Δεν χρειάζεται γνωμάτευση μουσικοκριτικού για να διαπιστώσει κανείς ότι τα σύγχρονα ποπ τραγούδια ακούγονται πιο ανόητα και βαρετά από τα αντίστοιχα της δεκαετίας του 1980. Μια νέα έρευνα, όμως, το επιβεβαιώνει, σύμφωνα με ρεπορτάζ της βρετανικής Telegraph.

Η κυριαρχία των πλατφορμών ροής και το σύντομο εύρος προσοχής του σύγχρονου κοινού σημαίνει ότι οι μουσικοί και οι παραγωγοί προσπαθούν να δημιουργήσουν όλο και πιο πιασάρικα τραγούδια, στην απόπειρά τους να σταματήσουν το προσπέρασμα των τραγουδιών τους από τους ακροατές.

Τις προηγούμενες δεκαετίες, η ανάγκη αγοράς των τραγουδιών μέσω φυσικού βινυλίου, κασέτας ή CD σήμαινε λιγότερο προβληματισμό για πιασάρικα ρεφρέν, καθώς οι καλλιτέχνες μπορούσαν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο για να δημιουργήσουν πνευματικά διεγερτική μουσική.

Ειδικά στη χρυσή για την ποπ δεκαετία του 1980 οι καλλιτέχνες βάσιζαν την προώθηση των τραγουδιών τους στον αριθμό μεταδόσεών τους από το ραδιόφωνο. Ως αποτέλεσμα, έπρεπε να κερδίζουν οπαδούς μέσω της δημιουργίας αξέχαστων συνθέσεων, που παρακινούσαν τους ακροατές να μεταβούν στα δισκάδικα και να αγοράσουν τα άλμπουμ και τα σινγκλ τους.

Η ανάλυση 12.000 αγγλόφωνων τραγουδιών που κυκλοφόρησαν μεταξύ 1980 και 2020 αποκαλύπτει μια τάση προς την απλοποίηση των στίχων και την υπερβολική χρήση των ρεφρέν σε όλα τα είδη της σύγχρονης μουσικής. Το εύρος του λεξιλογίου έχει επίσης συρρικνωθεί, καθώς η δομή των τραγουδιών έχει γίνει πιο προβλέψιμη.

Οι συντάκτες της μελέτης ισχυρίζονται ότι το τραγούδι «Spirit in the Night» του Μπρους Σπρίνγκστιν, από το 1973, είναι ένα εξαιρετικό δείγμα σύνθετης γραφής του 20ού αιώνα, καθώς αφηγείται μια περίπλοκη ιστορία, ενώ το τραγούδι «Slide Away» της ποπ σταρ Μάιλι Σάιρους από το 2019 είναι μια κλασική περίπτωση προβλέψιμης σύνθεσης.

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Ινσμπρουκ της Αυστρίας εξέτασαν μια σειρά από στιχουργικά χαρακτηριστικά τραγουδιών και βρήκαν ότι η αναλογία των ρεφρέν προς τους στίχους αυξήθηκε και στα πέντε κύρια είδη της σύγχρονης μουσικής από τη δεκαετία του 1980 έως τις μέρες μας.

Η ποπ, η ροκ, η σόουλ (R&B), η ραπ και η κάντρι σημείωσαν γεωμετρικές αυξήσεις σε αυτή την αναλογία, σύμφωνα με τα δεδομένα – με τη μεγαλύτερη απόκλιση στη ραπ μουσική και τη μικρότερη στην R&B. «Αυτό σημαίνει ότι η δομή των στίχων μετατοπίζεται προς μεγαλύτερο αριθμό ρεφρέν από ό,τι στο παρελθόν, με αποτέλεσμα τη συχνότερη επανάληψη των στίχων» επισημαίνει η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports.

Αλλες τάσεις που εντόπισε η μελέτη ήταν η αύξηση του θυμού σε όλα τα είδη –με εξαίρεση τη ραπ μουσική, που έχει πιο θετικούς στίχους–, ενώ όλα τα είδη έγιναν σταδιακά πιο συναισθηματικά και προσωπικά. Η δρ Εύα Ζάνγκερλε, επίκουρη καθηγήτρια Ηλεκτρονικών Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο του Ινσμπρουκ και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, τονίζει το μεταβαλλόμενο μουσικό τοπίο ως την πιο σημαντική παράμετρο για αυτές τις αλλαγές.

«Τα τελευταία 40 χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες μιας αλλαγής, από την αγορά δίσκων στο κατάστημα, στη δυνατότητα επιλογής από εκατοντάδες εκατομμύρια τραγούδια σε πλατφόρμες ροής μέσω τηλεφώνου» επισημαίνει η Ζάνγκερλε στην Telegraph. «Αυτό έχει αλλάξει και τον τρόπο κατανάλωσης της μουσικής, αλλά και την παραγωγή της, καθώς κύριο μέλημα είναι ο ακροατής να μην “πηδήξει” το κάθε τραγούδι μετά από τα πρώτα δευτερόλεπτα» εξηγεί.

Η επικεφαλής της έρευνας καταγράφει μια αυξητική τάση προς πιο παθητική κατανάλωση των σύγχρονων τραγουδιών, τα οποία πλέον χρησιμοποιούνται όλο και συχνότερα ως μουσική υπόκρουση την ώρα της εργασίας ή άλλων καθημερινών ασχολιών. Αυτό, επισημαίνει, ίσως οδηγεί συνθέσεις με πιο περίπλοκους ή ιδιαίτερους στίχους σε χαμηλότερη εκτίμηση από τους σημερινούς ακροατές, σε σύγκριση με το παρελθόν.

Η ραπ, ή χιπ-χοπ, όπως είναι γνωστή σήμερα, αποτελεί εξαίρεση στην κατηφόρα άλλων μουσικών ειδών, πιθανώς επειδή η σύνθεση των στίχων είναι αναπόσπαστο κομμάτι της τεχνοτροπίας της. Οι συγγραφείς της μελέτης επισημαίνουν ότι, παρά την αύξηση της επανάληψης στα ρεφρέν της, η ραπ επικεντρώνεται σε πιο σύνθετα μοτίβα ομοιοκαταληξίας και σε λεκτικά παιχνίδια που αυξάνουν τη λυρική περιπλοκότητά της.

Η επιλογή των τραγουδιών για τις ανάγκες της έρευνας έγινε από την πλατφόρμα ροής Genius, ενώ η ανάλυσή τους αποκάλυψε και την πορεία δημοφιλίας των μουσικών ειδών με την πάροδο του χρόνου. Αποκαλύφθηκε, λοιπόν, ότι οι ακροατές αναζητούν τους στίχους παλαιότερων ροκ τραγουδιών περισσότερο από ό,τι σύγχρονων, ενώ, αντίθετα, τα νεότερα κάντρι τραγούδια είναι πιο δημοφιλή στις αναζητήσεις από τα παλαιότερα του είδους.

Αυτό ίσως υποδηλώνει ότι οι ακροατές της ροκ προτιμούν στίχους από παλαιότερα τραγούδια, ενώ οι ακροατές της κάντρι προτιμούν αυτούς των νεότερων συνθέσεων, αναφέρει η μελέτη. Από την άλλη, δεν αποκλείεται το φαινόμενο να έχει σχέση με τη διαδικασία εξοικείωσης των νεότερων σε ηλικία ακροατών της ροκ με τραγούδια που δεν γνωρίζουν – τα οποία τούς συστήνουν οι γονείς και άλλοι, μεγαλύτερης ηλικίας συγγενείς τους.

Ψυχολόγοι που διάβασαν την έρευνα επισημαίνουν ότι τα σύγχρονα τραγούδια ακολουθούν μια αρχή του μάρκετινγκ που εφαρμόστηκε από τη δεκαετία του 1970, σύμφωνα με την οποία ο ακροατής απολαμβάνει περισσότερο τραγούδια –καθώς και ρεφρέν– που ακούει συχνότερα. Και στη μουσική ακρόαση η επανάληψη είναι μήτηρ μαθήσεως – απλώς η επανάληψη στις μέρες μας βρίσκεται μόλις ένα κλικ του υπολογιστή μακριά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News