτό που κατ΄ευφημισμό, ονομάζουμε Δημοκρατία. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News