Μια από τις μεγάλες μορφές του ελληνικού Πενταγράμμου, αλλά και ένας παγκόσμιος Έλληνας, οσκαρικός, πασίγνωστος για τις κινηματογραφικές και όχι μόνο μελωδίες του – ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, ο Vangelis όπως έγινε γνωστός σε όλον τον κόσμο, έφυε από τη ζωή στα 79 ετών.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου πέθανε το βράδυ της Τρίτης, αλλά η είδηση του θανάτου του έγινε γνωστή το απόγευμα της Πέμπτης από το δικηγορικό γραφείο που τον εκπροσωπεί.

«Με μεγάλη μας θλίψη ανακοινώνουμε ότι ο μεγάλος Ελληνας Βαγγέλης Παπαθανασίου έφυγε από τη ζωή αργά το βράδυ της Τρίτης 17 Μαΐου», ανέφερε η λιτή ανακοίνωση. Το τελευταίο διάστημα ο Παπαθανασίου νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στη Γαλλία έχοντας νοσήσει με κορονοϊό, σύμφωνα με πληροφορίες.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου τιμήθηκε με Οσκαρ για τη μουσική της ταινίας «Οι δρόμοι της φωτιάς» το 1982 —η μελωδία του τόσο χαρακτηριστική, τόσο εμβληματική, που χρησιμοποιήθηκε και στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, 30 χρόνια αργότερα, με μια χιουμοριστική πινελιά από τον Ρόουαν Άτκινσον.

Επίσης, είχε δημιουργήσει τη μουσική για πολλές άλλες διάσημες κινηματογραφικές ταινίες όπως το «Blade Runner», «1492: Χριστόφορος Κολόμβος» (για τα οποία ήταν υποψήφιος για Χρυσή Σφαίρα).

Ωστόσο το να αναφέρει κανείς μόνο αυτές του τις επιτυχίες είναι λάθος. Όπως μάταιο είναι να προσπαθεί να γράψει κανείς λόγια για έναν μουσικό που έφερε έναν άλλον ήχο στη χώρα του μπουζουκιού.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, γεννημένος το 1943 στην Αγιά του Βόλου, ξεκίνησε με τους Forminx. Είχε μάθει πιάνο μόνος του —λένε ότι ποτέ του δεν έμαθε πραγματικά να γράφει νότες, ίσως μια υπερβολή για να καταδείξει το μέγεθος του ταλέντου του. Στα 18 του απέκτησε ένα όργανο Hammond και αγάπησε τον ηλεκτρικό ήχο. Μετά τους Forminx, ακολούθησαν οι Aphrodites Child: μαζί με τον άλλον «παγκόσμιο» τον Ντέμη Ρούσο και τους Λουκά Σιδερά, και Αργύρη «Silver» Κουλούρη έγραψαν απίστευτα τραγούδια που έγιναν γνωστά διεθνώς, όπως το «Rain and Tears», «End of the World», «I Want to Live» και «It’s Five O’Clock». Ακολούθησε σόλο καριέρα, καθώς είχε μετακομίσει στο Λονδίνο, αλλά πάντα με σημαντικές συνεργασίες, όπως πχ με τον Τζον Αντερσον των Yes ή την Ειρήνη Παππά.

Και μετά ήρθε το σινεμά. Οι «Δρόμοι της Φωτιάς» (1981), το «Missing» του Κώστα Γαβρά, που έδωσε στον Παπαθανασίου μια υποψηφιότητα για BAFTA, το «Blade Runner», το «The Bounty» (1984), το «1492: Χριστόφορος Κολόμβος» (1992) και πολλά ντοκιμαντέρ — το όνομα Vangelis ήταν πια γνωστό σε όλον τον κόσμο.

Ακολούθησαν και άλλα έργα. Ισως το σημαντικότερο: τον Ιούνιο του 2001 στον Ναό του Ολυμπίου Διός παρουσίασε το έργο του «Μυθωδία» –  αυτή η συγκλονιστική μουσική του συνόδευσε την ίδια χρονιά, την αποστολή της NASA στον Άρη και έγινε μια παγκόσμια επιτυχία. Ήταν η εναρκτήρια εκδήλωση της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Αντιδράσεις

H είδηση του θανάτου του προκάλεσε συγκίνηση στον πολιτικό κόσμο.

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε: «Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου δεν είναι, πια, ανάμεσά μας. Για όλον τον πλανήτη η θλιβερή είδηση δηλώνει πως το παγκόσμιο μουσικό στερέωμα έχασε τον διεθνή του Vangelis. Τον πρωτεργάτη του ηλεκτρονικού ήχου, των Όσκαρ, της Μυθωδίας και των μεγάλων επιτυχιών. Για εμάς του Έλληνες, όμως, που ξέρουμε ότι το δεύτερο όνομα του «παιδιού της Αφροδίτης» ήταν Οδυσσέας, σημαίνει ότι ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι του στους Δρόμους της Φωτιάς. Από εκεί θα μας στέλνει πάντα τις νότες του».

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου δεν είναι, πια, κοντά μας. Για όλον τον κόσμο, η θλιβερή είδηση δηλώνει πως το παγκόσμιο μουσικό στερέωμα έχασε τον διεθνή Vangelis. Τον πρωτεργάτη του ηλεκτρονικού ήχου, των Όσκαρ, της Μυθωδίας και των μεγάλων επιτυχιών.

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) May 19, 2022

Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση για την απώλεια του Βαγγέλη Παπαθανασίου: «Ελάχιστοι καλλιτέχνες στην πορεία τους, στο πέρασμα του χρόνου, κέρδισαν τον σεβασμό, την εκτίμηση, την αποδοχή, τη δημοφιλία του Βαγγέλη Παπαθανασίου. Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου ήταν οικουμενικός. Η μαεστρία και η θυελλώδης έμπνευσή του στη δημιουργία ήχων, απολύτως πρωτότυπων, δημιούργησαν ένα παγκόσμιο κοινό. Οι συνθέσεις του συνέδεσαν τους ελληνικούς παραδοσιακούς ρυθμούς με τις δονήσεις της ηλεκτρονικής μουσικής. Οι δημιουργίες του ακούστηκαν σε κάθε άκρη του κόσμου. Συγκίνησαν ανθρώπους διαφορετικής προέλευσης, εθνικότητας, κουλτούρας.

Σαν Οδυσσέας, όπως ήταν το δεύτερο όνομά του, ξεκίνησε από την Ελλάδα με τους Forminx και τους Afrodite’s Child και ταξίδεψε με τις συνθέσεις του, σε όλο τον πλανήτη. Τίμησε την Ελλάδα κερδίζοντας το Οσκαρ Μουσικής με το εμβληματικό μουσικό θέμα για τους «Δρόμους της Φωτιάς». Συνέδεσε το έργο του με σπουδαία επιτεύγματα του κινηματογράφου, με παγκόσμιες αθλητικές διοργανώσεις, με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Εφτασε στον βυθό των ωκεανών, συνεργάτης του Ζακ-Υβ Κουστό και ταξίδεψε στο διάστημα, επενδύοντας μουσικά αποστολή της NASA, χαρίζοντας το όνομά του στον αστεροειδή 6354 “ως ένδειξη εκτίμησης και σεβασμού στη μουσική του προσφορά, αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα”.

Το πλήθος τιμών, διακρίσεων και βραβείων επιβεβαιώνει τη σημασία της καλλιτεχνικής του προσφοράς και της οικουμενικής επιδραστικότητάς του. Αυτό όμως που ξεχώρισε τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, ήταν ότι έκανε το ελληνικό διεθνές, δημιουργώντας μία απολύτως προσωπική μουσική ταυτότητα, ξεχωριστή και διαχρονική, παράδειγμα για τις νέες γενιές. Τον ευχαριστούμε για την προσφορά του στη μουσική και στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους του και στους πολλούς φίλους του».

Ο υφυπουργός Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης δήλωσε τα εξής: «Αθάνατος όποιος γίνεται ένα με το σύμπαν. Ο πιο διεθνής Έλληνας του 21ου αιώνα, ο οικουμενικός Vangelis έδωσε το όνομά του και στον αστεροειδή 6354 ως «ένδειξη εκτίμησης και σεβασμού στη μουσική του προσφορά, αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα». Μία από τις αναρίθμητες διακρίσεις, στη λαμπρή πορεία στο διεθνές μουσικό στερέωμα. Οσκαρ για τους Δρόμους της Φωτιάς, τίτλος τιμής από την NASA, τίτλος του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας, τίτλος του πιο επιτυχημένου Έλληνα συνθέτη διεθνώς σύμφωνα με τα World Music Awards, αναγόρευση του σε Ομότιμο καθηγητή από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, για την εξαιρετική συμβολή του στην μουσική παιδεία του ελληνικού λαού, είναι μερικές μόνο από τις διακρίσεις του.

Κινηματογράφος, θέατρο, χορός, τηλεόραση, αναρίθμητα άλμπουμ, Ολυμπιακοί αγώνες, μυθικές, ιστορικές συναυλίες, και συνεργασίες με εμβληματικές προσωπικότητες, από τον Κώστα Γαβρά και τον Ρίντλεϊ Σκοτ, στον Ολιβερ Στόουν, τον Ρομάν Πολάνσκι, τον Ζακ-Υβ Κουστώ, τον Μιχάλη Κακογιάννη, την Ειρήνη Παππά και τόσους ακόμα. Η μουσική του υπηρέτησε όλα τα είδη τέχνης, η έμπνευσή του θυελλώδης και το ταλέντο του αστείρευτο.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου θα συνεχίσει να εμπνέει νέους δημιουργούς και να φωτίζει από τους ουρανούς τα όνειρά μας με ένα soundtrack ηλεκτρονικό και ηλεκτρισμένο, μαγικό, συμπαντικό, μα και βαθιά ελληνικό.

Θερμότατα συλλυπητήρια στην οικογένεια του και στους οικείους του».

?Συλλυπητήριο μήνυμα της ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την απώλεια του Βαγγέλη Παπαθανασίου.

➡ https://t.co/ux3kc5Y0r9#Vangelis #RIP #MinCultureGR pic.twitter.com/OxK1wITXLS

— Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (@cultureGR) May 19, 2022

«Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου υπήρξε ένας σπουδαίος Έλληνας μουσικοσυνθέτης που διέπρεψε σε παγκόσμιο επίπεδο. Τον αποχαιρετούμε με ένα μεγάλο «ευχαριστώ» για όσα προσέφερε στη Μουσική, στον Πολιτισμό και στην Ελλάδα», αναφέρει με ανάρτησή του στο twitter ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου υπήρξε ένας σπουδαίος Έλληνας μουσικοσυνθέτης που διέπρεψε σε παγκόσμιο επίπεδο. Τον αποχαιρετούμε με ένα μεγάλο «ευχαριστώ» για όσα προσέφερε στη Μουσική, στον Πολιτισμό και στην Ελλάδα. #RIP #Vangelis

— Nikos Dendias (@NikosDendias) May 19, 2022

«Λίγοι μπορούν να έχουν στο όνομά τους δίπλα τη λέξη “παγκόσμιος”. Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου ήταν Παγκόσμιος Έλληνας», ανέφερε στο μήνυμά του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας και προσέθεσε: «Από τους Aphrodite’s Child μέχρι τη μυθική σόλο καριέρα. Από το Blade Runner μέχρι το 1492. Από το Οσκαρ μέχρι τα δεκάδες τιμητικά βραβεία. Από τις Ωδές μέχρι τη Μυθωδία. Από τη γη μέχρι τους αστερισμούς όπου έφτασε η μουσική του. Πρωτοπόρος της ηλεκτρονικής μουσικής, αλλά πάντα σε επαφή με τις ρίζες της μουσικής παράδοσης. Μία τεράστια απώλεια. Αλλά ταυτόχρονα μία παρουσία που ξεπερνάει τον χώρο και τον χρόνο».

Λίγοι μπορούν να έχουν στο όνομά τους δίπλα τη λέξη «παγκόσμιος».
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου ήταν Παγκόσμιος Έλληνας.
Από το Chariots of fire μέχρι το 1492.
Από τις Ωδές μέχρι τη Μυθωδία.
Μία τεράστια απώλεια. Αλλά και μία παρουσία που ξεπερνάει τον χώρο και τον χρόνο.#vangelis pic.twitter.com/hsqFnPbq3m

— Αλέξης Τσίπρας – Alexis Tsipras (@atsipras) May 19, 2022

Ο επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης έγραψε στη δική του ανάρτηση: «Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, μια μεγάλη μουσική ιδιοφυΐα, ένας σπουδαίος καλλιτέχνης και παγκόσμιος Έλληνας, έφυγε από τη ζωή. Θα μας συντροφεύει για πάντα η οσκαρική του μουσική στους δικούς μας Δρόμους της Φωτιάς».

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, μια μεγάλη μουσική ιδιοφυΐα, ένας σπουδαίος καλλιτέχνης και παγκόσμιος Έλληνας, έφυγε από τη ζωή. Θα μας συντροφεύει για πάντα η οσκαρική του μουσική στους δικούς μας Δρόμους της Φωτιάς. #Vangelis

— Nikos Androulakis (@androulakisnick) May 19, 2022

«Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου υπήρξε ένας παγκόσμιος Έλληνας, που στη μουσική του αποτυπώθηκε η αδελφοσύνη των λαών και η φυσική αγωνία της ανθρωπότητας για την κατάκτηση της συμπαντικής γνώσης», αναφέρει στο μήνυμά του για την απώλεια του Βαγγέλη Παπαθανασίου, το γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ.

«Η ιδιοφυής έμπνευσή του για το soundtrack της ταινίας “Οι δρόμοι της φωτιάς”, έγινε το σύγχρονο συνώνυμο του Ολυμπισμού και της φιλίας των λαών», συνεχίζει στην ανακοίνωσή του το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. «Κανείς μέχρι τότε δεν είχε καταφέρει να δημιουργήσει μια μουσική υπόκρουση που στο άκουσμά της να ενώνεται όλος ο πλανήτης κάτω από την ιδέα της αθλητικής άμιλλας.

Συνέδεσε το όνομά του με την εξερεύνηση του διαστημικού χώρου από τον άνθρωπο. Το έργο του Μυθωδία, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, αποτέλεσε την επιλογή της NASA για την αποστολή της “2001 Οδύσσεια στον Αρη”. Έτσι, κατάφερε κάτι εντελώς σπάνιο: η τέχνη του έγινε συνώνυμο της επιστήμης.

Για εμάς τους Έλληνες οι δύο εργασίες του, “Ραψωδίες” και “Ωδές”, επάνω στη βυζαντινή μουσική και το δημοτικό τραγούδι αντίστοιχα, με την εξέχουσα ερμηνεία της φίλης του Ειρήνης Παππά, μας άνοιξαν νέους δρόμους ανάγνωσης της ελληνικής παράδοσης.

Είναι βέβαιο ότι η ανθρωπότητα θα αναφέρεται στο έργο του και θα τον ευγνωμονεί για πάντα», καταλήγει η ανακοίνωση της Κουμουνδούρου.

Το ΚΚΕ επίσης εξέφρασε την θλίψη του για την απώλεια του πρωτοπόρου στον ηλεκτρονικό ήχο μουσικοσυνθέτη, σκηνοθέτη και ζωγράφου Βαγγέλη Παπαθανασίου.

«Ο χαρισματικός αυτός δημιουργός κατέκτησε επάξια τη διεθνή φήμη με την κινηματογραφική μουσική του σε σπουδαίες ταινίες, μεταξύ άλλων και στη θρυλική Blade Runner, ενώ βραβεύθηκε με Οσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής το 1982. Στις μουσικές του συνθέσεις συναντήθηκαν παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια, ο ήχος του ροκ, η διαρκής αναζήτηση νέων μορφών μουσικής έκφρασης και ο ενθουσιασμός για την εξερεύνηση του διαστήματος, η οποία τον ενέπνευσε διαχρονικά. Το 1995, ως φόρο τιμής στην μουσική του προσφορά αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα, το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης έδωσε το όνομα του συνθέτη στον Αστεροειδή της Κύριας Ζώνης 6354, που πλέον ονομάζεται 6354 Vangelis.Ο Β. Παπαθανασίου τιμήθηκε με πολλά βραβεία και διακρίσεις για το έργο του, το οποίο συνέβαλε στην εξέλιξη της μουσικής σηματοδοτώντας την αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να υπερβεί τα όρια του», ανέφερε η ανακοίνωση του Περισσού.

Ο Βαγγέλης Βενιζέλος, ο οποίος ως υπουργός Πολιτισμού στις αρχές της δεκαετίας του 2000 είχε συνεργαστεί στενά με τον εκλιπόντα, ανέφερε στο Facebook:

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News